Hanys? Z nim też gadaliście? - pyta Jan Bąk, górnik z dawnego “Gottwalda”. - Chopy, pamiętacie Hanysa? - woła do kolegów. - No ja! - odpowiadają zgodnie. - Każdy z nim chciał na jednej zmianie pracować, silny chop z niego był. Z dołu niejednego wyciągnął, jak dupło, a i z knajpy na plecach przytaskał do domu - wspominają koledzy.
Hanys to Jan Krupa, ślusarz z “Gottwalda”, nieistniejącej dziś kopalni, która była tam, gdzie dziś centrum handlowo-rozrywkowe Silesia City Center. W kopalni przepracował 27 lat.
-To było całe moje życie, nie uwierzycie, ale każdej nocy nie mogłem się już doczekać, kiedy będzie rano i pójdę do pracy. Mieszkałem blisko kopalni. 10 minut na piechotę szedłem ścieżką tam, gdzie teraz Dębowe Tarasy. Tylko 35 dni zwolnienia miałem przez te lata, cudowne czasy, oj, ale się wzruszyłem - wspomina Jan Krupa.
To jeden z wielu bohaterów interaktywnego reportażu Marii Zawały i Karola Gruszki, który od środy oglądać będzie można na multimedialnej wystawie, która stanęła w Silesia City Center.
Zakaz przeklinania na grubie
Narratorami wystawy i reportażu są m.in. emerytowani górnicy, którzy opowiadają o swojej dawnej pracy: szychcie, orkiestrze dętej, w której grali, karczmach piwnych, górniczych obyczajach, a nawet, nie uwierzycie... zakazie przeklinania na grubie.
Utworzona w 1906 roku jako “Eminenz”, w latach 1945-53 nosiła nazwę “Eminencja”, od 1953 roku “Gottwald”. W 1974 roku połączona z kopalnią “Kleofas”, a potem zlikwidowana.
To pierwsza tego typu opowieść o nieistniejącej kopalni. Spędziliśmy z naszymi bohaterami kilkadziesiąt godzin, rozmawiając także z mieszkańcami dzielnicy Dąb, historykami, a nawet proboszczem parafii na Dębie. Tak powstały 24 unikatowe opowieści o życiu Katowic.
Śledźcie losy górników
Reportaż jest interaktywny. Co to znaczy? Przede wszystkim to, że odwiedzając wystawę w Silesia City Center i klikając po specjalnym ekranie dotykowym, będziecie mogli śledzić losy wybranych przez Was bohaterów. Np. wspólnie ze ślusarzem Janem Krupą pokonać jego codzienną drogę do pracy, a z Andrzejem Dębowskim (prezesem orkiestry KWK „Gottwald”) posłuchać archiwalnych nagrań muzykantów ze zbiorów Polskiego Radia Katowice oraz wybrać się na wycieczkę w miejsca związane z orkiestrą, np. do zapomnianej muszli koncertowej w Dębie, gdzie najczęściej 30 lat temu występowali.
To samo, gdy wejdziecie w piątek, 6 listopada na nasze internetowe strony. Wystarczy nacisnąć przycisk START, by rozpocząć nawigowanie po rozdziałach.
W reportażu nie zabrakło pierwszego po latach spotkania górników - zorganizował je Ginter Pierończyk, jeden z głównych bohaterów, niegdysiejszy inżynier ds. BHP. Historię kończą bolesne opowieści o ostatniej szychcie przed zamknięciem kopalni. Narratorem tej części jest Ryszard Pałka, główny inżynier produkcji i likwidator KWK „Gottwald”.
800-lat historii
Bohaterem filmów i wystawy jest także Dąb, czyli najstarsza dzielnica Katowic. Wspólnie z historykami możemy prześledzić jej 800-letnią historię, a także ostatnie 100-lat istnienia górnictwa.
Bo może tego nie wiecie, ale choć Katowice maja dopiero 150 lat, to pierwsza wzmianka o Dębie pojawia się już w 1299 roku.
Udało nam się zajrzeć m.in. do mających ponad 200 lat ksiąg metrykalnych parafii św. Jana i Pawła Męczenników, a także do najstarszego budynku w Katowicach - krytej strzechą chaty w Dębie.
O dawnych latach świetności tej dzielnicy opowiadają Urszula Rzewiczok, starszy kustosz Muzeum Historii Katowic, Lech Szaraniec - były dyrektor Muzeum Śląskiego, oraz Grzegorz Grzegorek - historycy, autorzy książek o Katowicach. Dzieje tego miejsca przybliża także ks. Józef Majwald, proboszcz parafii św. Jana i Pawła Męczenników w Dębie. To trasa średnicowa swego czasu podzieliła jego parafię na pół.
-2000 ludzi z tego tytułu ubyło. Na szczęście jest kaplica przy SCC, więc ci, którzy mieszkają po tamtej stronie drogi, mają do niej bliżej na niedzielne msze - dodaje ks. Majwald. Kaplica stoi w budynku dawnej maszynowni kopalni i jest w Polsce jedyną poświęconą kaplicą na terenie centrum handlowego.
Prawdziwą gratką są mapy kopalni i dzielnicy m.in. z 1902 roku, a także fragment archiwalnego filmu VHS pokazującego działającą przy „Gottwaldzie” Dziecięcą Szkółkę Żeglarską. Na stawie Maroko przy katowickim osiedlu Tysiąclecia, to właśnie kopalnia “Gottwald” szkoliła żeglarską młodzież Śląska.
- Ta wystawa to spory wycinek historii Katowic. Opowiada o kopalni „Gottwald” i Dębie w kilku wymiarach. Po pierwsze możemy zobaczyć ponad 50 zdjęć i map pokazujących 100 lat historii, po drugie możemy o tej historii usłyszeć z pierwszej ręki, od ludzi, którzy ją spisali i ludzi, którzy ją tworzyli. To niesamowity dokument pokazujący historię miasta - przyznał Piotr Gajda, dyrektor Silesia City Center.
Artefakty na fotografiach
Nietypową wystawę, w której Silesia połączyła siły z Dziennikiem Zachodnim przygotowano z okazji 10-lecia istnienia centrum handlowego. Wiele artefaktów po kopalni udało się tam zachować do dziś - m.in. szyb „Jerzy” czy budynek dawnego basenu. Miejsca te stały się też bohaterami Photoday’a. Zdjęcia fotografów-amatorów również zobaczymy w reportażu.
Wyniki II tury wyborów samorządowych
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Dołącz do nas na X!
Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?
