Pamiętamy i będziemy pamiętać. Odnowiony pomnik w Czeladzi odsłonięty. To symbol dramatycznych wydarzeń

Na tę wyjątkową uroczystość zaprosili wspólnie: Oddział Instytutu Pamięci Narodowej w Katowicach, miasto Czeladź, Muzeum Saturn w Czeladzi oraz Związek Kombatantów Rzeczypospolitej Polskiej i Byłych Więźniów Politycznych Koło Czeladź. Wydarzenie to zaplanowane zostało 14 czerwca nie przez przypadek, bowiem w 82. rocznicę pierwszego transportu Polaków do KL Auschwitz. W Polsce w tym dniu obchodzony jest w Narodowy Dzień Pamięci Ofiar Niemieckich Nazistowskich Obozów Koncentracyjnych i Obozów Zagłady, uchwalony przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej 8 czerwca 2006 r. Pomnik o charakterze grobu wojennego został odremontowany z funduszy Oddziałowego Biura Upamiętniania Walk i Męczeństwa IPN w Katowicach.

Obiekt został ufundowany przez Koło w Czeladzi Związku Byłych Więźniów Politycznych Hitlerowskich Więzień i Obozów Koncentracyjnych i uroczyście odsłonięty w 1947 roku. Znajdują się w nim szczątki ofiar KL Auschwitz, które zostały przywiezione przez sztafetę motocyklową z oddalonego o 40 kilometrów Oświęcimia.

- Miejsce, w którym się dziś znajdujemy, jest dla mieszkańców naszego miasta miejscem szczególnym. Uroczystość odsłonięcia i poświęcenia pomnika – mogiły miała miejsce 4 października 1947 roku. Uczestniczyła w niej niemal cała ludność miasta, przerodził się w manifestację i symboliczny pogrzeb wszystkich czeladzkich ofiar niemieckiej okupacji. Sam pomnik, będący świadectwem pamięci o tragicznie utraconych członkach lokalnej społeczności stał się dla osieroconych rodzin i bliskich symbolicznym grobem tych, którzy osadzeniem w obozie otrzymali wyrok śmierci – podkreśliła Iwona Szaleniec, dyrektor Muzeum Saturn w Czeladzi.

Jak dodała, dzisiaj, nadal będący swoistą kapsułą czasu monument stanowi dla nas, współczesnych, zobowiązanie do nieustającej ochrony i pielęgnowania tego, co najcenniejsze – prawd i wartości uniwersalnych.

Z biegiem czasu, z roku na rok, monument wymagał jednak fachowej interwencji. Ostatecznie na wniosek miejskiego konserwatora zabytków Oddziałowe Biuro Upamiętnienia Walk i Męczeństwa Narodu Polskiego katowickiego oddziału Instytutu Pamięci Narodowej, pod opieką którego pomnik się znajduje, odnowiło to miejsce.

- Choć wygląd zewnętrzny pomnika odbiega od pierwowzoru, w jego wnętrzu wciąż spoczywa urna z przywiezionymi w październiku 1947 roku prochami ofiar z obozu Auschwitz. Obok nowej urny do niszy został złożony w metalowej tubie akt erekcyjny, zawierający informacje o uroczystości dzisiejszej oraz tej sprzed 75 lat. Na wieczną rzeczy pamiątkę – mówiła Iwona Szaleniec.

- Jest wiele upamiętnień na terenie naszego województwa, które są poświęcone ofiarom obozów koncentracyjnych, ale jest bardzo niewiele miejsc, gdzie udokumentowano to, że spoczywają tam faktycznie prochy. Rzeczywiście, sztafeta motocyklowa z 1947 przywiozła szczątki ludzkie. Zachowały się relacje, które są wiarygodne. To pierwszy element wyjątkowości tej uroczystości, drugim jest Narodowy Dzień Ofiar Niemieckich Nazistowskich Obozów Koncentracyjnych i Obozów Zagłady. To wymowny dzień na poświecenie ponowne tego grobu wojennego. To również rocznica pierwszego transportu Polaków do Auschwitz. Cieszę się, że tak wiele osób się tu dziś zgromadziło. To świadectwo, że jest to potrzebne, że ta pamięć trwa nadal w 2022 roku - mówił Jan Kwaśniewicz, naczelnik oddziałowego biura Upamiętniania Walk i Męczeństwa Narodu Polskiego IPN.

- To dla nas wielki dzień. Ten pomnik stał się przesłaniem, by o tych trudnych, bolesnych wydarzeniach pamiętać. I dzisiaj taką sztafetą pokoleń pokazujemy, że pamiętamy i oddajemy im cześć, co roku składając tutaj kwiaty. Każdy pomnik wymaga remontu, dlatego bardzo się cieszę, że zmieniając Czeladź, pamiętamy także o miejscach, które są świadectwem trudnej historii naszego miasta - podkreślił Zbigniew Szaleniec, burmistrz Czeladzi.

Pomnik został poświęcony przez ks. kanonika Jarosława Wolskiego, proboszcza parafii pw. św. Stanisława BM. W uroczystości wzięli udział m.in. przedstawiciele władz powiatowych, miejskich, przedstawiciele Śląskiego Zarządu Wojewódzkiego Związku Kombatantów RP i Byłych Więźniów Politycznych: gen. Zdzisław Bednarek, major Zenon Tokarski, podpułkownik Jerzy Szczepanik, prezes czeladzkiego koła ZKRPiBWP Ryszard Gwiazda, reprezentant Muzeum Auschwitz Bohdan Piętka, a także przedstawiciele organizacji społecznych, lokalnych stowarzyszeń i związków, mieszkańcy Czeladzi oraz uczniowie klasy mundurowej czeladzkiego Zespołu Szkół Ogólnokształcących i Technicznych.

Poczty sztandarowe wystawili: miasto Czeladź, Związek Kombatantów RP I Byłych Więźniów Politycznych (koło w Czeladzi), Harcerski Krąg Seniorów.