- Mamy przy naszym kościele kawałek historii. Nie trzeba jechać do Egiptu, wystarczy do Rożnowa! - mówi ks. Ryszard Zieliński, proboszcz parafii pw. św. Michała Archanioła w Skałągach. - Nieraz widzę, jak przy naszym kościele drewnianym przystają samochody, przyjeżdżają ludzie, żeby zobaczyć piramidę. Ostatnio podjechało 20 motocykli, motocykliści też chcieli obejrzeć nasz słynny zabytek. Zrobili specjalną wyprawę w tym celu do Rożnowa!
Prace przy zabytku były prowadzone w dwóch etapach według zaleceń konserwatorskich. Dzięki temu powstrzymano dalsze niszczenie jednej z niewielu znajdujących się na terenie Polski piramid.
- Zakończyliśmy prace zabezpieczające po dwóch latach – dodaje ks. Ryszard Zieliński. - Prace przy piramidzie były współfinansowane przez Opolskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, samorząd oraz parafian.
Obecnym właścicielem piramidy w Rożnowie jest właśnie parafia św. Michała Archanioła w Skałągach.
- Dzięki pracom udało się powstrzymać niszczenie zabytkowej substancji jednej z niewielu znajdujących się na terenie Polski piramid - informuje Elżbieta Molak, Opolski Wojewódzki Konserwator Zabytków.
Von Ebenowie chcieli być jak faraonowie
Piramida w Rożnowie jest grobowcem, jednym z niewielu tego typu w Europie. Wzorowana jest na piramidzie Cheopsa w Egipcie. Wprawdzie piramida w Rożnowie jest dużo mniejsza, ale miała spełniać ten sam cel: być miejscem wiecznego spoczynku, w którym szczątki przez wieki będą spoczywać w spokoju. Odpowiednia wentylacja w piramidzie, zapewniona przez pary umieszczonych przeciwlegle okien we wnętrzu grobowca, ma sprawić, że zwłoki ulegną mumifikacji.
Piramidę w Rożnowie zbudowano w 1780 roku. Jej budowę zlecił Karola Adolf August von Eben und Brunnen, generał armii pruskiej. Piramida jest grobowcem rodu von Ebenów, którzy byli właścicielami majątku w ówczesnym Rosen, czyli w dzisiejszym Rożnowie. Jako pierwszy spoczął tam generał jazdy konnej Christian von Möhring. Ambicją von Ebenów było, żeby kolejni nestorzy rodu byli pochowani jak faraonowie.
Budowniczy piramidy Carl Gotthard Langhans (1732-1808) był wówczas najsłynniejszym architektem w Niemczech. To on zaprojektował Bramę Brandenburską w Berlinie. Jego dziełami są także m.in. pałac królewski we Wrocławiu (dzisiejsze Muzeum Miejskie), a na ziemi kluczborskiej zamek w Kluczborku oraz zakład dla ubogich (późniejszy stalag, a dzisiaj Centrum Biurowe Zamkowa 6) oraz pałac w Maciejowie.
Podobną piramidę Carl Gotthard Langhans zaprojektował również we Wrocławiu, ale nie przetrwała II wojny światowej. Grobowiec w Rożnowie w kształcie piramidy jest wymurowany z pruskiej cegły, z wejściem ujętym pilastrami, zwieńczony profilowym gzymsem. Nad wejściem widnieje kamienna tumba z herbowymi kartuszami.
Piramida w Rożnowie ma 7,55 metra wysokości. Wzniesiona została na planie prostokąta o wymiarach 9,60 m na 6,60 m.
Piramida stoi tuż obok drewnianego kościoła pw. świętych Piotra i Pawła w Rożnowie.
Mumie niemieckich szlachciców nie zaznały spokoju
Zmarłych członków rodu von Ebenów chowano w piramidzie od 1780 do 1830 roku. W sumie w grobowcu spoczęło 28 osób. Niestety, ciała zmarłych nie zaznały spokoju.
- W 1945 roku piramida została splądrowana przez Sowietów, później włamywali się tam także poszukiwacze skarbów i złodzieje. Była także miejscem libacji, przez długie lata łatwo było dostać się do środka – opowiadał nieżyjący już Jerzy Kuras z Wołczyna, znawca historii lokalnej.
W końcu w 2005 roku postanowiono uporządkować i zinwentaryzować stary grobowiec w Rożnowie. Na miejsce przyjechali naukowcy z Zakładu Antropologii Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu.
To właśnie wrocławscy naukowcy ustalili, że w środku są szczątki 28 osób. Co najmniej tylu, ponieważ ta liczba nie jest całkowicie pewna.
- Szczątki były już bardzo zniszczone i wymieszane - wyjaśniała prof. Barbara Kwiatkowska, która kierowałą badaniami w Rożnowie. - Znajdowały się tam zarówno zmumifikowane ciała, jak i szkielety ludzkie. Wszystkie ciała zostały pochowane w trumnach, niestety część z nich zdewastowano.
Wśród pochowanych na pewno jest 10 mężczyzn, 12 kobiet, 5 dzieci. Jeden z mężczyzn został pochowany w mundurze, natomiast jedną z kobiet pogrzebano w pięknej sukni. Była to młoda kobieta w wieku 20-25 lat.
- Niebieska suknia z bogato zdobionymi aplikacjami była prawdopodobnie suknią ślubną, a kobieta zmarła prawdopodobnie tuż przez ślubem - opowiada prof. Barbara Kwiatkowska.
Makabryczne jest, że szczątki kobiety w sukni pozbawione są czaszki. Zwłoki zostały pewnie zbezczeszczone, a czaszka ukradziona.
W środku zachowały się dwie drewniane tabliczki z nazwiskami pochowanych osób. Na jednej z nich widnieje napis: Sylphius Dehnel 1858, na drugiej Dorothers von Gladis 1848.
Piramida w Rożnowie przez wiele lat była plądrowana, a zwłoki von Ebenów bezczeszczone. W środku znajdowano butelki po alkoholu.
- Byłem tam, gdy jeszcze można było wejść do środka. Ciekawe miejsce! – napisał pan Edmund, czytelnik „nto”. Problem w tym, że do grobowca nigdy nie można było wchodzić! Po prostu przez wiele lat wejście było niezabezpieczone, więc wejście do piramidy traktowano jako lokalną wycieczkę z dreszczykiem...
Teraz na szczęście po pracach zabezpieczających piramida jest zamknięta na kłódkę.
To niejedyna taka piramida w Polsce
Elżbieta Molak, Opolski Wojewódzki Konserwator Zabytków, przypomina, że piramida w Rożnowie wprawdzie jest bardzo rzadkim zabytkiem i jedynym takim na Opolszczyźnie, ale nie jedynym w Polsce.
- Piramida w Rożnowie jest unikalną budowlą grobową, jedną z najstarszych i najwyższych tego typu budowli w Polsce. Pod koniec XVIII wieku m.in. w wyniku wyprawy Napoleona do Egiptu w latach 1798-1801, modne stały się różne egipcjana, a wyrazem fascynacji kulturą Egiptu było również budowanie nagrobków piramidalnych – informuje Elżbieta Molak.
Do dzisiaj zachowało się kilka takich piramid - grobowców. Znajdują się one:
- w Krynicy koło Krasnegostawu (Lubelskie),
- w Rapach koło Bań Mazurskich (Warmińsko-Mazurskie),
- w Górze (Kujawsko-Pomorskie),
- w Łaziskach koło Wągrowca (Wielkopolskie),
- w Piotrowicach (Dolnośląskie),
- w Zagórzanach (Małopolskie),
- w Międzybrodziu koło Sanoka (Podkarpackie) ,
- w Aleksandrowie Kujawskim (Kujawsko-Pomorskie),
- oraz w Rożnowie (Opolskie)
Najstarsza piramida znajduje się w Krynicy koło Krasnegostawu. Jest to grobowiec podkomorzego chełmskiego, arianina Pawła Orzechowskiego. Wzniesiony został na początku XVII wieku. Jest to również najwyższa piramida w Polsce, ma 20 metrów, czyli jest prawie trzy razy większa od tej w Rożnowie. Nazywana jest także Wieżą Ariańską.
Najmniejsze piramidami w Polsce są w Międzybrodziu koło Sanoka oraz w Aleksandrowie Kujawskim. Mają po 3 metry wysokości. Ciekawostką jest, że grobowiec w Międzybrodziu zbudowany został tuż przed II wojną światową (w 1936 roku) i jest kopią Wielkiej Piramidy w Gizie, odtworzoną w skali 1:50.
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Dołącz do nas na X!
Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?
