Pierwsza pomoc u psa. Podstawowe zasady i porady. Kiedy założyć kaganiec? Jak sprawdzić czy pies oddycha? Jak tamować krwawienie?

W przypadku nagłych incydentów czy wypadków, udzielenie pierwszej pomocy psu może być kluczowe dla jego zdrowia, a nawet życia. Warto pamiętać zatem o kilku podstawowych zasadach w przypadku potrzeby udzielenia pierwszej pomocy psu. Wiedza ta może być szczególnie przydatna dla właścicieli psów oraz osób pracujących w branży zoologicznej.

Pamiętajcie, że w przypadku poważnych obrażeń lub sytuacji, zawsze należy skonsultować się z weterynarzem.

Pierwsza pomoc dla psa:

1. Ocena sytuacji i bezpieczeństwo: Pierwszym krokiem jest ocena sytuacji i zapewnienie bezpieczeństwa, zarówno dla psa, jak i dla siebie. Upewnijcie się, że nie ma żadnego zagrożenia, które mogłoby prowadzić do kolejnych obrażeń. Do rannego zwierzaka należy mówić spokojnym i ściszonym głosem, a także wyeliminować z otoczenia głośne dźwięki i zmienne, ostre światło.
2. Oddychanie i krążenie: Sprawdźcie, czy pies oddycha. Jeśli nie, przystąpcie natychmiast do resuscytacji krążeniowo-oddechowej. Jeśli pies jest nieprzytomny, sprawdźcie tętno na tętnicy szyjnej. Jeśli nie ma tętna, rozpocznijcie masaż serca.
3. Zatrzymanie krwawienia: W przypadku krwawienia, przystąpcie do jego zatrzymania. Nałóżcie nacisk na ranę, stosując gazę lub czystą tkaninę. Jeśli to konieczne, użyjcie opaski uciskowej, ale pamiętajcie, aby zbytnio jej nie zaciskać.
4. Oparzenia i odmrożenia: W przypadku oparzeń lub odmrożeń, przemyjcie dotknięte obszary zimną wodą przez około 10-15 minut. Następnie przykryjcie ranę czystą gazą i udajcie się jak najszybciej do weterynarza.
5. Zatrucia: Jeśli podejrzewacie zatrucie, skontaktujcie się niezwłocznie z weterynarzem. Nie próbujcie leczyć psa samodzielnie, ponieważ niektóre substancje mogą być szkodliwe lub toksyczne dla zwierzęcia.
6. Urazy mechaniczne: Jeśli pies doznał urazu mechanicznego, takiego jak złamanie kości, unikajcie poruszania nim w miarę możliwości. Stosujcie stabilizację za pomocą opatrunków i przetransportujcie psa ostrożnie do weterynarza.
7. Hipotermia i przegrzanie: W przypadku hipotermii lub przegrzania psa, umieśćcie go w chłodnym miejscu lub zastosujcie kompres na brzuchu i pachwinach. Zapewnijcie psu dostęp do wody pitnej i skonsultujcie się z weterynarzem.

Pamiętajcie, że udzielanie pierwszej pomocy psu jest jedynie tymczasowym środkiem zaradczym, mającym na celu zapewnienie podstawowej opieki przed udaniem się do weterynarza. Przeprowadzanie odpowiedniego szkolenia z pierwszej pomocy dla psów może być bardzo pomocne, ponieważ pozwoli lepiej przygotować się na ewentualne sytuacje awaryjne. Dbanie o zdrowie i dobro swojego pupila to priorytet, dlatego warto być przygotowanym na wszelkie ewentualności.

Gdy nasz pies jest ranny jego zachowanie może być nieprzewidywalne. Przede wszystkim należy założyć mu kaganiec, aby zminimalizować ryzyko dla siebie i innych osób. Jednak istnieje ważny wyjątek od tej reguły, który dotyczy sytuacji, gdy pies ma trudności z oddychaniem. W takim przypadku absolutnie nie należy zakładać kagańca.

Jeśli nie mamy przy sobie kagańca, istnieje inny sposób na zabezpieczenie pyska psa. Możemy to zrobić za pomocą pętli wykonanej z paska, sznurka lub bandaża. Pamiętajmy jednak, żeby nie zaciskać jej zbyt mocno, aby nie ograniczać psu oddychania.

Kiedy nasz pies nie czuje się dobrze lub obserwujemy u niego niepokojące objawy, ocena parametrów życiowych może dostarczyć istotnych informacji na temat stanu zdrowia zwierzęcia.

Co pomoże ocenić parametry życiowe psa, by odpowiednio udzielić mu pierwszej pomocy?

1. Temperatura ciała: Pomiar temperatury ciała psa może dostarczyć informacji na temat ewentualnych stanów zapalnych lub infekcji. Użyjcie specjalnego termometru dla zwierząt i ostrożnie umieśćcie go w odbycie psa na głębokość około 2,5 cm. Norma temperatury ciała u psów wynosi zazwyczaj od 37,5°C do 39°C.
2. Częstość oddechu: Obserwujcie oddech psa, licząc ilość wdechów i wydechów przez minutę. Normalna częstość oddechu dla psa wynosi zwykle od 10 do 30 oddechów na minutę w spoczynku.
3. Częstość bicia serca: Aby ocenić częstość bicia serca u psa, umieśćcie dwa palce na zewnętrznej stronie uda psa, tuż przy tętnicy. Liczcie przez 15 sekund, a następnie pomnóżcie wynik przez 4, aby uzyskać wartość na minutę. Normalna częstotliwość bicia serca psa wynosi zwykle od 60 do 160 uderzeń na minutę, w zależności od wielu czynników, takich jak wielkość rasy, wiek i aktywność fizyczna.
4. Nawodnienie: Sprawdźcie nawodnienie psa poprzez delikatne uciskanie skóry na grzbiecie lub karku. Jeśli skóra szybko wraca do pierwotnego położenia, oznacza to odpowiednie nawodnienie. Jeśli skóra powraca powoli lub nadal się marszczy, może to wskazywać na odwodnienie.

Bardzo ważnym czynnikiem jest też stan przytomności psa. Od niego zależy, jakie czynności podjąć, aby udzielić natychmiastowej i skutecznej pomocy, a nawet uratować życie pupilowi. Jak pomóc psu przytomnemu, a jak zachować się kiedy jest nieprzytomny?

W przypadku psa przytomnego należy sprawdzić:

• czy widoczne są masywne krwotoki lub duże plamy krwi;
• jakość oddechu, w przypadku stwierdzenia problemów z oddychaniem – udrożnić drogi oddechowe;
• nawrót kapilarny na błonach śluzowych – prawidłowa wartość to 1,5–2 sekundy;
• kondycję błon śluzowych na pysku – sprężystość, wilgotność, kolor;
• powłoki brzuszne – napięcie, odgłos przy opukiwaniu, formujące się krwiaki, pracę brzuchem podczas oddychania.

W przypadku psa bez oznak życiowych należy:

• udrożnić drogi oddechowe,
• sprawdzić oddech oraz pracę serca poprzez przyłożenie dłoni przed pysk i na klatkę piersiową,
• sprawdzić nawrót kapilarny na dziąśle,
• sprawdzić tętno na tętnicy udowej,
• rozpocząć RKO.

Jeśli zauważycie jakiekolwiek niepokojące objawy lub jesteście niepewni stanu zdrowia psa, skonsultujcie się z weterynarzem. Regularne wizyty kontrolne są kluczowe dla monitorowania zdrowia pupila i zapewnienia mu długiego i zdrowego życia.

W przypadku wystąpienia krwotoku u psa, niezwykle istotne jest szybkie działanie w celu kontrolowania krwawienia. Istnieje kilka skutecznych metod, które można zastosować w takiej sytuacji.

- W zależności od charakteru i umiejscowienia rany będziemy wykorzystywać różne techniki. W przypadku krwotoku z kończyny, w dole pachowym lub pachwinie możemy zastosować bezpośredni ucisk na tętnicę. Stosując opatrunki hemostatyczne, utrzymujemy ich bezpośredni ucisk w miejscu krwawienia przez trzy minuty. Jeżeli opatrunek się nie sprawdza, możemy go zdjąć i zastąpić nowym tego samego lub innego typu - wymienia asp. szt. Tomasz Stępień, kierownik Ogniwa Przewodników Psów Służbowych w KMP we Wrocławiu, instruktor ratownictwa pola walki, instruktor pierwszej pomocy, posiada uprawnienia ratownika weterynaryjnego.

Po pierwsze, należy jak najszybciej zlokalizować wszystkie źródła krwawienia. W przypadku otwartych ran, należy delikatnie i starannie zbadać obszar, aby zidentyfikować miejsca krwawienia. Jeśli to możliwe, należy starać się kontrolować krwawienie ręcznie, przykładając niewielki nacisk na ranę za pomocą czystej ściereczki lub opatrunku.

Kiedy ręczne kontrolowanie krwawienia nie wystarcza, warto sięgnąć po dostępne środki hemostatyczne. Istnieją specjalne proszki lub spraye hemostatyczne, które mogą pomóc w zatrzymaniu krwawienia poprzez stymulację krzepnięcia krwi. Należy pamiętać, że przed użyciem takich środków konieczne jest dokładne zapoznanie się z instrukcją producenta i skonsultowanie z weterynarzem, aby upewnić się, że są one odpowiednie dla naszego psa.

Oprócz tego, opatrunki uciskowe stanowią skuteczne narzędzie w kontroli krwawienia. Opatrunek uciskowy powinien być odpowiednio nałożony na ranę i mocno dociskany, aby zminimalizować przepływ krwi. Pamiętajcie jednak, że nie powinno się zakładać zbyt mocnego ucisku, który mógłby pogorszyć stan psa.

W niektórych sytuacjach, zwłaszcza w przypadku głębokich lub poważnych ran, może być konieczne pakowanie rany. Polega to na ostrożnym wypełnianiu rany czystymi opatrunkami lub specjalnymi materiałami hemostatycznymi w celu zatrzymania krwawienia. To jednak zaawansowana technika, która powinna być przeprowadzana przez doświadczony personel weterynaryjny.

Jeśli krwotoku nie uda się zatrzymać opatrunkami, należy rozważyć założenie opaski uciskowej. Zakładamy ją gdy:

• krwotoki z kończyn zagrażają życiu, np. amputacja urazowa kończyny lub ogona;
• krwawienie pozostaje oporne na inne metody hemostazy (bezpośredni ucisk, opatrunek uciskowy).

W miejscu anatomicznym można założyć opaskę uciskową. Jak to zrobić? Należy unieruchomić i unieść urazową kończynę, jeżeli jest to możliwe. Trzeba też zwrócić uwagę, żeby pies pozostał spokojny, aby nie powodować u niego zwiększenia ciśnienia tętniczego krwi.

W przypadku stwierdzenia niedrożności dróg oddechowych u psa, istnieje kilka kluczowych kroków, które można podjąć w celu udzielenia pierwszej pomocy. Ważne jest zachowanie ostrożności i przestrzeganie odpowiednich procedur, aby nie zaszkodzić psu ani sobie.

Jeżeli pies jest nieprzytomnym:

• układamy psa na prawym boku, a jeżeli to możliwe, w pozycji na mostku/brzuchu;
• wyciągamy głowę i szyję psa w taki sposób, aby tworzyły jedną linię z kręgosłupem;
• jeżeli to możliwe, chwytamy język psa i wyciągamy go na zewnątrz, nad żuchwę.

Jeżeli pies jest przytomny i świadomy:

• próby odkrztuszenia,
• nadmierny ślinotok,
• częsty odruch przełykania,
• wyciągnięta do przodu głowa i szyja,
• kończyny odciągnięte na bok od tułowia (pozycja statywu),
• słyszalny świst krtaniowy lub rzężenie,
• sinica na dziąsłach w późnym stadium.

Pozwólcie psu przyjąć najbardziej komfortową dla niego pozycję. Może to być pozycja leżąca, siedząca lub stojąca, w zależności od preferencji psa w danym momencie. Następnie, delikatnie dotykając okolic gardła, krtani i tchawicy, sprawdźcie, czy nie czujecie obecności ciała obcego lub odkształcenia. Skontrolujcie wcześniej, czy w jamie ustnej lub gardle nie zalega ciało obce, zaglądając do pyska psa.

Ważne jest, aby pamiętać, że nie powinno się wkładać rąk ani palców bezpośrednio do pyska psa, bez względu na jego stan. W celu kontroli, możecie użyć gazy, bandaża lub sznurka. Wystarczy owinąć któreś z wymienionych za dolnymi kłami psa, a następnie dłonią złapać za kufę, jednocześnie delikatnie odciągając dolną szczękę w dół.

Jeżeli w wyniku niedrożności dróg oddechowych pies przestaje oddychać, traci przytomność, a próba udrożnienia dróg oddechowych nie przynosi rezultatów, można przeprowadzić wentylację przy użyciu worka Ambu. Należy utrzymywać częstotliwość 8-10 oddechów na minutę. Jeśli nie jesteście wykwalifikowanym personelem weterynaryjnym, nie powinniście jednak przeprowadzać zaawansowanych procedur utrzymania drożności lub udrożnienia dróg oddechowych u psa na własną rękę.

W przypadku sytuacji awaryjnych związanych z niedrożnością dróg oddechowych u psa, zawsze należy skontaktować się z weterynarzem lub wyszkolonym personelem weterynaryjnym, którzy będą w stanie udzielić niezbędnej pomocy i wskazówek. Pamiętajcie, że udzielanie pierwszej pomocy psu wymaga odpowiedniego przygotowania i wiedzy, dlatego zawsze warto uczestniczyć w szkoleniach z pierwszej pomocy dla psów, aby wiedzieć, jak reagować w przypadku nagłych sytuacji.