Piotr Kuczera: Hasło „Wszystkie ręce na pokład” dużym pozytywem 2022 roku

Panie Prezydencie, na początku grudnia samorządowcy z całego regionu spotkali się przy okazji sesji Zgromadzenia Ogólnego Związku, o czym była prowadzona dyskusja?

Przynajmniej dwa razy w roku staramy się zwoływać Zgromadzenie Ogólne naszego Związku, aby omówić najważniejsze tematy, którymi żyje samorząd lokalny. Zgromadzenie Ogólne ma ten przywilej statutowy, że może przyjmować tzw. stanowiska w ważnych sprawach związanych z bieżącym działaniem gmin i powiatów. Na grudniowej sesji uzgodniliśmy w sumie cztery takie stanowiska. Jedno z nich mówiło o systemie ewidencjonowania ludności i zmianach prawnych w tym obszarze. Drugie podsumowało bardzo trudną sytuację finansową szpitali miejskich i powiatowych. W trzecim stanowisku poruszyliśmy temat systemu gospodarowania odpadami, opakowaniami i odpowiedzialności producenta w tej kwestii. Ostatnie stanowisko dotyczyło rządowego projektu ustawy o ochronie ludności oraz o stanie klęski żywiołowej.

Wspomniał Pan o stanowisku w sprawie zmian w systemie gospodarki opakowaniami i odpadami opakowaniowymi. Co jest największym problemem w tym zakresie?

Przede wszystkim samorządy proponują - i to od jakiegoś czasu - aby rozszerzyć odpowiedzialność producentów opakowań. Dziś w pewnym sensie wszyscy, jako konsumenci, nabywcy różnych produktów opakowaniowych płacimy za nie trzykrotnie. Pierwszy raz robimy to kupując dany produkt w opakowaniu. Drugi raz ponosimy koszt na etapie odbioru tego odpadu z naszej nieruchomości w ramach gminnego systemu i prowadzonej segregacji. Kolejny, trzeci raz płacimy za skomplikowany proces recyklingu odpadów opakowaniowych. W wielu krajach UE udało się skutecznie uregulować te kwestie, mamy nadzieję, że zmiany legislacyjne w Polsce również pójdą w tym kierunku.

Nieubłaganie zbliża się również koniec roku 2022. Można więc podsumować ostatnie 12 miesięcy. Jaki to był rok dla samorządów?

Myślę, że samorządy przede wszystkim żyły konfliktem, który toczył się i wciąż toczy za naszą wschodnią granicą. Trzeba powiedzieć, że dość płynnie przeszliśmy z fazy działania w warunkach pandemii do nowej rzeczywistości, która również wymagała od gmin i powiatów realizacji nowych zadań w nowych okolicznościach. Ta nowa rzeczywistość była kształtowana przez wojnę w Ukrainie i działania pomocowe, które podjęła cała administracja publiczna w Polsce. Myślę, że ten element był najbardziej widoczny. Ostatnie miesiące tego roku upłynęły także pod znakiem tworzenia budżetów na 2023 r. i dyskusji o trudnej sytuacji finansowej samorządów.

Czy możemy doszukiwać się jakiś pozytywnych zdarzeń w 2022 roku?

Moim zdaniem bardzo dobrym podejściem wśród samorządów i całej administracji, które uwidoczniło się w tym roku, było to, które najlepiej wyraża hasło: „Wszystkie ręce na pokład”. Oczywiście było to związane w szczególności z udzielaniem pomocy obywatelem Ukrainy, którzy masowo przybywali do Polski. Mając na uwadze liczbę osób, które przekroczyły granicę można powiedzieć, że tak naprawdę do naszego kraju przybyła ludność tworząca małe państwo. Obywatele Ukrainy musieli się dostosować do polskich realiów i w dużym stopniu rozpocząć nowe życie. Dzięki temu, że jako mieszkańcy różnych gmin, jako obywatele Polski wykazaliśmy się rzeczywistym gestem solidarności, ten proces wkraczania do polskiej rzeczywistości nie był w wielu przypadkach tak trudny czy bolesny. Wspólnie stworzyliśmy bowiem przyjazne i rodzinne warunki. Myślę, że ten egzamin zdaliśmy całkiem dobrze i to jest dla mnie bardzo budujące.

Jeden rok się kończy, ale drugi się zaczyna. Jakie wyzwania stoją przed samorządami w nadchodzącym 2023 roku?

Największym wyzwaniem będą finanse gmin i powiatów. Samorządy w wyniku przeprowadzonych reform podatkowych finansowo tracą. Pokazują to twarde dane między innymi zgromadzone przez Związek Miast Polskich, głównie chodzi o podatek PIT. Przy tych ubytkach jednocześnie rosną wydatki, które są związane z ogólnym wzrostem cen wszystkich produktów i usług, z których korzystają samorządy realizując zadania publiczne. Do tego dochodzą problemy w finansowaniu oświaty. Myślę, że w 2023 r. największym wyzwaniem, oprócz tego dotyczącego zbliżających się wyborów, co jest naturalne - będzie skonstruowanie budżetów samorządowych na 2024 rok.

Dziękuję serdecznie za rozmowę.