Podczas Gali Finałowej poznano dzisiaj laureatów XIII Wojewódzkiego Konkursu Historyczno-Literackiego „Prawda i kłamstwo o Katyniu”

W piątek, 8 kwietnia 2022 roku w Sali Koncertowej Polskiego Radia Katowice o godzinie 10.00 odbyła się Gala Finałowa XIII Wojewódzkiego Konkursu Historyczno-Literackiego „Prawda i kłamstwo o Katyniu”, zorganizowanego z inicjatywy Jadwigi Wiśniewskiej, Posła do Parlamentu Europejskiego. Patronat naukowy nad konkursem objął Instytut Pamięci Narodowej w Katowicach. W wydarzeniu, podsumowującym tegoroczną edycję wzięli udział organizatorzy oraz finaliści, którymi są uczniowie szkół podstawowych z klas od szóstej do ósmej oraz ponadpodstawowych z województwa śląskiego. Zgodnie z założeniami konkursu, jego uczestnicy podjęli wyzwanie, które daje im szansę na debiut literacki. Za każdym razem bowiem najlepsze prace są publikowane w pokonkursowych tomikach, których promocja połączona jest z organizowanymi co roku Zaduszkami Katyńskimi. W drodze tegorocznego konkursu wyłoniono dwudziestu finalistów, w tym po dziesięć osób ze szkół podstawowych i ponadpodstawowych.

Ideą konkursu jest propagowanie wśród młodych ludzi wiedzy o zbrodni katyńskiej i tym samym dążenie do ciągłego jej przekazywania kolejnym pokoleniom Polaków. Jego tematyka ma bowiem inspirować uczniów do poszerzania tej wiedzy oraz przyczynić się do wzrostu powszechnej świadomości wokół wydarzeń, do jakich doszło w Katyniu. Ważne dla organizatora i patronów inicjatywy jest przede wszystkim pielęgnowanie pamięci oraz głoszenie prawdy o zbrodniach dokonanych przez Rosjan na polskich jeńcach, a jednym z podejmowanych działań temu służących stało się coroczne organizowanie Konkursu Historyczno-Literackiego „Prawda i kłamstwo o Katyniu”. – Organizuję ten konkurs, bo zbrodnia katyńska jest jedną z najboleśniejszych kart polskiej historii, którą przez lata komunistycznego zniewolenia próbowano wymazać z pamięci polskiego narodu. Zbrodnia dokonana na blisko dwudziestu dwóch tysiącach polskich jeńców na zawsze jednak pozostanie niezabliźnioną raną, a naszym wspólnym zadaniem jest to, by prawda o ofiarach i oprawcach nie została przemilczana – zaznacza Jadwiga Wiśniewska, Poseł do Parlamentu Europejskiego.

Ponadto, w związku z wojną na Ukrainie inicjatywa ma jeszcze szerszy wymiar, bo wpisuje się też w działania wymierzone przeciw powszechnej dezinformacji oraz manipulacji, które dotyczą nie tylko bieżących wydarzeń, ale też historycznych. – Ideą konkursu jest kształcenie umiejętności odróżniania kłamstwa od prawdy, a także pokazanie siły kłamstwa i manipulacji w kontekście również obecnej wojny na Ukrainie. Ta kwestia jest jeszcze bardziej istotna i jeszcze bardziej ważna, dlatego, że w Rosji – w związku z tym, że Polska wspiera Ukrainę i w tej walce przeciw rosyjskiemu najeźdźcy – pojawiła się inicjatywa, żeby zlikwidować polską część zespołu muzealnego Katyń. Poza tym, deputowani do dumy państwowej wnoszą o rewizję historii katyńskiej i nawołują do jej zrewidowania. Chcą bowiem zanegować fakt rosyjskiej odpowiedzialności za te zbrodnie. A Najwyższy Sąd w Rosji teraz wydał decyzję o zlikwidowaniu Stowarzyszenia Memoriał, którego członkowie wnieśli ogromny wkład w udokumentowanie rosyjskiej odpowiedzialności za zbrodnię katyńską. Tym bardziej więc potrzebujemy inicjatyw, które będą dawały świadectwo prawdzie – mówi Jadwiga Wiśniewska, Poseł do Parlamentu Europejskiego.

W Gali Finałowej udział wzięło dwudziestu finalistów konkursu, którzy są autorami przeróżnych tekstów literackich, między innymi opowiadań, listów czy wierszy. Wszyscy zaprezentowali bardzo różnorodne podejście do tematu, wykazując się przy tym dużą pomysłowością oraz umiejętnościami przekazania swojej wiedzy za pomocą niejednakowych form literackich. Uczniowie zgłosili się do konkursu z różnych motywacji – jedni chcieli sprawdzić swoją wiedzę historyczną i umiejętności pisarskie, inni interesują się tematyką historyczną. Uczestnikom konkursu przyświecał też cel propagowania prawdy oraz pamięci o zbrodni katyńskiej.

Jeden z finalistów konkursu zauważa, że udział w nim był dla niego okazją do zaprezentowania historii w inny sposób, niż zazwyczaj doświadcza się tego w szkołach. Wyzwaniem dla Ani było pokazanie motywu zbrodni katyńskiej z innej perspektywy niż konkretna data i postać. A co ciekawe, wszystko to zaprezentowała w formie wiersza. – Mnie o konkursie poinformowała polonistka, ale od zawsze tak naprawdę interesowałam się zarówno historią jak i językiem polskim. Lubię takie tematy, nad którymi można się pochylić również tak filozoficznie i to był właśnie taki temat. Nie pisałam o żadnej konkretnej osobie ani określonej dacie, tak jak się tego uczy na historii, a bardziej o upływie czasu i jak ta zbrodnia była odbierana przez lata, właśnie z takiego innego punktu niż ten, z jakiego uczymy się w szkole. Nie z punktu widzenia osoby, daty czy liczby, a z punktu widzenia uczuć – mówi Ania, finalistka konkursu i uczennica ósmej klasy szkoły podstawowej. – Materiały zbierałam długo i bardzo mi pomogła pani bibliotekarka, która załatwiła mi dużo książek nie tylko z naszej biblioteki. Samo napisanie wiersza zajęło mi wieczór i kolejny dzień. A mój wiersz dotyczył zbrodni katyńskiej i tego, jak ona była ukrywana przez lata – dodaje.

Z kolei Maksymilian zdecydował się napisać list do jednego z żołnierzy, a udział w inicjatywie był zbieżny z jego zainteresowaniami historycznymi. – Do konkursu zachęcił mnie mój kolega, który też brał w nim udział, ale tak naprawdę historia była moją pasją od najmłodszych klas, odkąd zacząłem uczyć się historii w szkole podstawowej. Tę pracę napisałem przede wszystkim po to, żeby uświadamiać tę wiedzę innym, ale to też są moje zainteresowania i bardzo je lubię. Pisałem o podporuczniku Bronisławie Kluzie i moja praca jest w formie listu – ode mnie do niego – mówi Maksymilian, jeden z finalistów konkursu i uczeń siódmej klasy szkoły podstawowej. – Materiały do tej pracy zbierałem około dwa tygodnie a samo jej napisanie zajęło mi pięć dni – dodaje.

W tej wielości prac nie zabrakło też takiej, w której jej autorka opowiedziała o jedynej zamordowanej w Katyniu kobiecie. Zuzanna wybór tematu motywuje tym, że zależało jej na przywołaniu pamięci tej kobiety i przypomnieniu, że nie tylko sami mężczyźni byli ofiarami sowieckich zbrodni. – Bardzo ciekawi mnie historia osób, uczestniczących w zbrodni katyńskiej i w swojej pracy wspomniałam o Janinie Lewandowskiej, jedynej kobiecie, która została zamordowana w Katyniu. Wybrałam taki temat swojego powiadania, ponieważ chciałam zwrócić uwagę, że nie tylko mężczyźni zostali tam zamordowani, ale kobiet też to dotknęło – mówi Zuzanna, jedna z finalistek konkursu i uczennica ósmej klasy szkoły podstawowej. – Całość informacji udało mi się zebrać w ciągu trzech dni i bardzo pomogła mi moja pani od historii. Napisanie opowiadania zajęło mi to około dwóch dni, łącznie z korektą – dodaje.

Artura natomiast interesują historie ludzi, którzy przeżyli katyńskie piekło i są świadkami tych strasznych wydarzeń. – Tak się złożyło, że całkiem niedawno przed ogłoszeniem tego konkursu zainteresowałem się tym tematem, obejrzałem różne filmy historyczne i pomyślałem potem, że dlaczego by nie przystąpić do takiego konkursu. Postanowiłem w ten sposób sprawdzić też swoje umiejętności w pisaniu i opisać historie z tego okresu oraz wydarzenia. Napisałem więc o historii świadków tej zbrodni, którzy przeżyli i zobaczyli to, co się tam działo, a także te zbrodnie, jakie popełniali Rosjanie – mówi Artur, jeden z finalistów konkursu i uczeń siódmej klasy szkoły podstawowej.

W Sali Koncertowej Polskiego Radia Katowice podczas Gali Finałowej XIII Wojewódzkiego Konkursu Historyczno-Literackiego „Prawda i kłamstwo o Katyniu” obecni byli finaliści konkursu, ich rodzice, opiekunowie oraz uczniowie, dyrektorzy szkół i nauczyciele, a także oczywiście organizatorzy wydarzenia, którymi są od lat Jadwiga Wiśniewska, Poseł do Parlamentu Europejskiego i Piotr Ornowski, Prezes Radia Katowice. – Jestem pod ogromnym wrażeniem i podziwiam konsekwencje, z jaką pani europoseł Jadwiga Wiśniewska trafia do młodego pokolenia, akcentując te momenty naszej historii, które decydują o tożsamości narodowej i kształtują postawy patriotyczne – mówił Piotr Ornowski.

Ponadto, w wydarzeniu uczestniczyli też zaproszeni goście, w wśród nich: Sekretarz Województwa Śląskiego Dariusz Ptaś, który reprezentował Marszałka Województwa Śląskiego Jakuba Chełstowskiego, Wiceprezes Zarządu Poczty Polskiej Wiesław Włodek, Dyrektor Muzeum Powstań Śląskich w Świętochłowicach doktor Andrzej Drogoń, Dyrektor Telewizji Katowice Maciej Wojciechowski, Komendant Wojewódzki Policji w Katowicach nadinspektor Roman Rabsztyn, Naczelnik Biura Edukacji Narodowej Ryszard Mozgol, który reprezentował Dyrektora Instytutu Pamięci Narodowej w Katowicach, Teresa Bracka – Prezes Zarządu Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Rodzina Policyjna 1939, Ewa Bojanowska-Burak – Prezes Stowarzyszenia Rodzina Katyńska w Katowicach, Prezes Oddziału Związku Sybiraków w Katowicach Danuta Sedlak, a także wszyscy członkowie komisji konkursowej.

Po powitaniu przez Piotra Ornowskiego przybyłych na Galę Finałową gości, głos zabrała Jadwiga Wiśniewska, która nawiązała do aktualnej sytuacji na Ukrainie i zwróciła uwagę na to, jak bardzo propaganda rosyjska jest obecna także w obecnych czasach – nie tylko względem tego, co obserwujemy na co dzień, ale także w aspekcie historycznym. Zaznaczyła, że niezwykle ważne jest podejmowanie inicjatyw, dzięki którym będzie możliwe mówienie o prawdzie i dawanie jej świadectwa. Jednym z takich przedsięwzięć jest właśnie Wojewódzki Konkurs Historyczno-Literacki „Prawda i kłamstwo o Katyniu”. – W ciągu tych trzynastu lat wpłynęło blisko trzy tysiące prac z całego województwa śląskiego, a w tym roku dwieście dwadzieścia z siedemdziesięciu jeden szkół – mówi Jadwiga Wiśniewska, organizator konkursu.

Po nawiązaniu do idei konkursu oraz krótkim scharakteryzowaniu tegorocznych prac europoseł Jadwiga Wiśniewska odczytała werdykt komisji konkursowej i przedstawiła laureatów XIII Wojewódzkiego Konkursu Historyczno-Literackiego „Prawda i kłamstwo o Katyniu”. Wśród dwudziestu finalistów tegorocznej edycji, wybrano po trzech laureatów ze szkół podstawowych i ponadpodstawowych. Trzecie miejsce w konkursie w tej pierwszej kategorii wiekowej zajął Mikołaj Popładnik ze szkoły w Starej Wsi, drugie – Patrycja Słocińska ze szkoły w Myszkowie, a pierwsze miejsce należy do Macieja Agopsowicza ze szkoły w Radlinie. Wśród laureatów w kategorii szkół ponadpodstawowych znaleźli się: Łukasz Piłat ze szkoły w Częstochowie (trzecie miejsce), Karolina Wąsowicz także ze szkoły w Częstochowie (drugie miejsce) oraz Weronika Widzyk ze szkoły w Żywcu (pierwsze miejsce).

Warto przypomnieć, że oprócz szansy na debiut literacki autorów najlepszych prac, laureaci trzech pierwszych miejsc w obu kategoriach, a także ich opiekunowie na zaproszenie europoseł Jadwigi Wiśniewskiej odwiedzą Parlament Europejski w Brukseli i otrzymają również tablety ufundowane przez Marszałka Województwa Śląskiego Jakuba Chełstowskiego. Dwa pierwsze wyróżnienia w obu kategoriach dostaną w nagrodę czytniki ebooków ufundowane przez Polską Fundacje Narodową. Laureaci i finaliści otrzymają także nagrody książkowe, a także opaskę sportową, smartpad, słuchawki bezprzewodowe, powerbanki, pendrive’y, puzzle historyczne oraz okolicznościowe znaczki.

Na zakończenie części oficjalnej Gali Finałowej, w imieniu laureatów i finalistów XIII Wojewódzkiego Konkursu Historyczno-Literackiego „Prawda i kłamstwo o Katyniu” głos zabrała Karolina Wąsowicz z Częstochowy, która zajęła drugie miejsce w kategorii szkół ponadpodstawowych. Następnie rozpoczęła się druga, muzyczna część wydarzenia, podczas której dla zgromadzonej w Sali Koncertowej Polskiego Radia Katowice publiczności zaśpiewał Marcin Styczeń.