Patryk Białas po pandemii koronawirusa: Zielony restart gospodarki, czyli odejście od węgla się opłaci

Kiedy Unia Europejska przedstawiała ramy dla planu odbudowy gospodarczej, a Rada Miasta Katowic przeznaczała 10 mln złotych na Katowicki Fundusz Pomocy Przedsiębiorcom, wielu stawiało sobie pytanie, jak odnaleźć się i zorganizować swój biznes. Długo zastanawiałem się, co w tym nowym i nieznanym świecie jest ważniejsze: oszczędności na termomodernizacji i zieleni w mieście czy miejsca pracy. Skoro pandemia wymusiła na przedsiębiorcach zmianę celów i strategii biznesowych, to stało się dla mnie jasne: do odbudowy gospodarki potrzeba działań, które z jednej strony pozwolą utrzymać miejsca pracy, a z drugiej - ograniczą zmiany klimatu.

Po pierwsze, koronawirus zburzył nasz dotychczasowy spokój. Kiedy maska i płyn do dezynfekcji stały się nie tylko symbolem odpowiedzialności społecznej, ale też wyrazem naszego lęku, zrozumieliśmy, że nasze indywidualne działania już nie wystarczą.
Patrząc na nierówną walkę, którą na co dzień toczą przedsiębiorcy i menedżerowie starający się utrzymać miejsca pracy, czuję się w obowiązku zaapelować do liderów i rządzących naszym regionem i miastem o budowanie ram prawnych dla utrzymania zatrudnienia. Tworząc programy wsparcia biznesu i utrzymania miejsc pracy, nie traćmy z oczu środowiska naturalnego. Wybierajmy rozwiązania i technologie, które są zarówno innowacyjne, jak również odporne na kryzys gospodarczy.

Po drugie, pandemia nie sprawiła, że kryzys klimatyczny się skończył. Rzeczywistość ostatnich kilkunastu tygodni była wielkim poligonem dla innowacji. Negocjacje biznesowe, posiedzenia zarządów odbywają się online, co jeszcze do niedawna było dla wielu z nas ostatecznością. Rodzice, nauczyciele i dzieci testują edukację zdalną. Więcej kupujemy online. Część życia towarzyskiego i aktywność obywatelska odbywają się w sieci. Są też zmiany, których nie widać. Spada zużycie energii i rośnie udział odnawialnych źródeł.

Nie trzeba wielkiej wyobraźni, aby zdać sobie sprawę z tego, że to ostatni moment na mądry wybór. Powietrze i woda w miastach stały się przez chwilę czyste, emisje dwutlenku węgla, hałasu oraz spalin na moment spadły, ponieważ gospodarka się zatrzymała. Dlatego, stawiając świat na nowo, sugeruję wybierać do miejskich i krajowych planów inwestycyjnych inicjatywy generujące zarówno lokalne miejsca pracy, jak i ograniczające zmiany klimatu, chroniące miasta przed suszą, ulewami oraz wspierające edukację, służbę zdrowia, usługi komunalne.

Po trzecie, od katastrofalnych skutków zmian klimatu nie będzie ucieczki, tak jak dziś nie ma miejsca, w którym można schronić się przed wirusem. Uważam, że przy odbudowie lokalnej gospodarki, warto tworzyć miejsca pracy w sektorach, które mają przyszłość.
W sektorze renowacji budynków do 2030 roku na Śląsku i w Małopolsce może powstać 35 tys. nowych miejsc pracy. W sektorze odnawialnych źródeł energii, w którym już w 2018 roku pracowało 86 tys. osób, też będzie przybywać pracy. Zielona transformacja oraz zielone miejsca pracy są dla Śląska i Katowic szansą.

W końcu koronakryzys pokazał, że do naprawy śląskiej gospodarki potrzebujemy nowego modelu rozwoju. Moim zdaniem, plany naprawcze mające pomóc w restarcie gospodarki, muszą służyć tworzeniu sprawiedliwej i przyjaznej środowisku rzeczywistości, a nie polegać na ślepym dążeniu do wzrostu PKB.

Skoro działamy w ramach europejskich struktur i wartości, to warto skorzystać z Europejskiego Zielonego Ładu i Funduszu Sprawiedliwej Transformacji. Warunkiem jest jednak zaangażowanie się w cel neutralności klimatycznej, przygotowanie terytorialnych planów odejścia od węgla i zmiany w projektach polityki energetycznej na najbliższych 20-30 lat. Moim zdaniem, nie stać nas, aby pozostać na marginesie.

Nie mam wątpliwości, że w czasach projektowania odbudowy gospodarki po pandemii, potrzeba wizji, planu i partnerstwa. Dopóki regionalni i lokalni liderzy nie zrozumieją, że transformacja Śląska i Katowic nie polega na pompowaniu bez końca balonu wzrostu gospodarczego, tak długo nie powstaną u nas stabilne i odporne na kryzys gospodarczy zielone miejsca pracy.
Doświadczenie pandemii pokazało, że czasy sprzed kryzysu i inwestowania w brudny biznes już nie wrócą. Mam wielką nadzieję, że śląscy i katowiccy liderzy szybko zrozumieją, że kołem zamachowym odbudowy gospodarki będzie „zielona szczepionka”, a nie „węglowa tarcza antykryzysowa”.

Odejście od węgla i neutralność klimatyczna są inwestycjami w przyszłość następnych pokoleń. To się po prostu opłaci.

Patryk Białas, jest radnym Katowic i działaczem Stowarzyszenia BoMiasto