Pełen tajemnic i magii Zamek w Pszczynie czeka na turystów. To idealne miejsce na jednodniowy wyjazd, nawet kiedy pada deszcz!

Nie wiadomo, kiedy dokładnie powstał zamek w danym miejscu, ale można przypuszczać, że zastąpił on piastowską warownię z XI lub XII wieku, która posiadała fosę i wały ziemne. W tamtym okresie służył on głównie jako miejsce myśliwskie. Miasto, wraz z zamkiem, pojawia się w dokumentach w 1303 roku. W 1433 roku zamek został opanowany przez wojska husyckie, co sugeruje, że w tym czasie był ufortyfikowany i otoczony fosą. Do dzisiaj zachowały się gotyckie piwnice pod częścią zamku, a gotycka baszta wmurowana w grube mury była używana jako tajna klatka schodowa.

W drugiej połowie XVI wieku zamek został przebudowany w stylu renesansowym, a następnie w latach 1680-1698 został zmodernizowany przez budowniczego Consilio Miliusa. W tym czasie zamek miał dwa równoległe skrzydła i kształt zniekształconego prostokąta.

7 lipca 1737 roku zamek został zniszczony przez pożar. Od 1738 do 1768 roku trwała odbudowa zamku w stylu barokowym. Zostało dobudowane trzecie skrzydło, łączące dwa istniejące, a budowla nabrała regularnego kształtu. Rzut zamku przypominał literę "U" z półotwartym dziedzińcem wewnętrznym.

W latach 1870-1876 francuski architekt Aleksander Destailleurs przeprowadził przebudowę zamku w stylu klasycyzmu francuskiego. Zamek stał się bardziej podobny do pałacu, z zabudowanym wewnętrznym dziedzińcem. Powstała sień wjazdowa oraz reprezentacyjna klatka schodowa wzorowana na Wersalu. Na pierwszym piętrze powstała reprezentacyjna sala jadalna. Elewacje zostały zmienione, a dach został przebudowany. W takim kształcie zamek przetrwał do dziś.

19 kwietnia 2021 roku Muzeum Zamkowe wraz z otaczającym go zabytkowym parkiem zostały uznane za Pomnik Historii przez Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej. Na listę Pomników Historii trafiają tylko najcenniejsze obiekty, posiadające szczególne wartości materialne i niematerialne, a także duże znaczenie dla dziedzictwa kulturowego naszego kraju.

Księżna Daisy, właściwie Maria Teresa Oliwia Hochberg von Pless (1873-1943), była angielską arystokratką. 8 grudnia 1891 roku poślubiła księcia pszczyńskiego Hansa Heinricha XV Hochberga, jednego z najbogatszych arystokratów niemieckich, ówczesnego sekretarza ambasady Niemiec w Londynie. Daisy poznała księcia pszczyńskiego kilka miesięcy wcześniej. Do zaręczyn, do których doszło w tzw. Domu Holenderskim (Holland House) w Londynie podczas balu maskowego, z wielką determinacją dążyła jej matka.

Według rodziny Hochbergów oraz niemieckiej arystokracji, Daisy nie była postrzegana jako atrakcyjna partia z powodu niezbyt korzystnej sytuacji finansowej jej rodziny. Fakt ten doprowadził do sytuacji, w której narzeczony musiał jej nawet kupić odpowiednią wyprawę ślubną. Jednak przed wybuchem I wojny światowej, rodzina von Pless dysponowała ogromnym majątkiem, który umożliwiał im wystawny styl życia. Właściciele wielu kopalń, hut, cementowni, cegielni, młynów, gospodarstw rolnych, obszarów leśnych, domów handlowych oraz hoteli uzdrowiskowych, mieli na swoim koncie także posiadłości jak zamki w Pszczynie i Książu na Górnym i Dolnym Śląsku, dworki na Riwierze i w Berlinie oraz mniejsze pałacyki myśliwskie.

Jak czytamy w dziele "Daisy Hochberg von Pless: Taniec na wulkanie" (tłum. Mariola Palcewicz): Sama Daisy odziedziczyła po matce i babce gen ekscentryczności i pewnego razu przyszła na rodzinny obiad w pszczyńskim pałacu ubrana w suknię... zszytą z worków po owsie. Posiłek spożywano w lodowatym milczeniu, wreszcie Vater zauważył, że w powietrzu unosi się woń stajni. „Obawiam się, że to od ciebie, moje dziecko” – zwrócił się do Daisy, która odpowiedziała mu na to, że worki są markowe, z jego własnej stajni.

Księżna Daisy była nie tylko piękna, ale też bardzo inteligentna. Uczyła się języków obcych, a także interesowała się sztuką, śpiewem i literaturą - pisała pamiętniki, które po rozwodzie wydała, będąc w trudnej sytuacji materialnej. Była także aktywną działaczką społeczną i charytatywną, zaangażowaną w wiele działań dobroczynnych, w tym między innymi na rzecz dzieci i kobiet. Występowała w charytatywnych przedstawieniach teatralnych i urządzała przyjęcia bożonarodzeniowe w Książu i Pszczynie dla kilku tysięcy ubogich.

Podczas I wojny światowej księżna działała jako pielęgniarka Czerwonego Krzyża w Berlinie i pomagała rannym żołnierzom. Podczas II wojny światowej księżna starała się pomagać więźniom usytuowanego w pobliżu Wałbrzycha obozu koncentracyjnego Gross-Rosen, posyłając im paczki żywnościowe. Potwierdzają to relacje Cezarego Barucha z Warszawy, Zygmunta Treli z Poznania oraz Piotra Marca z Wałbrzycha.

Księżna Daisy von Pless zmarła 29 czerwca 1943 roku o godzinie 19:30, dzień po swoich urodzinach. Zgodnie z jej życzeniem z aneksu do testamentu, przyjaciele powinni być w dobrym nastroju podczas pogrzebu, ponieważ miały to być jej urodziny, a dzieci powinny się bawić i zrywać kwiaty w parku. Akt zgonu księżnej znajduje się w archiwum w Pszczynie, a odpis w archiwum kościoła ewangelicko-augsburskiego w Wałbrzychu. Dokument ten został znaleziony wśród dokumentów pozostałych po likwidacji parafii ewangelickiej w Szczawienku.

Według aktu zgonu, przyczyną śmierci księżnej była niewydolność serca. Pomimo zakazu władz, setki osób uczestniczyły w jej pogrzebie, który odbył się 3 lipca 1943 roku.

Muzeum Zamkowe w Pszczynie dokłada wszelkich starań, aby zamek wyglądał tak, jak na fotografiach z początku XX wieku. W związku z tym poszukiwane są i pozyskiwane wszystkie przedmioty, które kiedyś znajdowały się w jego wnętrzach. Przykładem tych działań jest m.in. zakup rzeźby z porcelany biskwitowej, która zdobiła stół w jadalni. W posiadanie zamku wróciła ona w grudniu 2019 roku. Intrygująca historia związana jest także z innym przedmiotem, który dokładnie widać na fotografii z 1915 roku - pałacowym lustrem...

W 1934 roku lustro zdobiące jeden z pokoi gościnnych na drugim piętrze pałacu zostało sprzedane na aukcji przez pszczyński urząd skarbowy, w związku z trudnościami finansowymi księcia von Pless, Jana Henryka XV. W 2020 roku udało się odnaleźć eksponat i sprowadzić go z powrotem do pszczyńskiego zamku.

- Z pewnością wystawione na sprzedaż były też inne przedmioty, ale nie wiemy jakie. Nie wiemy też, kto kupił wspomniane lustro. My nabyliśmy je od osoby prywatnej - mówiła wówczas Sylwia Smolarek z Muzeum Zamkowego w Pszczynie.

Lustro miało zostać poddane renowacji. W stanie, w jakim przetrwało u poprzedniego właściciela, można je było obejrzeć w Stajniach Książęcych.