Pierwsza edycja konferencji "Bezpieczeństwo Na Szczycie", która odbyła się w Katowicach, przyciągnęła rzeszę miłośników gór i nie tylko

Temat bezpieczeństwa na górskim szlaku staje się ostatnio coraz częściej przedmiotem wielu dyskusji, z uwagi na wzrastającą liczbę wypadków, do jakich dochodzi w górach z udziałem turystów – nawet tych, którym wydaje się, że są dobrze przygotowani do spotkania z nieokiełznaną przyrodą. Chociażby w ciągu ostatnich zimowych miesięcy bywały tygodnie, kiedy to niemal dzień po dniu docierały do nas informacje o kolejnej nieudanej próbie wejścia na szczyt, zakończonej akcją ratowniczą, podczas której odnajdywano już tylko ciało osoby zaginionej. Jest to zjawisko mocno niepokojące, zwłaszcza, że turystów w górach z roku na rok przybywa, a to niestety nie idzie w parze z ich odpowiedzialnością, uznaniem własnych możliwości, odpowiednim przygotowaniem, umiejętną oceną sytuacji i warunków pogodowych czy w końcu – doświadczeniem oraz znajomością specyfiki chodzenia po różnych typach gór. Temat ten wzięli pod lupę również organizatorzy pierwszej edycji konferencji pod nazwą „Bezpieczeństwo Na Szczycie”, która miała miejsce we wtorek, 7 czerwca 2022 roku w Pałacu Młodzieży w Katowicach.

Podczas wydarzenia, zorganizowanego przez Magazyn Na Szczycie oraz firmę Event Concept nie zabrakło wielu ciekawych paneli, wśród których znalazła się przestrzeń na spotkanie z dziećmi, przedstawienie wyników analizy wypadków w górach, dyskusje poświęcone bezpieczeństwu na szlakach, edukację górską, prezentację jednej z wypraw eksploracyjnych czy pokaz filmów o tematyce górskiej. Uczestnicy konferencji mieli okazję spotkać się między innymi z przedstawicielami Tatrzańskiego Parku Narodowego, Górskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego, Polskiego Towarzystwa Turystyczno Krajoznawczego, Polskiego Związku Alpinizmu oraz Tatrzańskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego. Pomysłodawcami wydarzenia, jakie odbyło się w Katowicach są Kajetan Domagała z Magazynu Na Szczycie i Tomasz Maśnica, Radny Rady Miasta Katowice oraz nauczyciel Szkoły Podstawowej nr 64 im. Ratowników Górskich w Katowicach.

Impulsem do organizacji konferencji pod nazwą „Bezpieczeństwo Na Szczycie” była potrzeba pochylenia się nad problemem, jaki w ostatnim czasie coraz bardziej dotyka turystykę górską. Wzrastająca liczba wypadków na szlakach świadczy przede wszystkim o nieodpowiedzialności osób, wyruszających na wędrówkę w góry. Ten brak roztropności i racjonalnego podejścia do wyprawy ma jednak różne oblicza, a także dotyczy turystów w całym ich przekroju – od początkujących po doświadczonych taterników. – Te wszystkie doniesienia medialne o tragicznych wydarzeniach w górach, jakie miały miejsce szczególnie na początku roku spowodowały, że zaczęliśmy myśleć o tym, co możemy zrobić – my, jako redakcja i my, jako ludzie, którzy lubią góry, rodzice – w reakcji na te zdarzenia i okazało się, że jest przestrzeń właśnie w Katowicach, aby zorganizować w tym temacie konferencję – mówi Kajetan Domagała z Magazynu Na Szczycie, inicjator przedsięwzięcia.

W związku z tym, pomysłodawcy wydarzenia postanowili spotkać się między innymi w gronie ratowników górskich, przewodników oraz instruktorów wspinaczki, aby wspólnie określić i nazwać przyczyny tak częstych wypadków w górach, a także zastanowić się nad sposobami poprawy bezpieczeństwa na szlakach. – Naszym celem jest w tym roku zbudowanie pewnego rodzaju bazy, która będzie punktem wyjścia do dyskusji w przyszłości. Chcemy na razie zdefiniować problem, zobaczyć jak to naprawdę wygląda od A do Z, czego nam brakuje. Jak tak rozmawiamy ze sobą, a są tutaj służby ratunkowe – tatrzańskie, Górskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe, Polski Związek Alpinizmu – to wszyscy prowadzą jakiejś statystyki, ale brakuje jednolitej podstawy do rozwinięcia tego tematu. Spotkanie ma więc służyć temu, że oprócz tego, że będziemy starali się, aby wydźwięk był taki, żeby turysta wychodził w góry świadomie, to mimo wszystko chcemy stworzyć tu jakąś wspólną podstawę do analizy danych i wypracowania takiego modelu edukacji w szkołach i na uczelniach wyższych, żeby mieć świadomą młodzież. Zdajemy sobie bowiem sprawę, że trudniej jest edukować osoby dojrzałe, które chodzą po górach czy pragną zacząć przygodę z górami, bo przeświadczenie w tym, że wiemy wszystko najlepiej, jest bardzo duże. Do tego dochodzą niezbyt dobre przykłady z mediów społecznościowych – zauważa Kajetan Domagała.

Jak twierdzą organizatorzy konferencji, jednym z efektów dyskusji oraz wymiany uwag i doświadczeń może być wypracowanie wspólnego programu edukacyjnego, który miałby przyczynić się do poprawy świadomości na temat tego, czym są góry i jakie ryzyko niesie ze sobą na przykład niedostosowanie się do panujących tam warunków pogodowych czy innych okoliczności. – Problem jest dość poważny, bo nasze społeczeństwo nagle odkryło outdoor poprzez pandemię i z jednej strony to cieszy, że ludzie chcą eksplorować, chcą chodzić po górach, ale nie idzie za tym racjonalne i odpowiedzialne przygotowanie się do takiej wyprawy. Wydaje nam się, że to wszystko jest takie proste i w zwykłych czółenkach, które służą nam do rekreacji w mieście, nagle idziemy na szlak, gdzie jest pełno kamieni i próbujemy zdobywać wysokie szczyty. No tak to nie działa. Czasem się uda i wydaje nam się wtedy, że jak raz poszło dobrze, to kolejnym też tak będzie, ale za którymś razem może się już nie udać – podkreśla Kajetan Domagała.

Zgodnie z ideą konferencji, edukacja miałaby zatem przyczynić się do lepszego przygotowania turystów na górską wędrówkę, a także uświadomienia ich co do możliwości wystąpienia różnych sytuacji, związanych chociażby ze zmianami pogodowymi. Dla pomysłodawców spotkania bardzo ważnym aspektem jest także ujednolicenie komunikacji na temat bezpieczeństwa, obowiązujących procedur i prawa, a także wypracowanie mechanizmu ich konsekwentnego egzekwowania.

Konferencję pod nazwą „Bezpieczeństwo Na Szczycie” rozpoczęło o godzinie 10.00 spotkanie dzieci w wieku od ośmiu do dwunastu lat z Pawłem Skawińskim, wieloletnim dyrektorem Tatrzańskiego Parku Narodowego oraz współautorem publikacji pod tytułem „Tatry. Przewodnik dla dużych i małych”. Z kolei od południa, do godzin późnopopołudniowych odbył się cykl ciekawych spotkań tematycznych, a pierwsze z nich pod nazwą „Najgroźniejsze oblicza Tatr” dotyczyło analizy wypadków w największych polskich górach na przestrzeni ostatnich dziesięciu lat. W czasie tego spotkania, uczestnicy dowiedzieli się między innymi, że w tym czasie Tatry po stronie polskiej odwiedziło ponad 36 milionów osób, a spora część wypadków miała miejsce na Rysach oraz na odcinku pomiędzy tym szczytem a Czarnym Stawem. Po prezentacji statystyk, nastąpiła żarliwa dyskusja na temat zjawiska masowego oblężenia tatrzańskich szlaków – w dużej mierze przez turystów niedoświadczonych, sugerujących się trendami rodem z mediów społecznościowych, zgubnie promujących weekendowe „maratony” i zdobywanie szczytu na czas.

Wśród kolejnych spotkań w ramach konferencji znalazły się: „Góry w Polsce i na świecie – podczas którego zastanawiano się, na co trzeba uważać w Karkonoszach, Beskidach i Bieszczadach, a z jakimi zagrożeniami trzeba liczyć się na przykład w Alpach albo na Kaukazie, „Bezpieczeństwo w górach” – o tym, jak zmienia się profil turysty w Polsce oraz jaka jest rola mediów społecznościowych w ocenie możliwości użytkowników szlaków górskich, „Początki początków” – czyli od czego zacząć przygodę w górach i jak uczyć Polaków bezpiecznego poruszania się po szlakach.

Po pierwszej części wydarzenia, jego uczestnicy mieli możliwość wziąć udział również w spotkaniu z Januszem Gołąbem i Wadimem Jabłońskim podczas prezentacji, poświęconej eksploracyjnej wyprawie w dziewiczy rejon Pakistanu – Shimshal. Na zakończenie konferencji, jego organizatorzy zaplanowali na godzinę 19.00 pokaz filmów górskich: „Everest – The Hard Way”, „Deep Roots”, „Godspeed, los Polacos!”.