Politechnika Śląska: Inżynier dobrze sprzedaje się w polityce

Sejm Śląski w 1929 r. rozpoczął starania związane z budową i organizacją Politechniki Śląskiej w Katowicach. Rząd sprzeciwił się tym planom. Władze lokalne zamierzały więc przekształcić w przyszłości w Politechnikę Śląską średnią szkołę - Śląskie Techniczne Zakłady Naukowe, w które mocno inwestowały.

24 maja 1945 roku Prezydium Krajowej Rady Narodowej wydało dekret powołujący Politechnikę Śląską w Katowicach z tymczasową siedzibą w Krakowie.

Stanisław Ochęduszko przyjechał do Gliwic z Politechniki Lwowskiej, gdzie do wojny był najmłodszym w Polsce profesorem. Przeżył exodus większości polskich naukowców z Kresów po 1945 roku, ale to im właśnie Politechnika Śląska zawdzięcza powojenne istnienie. W rzeczywistości historia uczelni technicznej na Śląsku zaczęła się 85 lat temu, kiedy to Sejm Śląski z wojewodą Michałem Grażyńskim podjęli formalne starania związane z budową i organizacją Politechniki Śląskiej w Katowicach. Wyznaczono nawet dla niej miejsce, wygospodarowano środki, zapał był ogromny. Ówczesny rząd premiera Kazimierza Bartla (byłego rektora Politechniki Lwowskiej) sprzeciwił się tym planom. Zainwestowano więc w szkołę średnią techniczną. Do tych planów powrócono zaraz po wojnie, bo przemysł pilnie potrzebował wykształconej kadry.

Dziś wychodzi na to, że Politechnika Śląska kształci najbardziej wpływowych ludzi w polityce i zamożnych w biznesie. Europosłowie: Jerzy Buzek i Adam Gierek są absolwentami tej uczelni, podobnie jak obecny wojewoda śląski Piotr Litwa i marszałek Mirosław Sekuła, czy posłowie: Andrzej Gałażewski i Krzysztof Gadowski, a także były wicepremier Janusz Steinhoff, Marian Krzaklewski, były szef Solidarności. Do najbardziej znanych w regionie samorządowców inżynierów należy Zygmunt Frankiewicz, wieloletni prezydent Gliwic. Wśród absolwentów Politechniki Śląskiej są najbogatsi, według tygodnika "Wprost", na przykład Mariusz Walter (Wydział Inżynierii Sanitarnej), choć on bardziej znany jest jako inżynier medialny. Współtwórca holdingu ITI (telewizji TVN). A zaczynał skromnie, w studenckim radiowęźle Politechniki Śląskiej.

Śpiewny akcent lwowskiej kadry

Właściwie to wojna jeszcze trwała, gdy 26 lutego 1945 roku pełniący obowiązki wojewody ppłk Jerzy Ziętek powołał tymczasową Komisję Organizacyjną Politechniki Śląskiej. Formalnie uczelnia została utworzona 24 maja 1945 roku, ale ostatecznie w Katowicach nie znaleziono dla niej odpowiedniej przestrzeni. Gmach Śląskich Technicznych Zakładów Naukowych i pobliski Wojewódzki Dom Kultury Związków Zawodowych okazały się za małe. W Gliwicach było więcej wolnych budynków, no i tam przesiedlano z Kresów do pustych mieszkań kadrę naukową. To naukowcom z Kresów Politechnika Śląska zawdzięcza swoje powojenne istnienie.
Prof. Stanisław Ochęduszko przyjechał do Gliwic z Politechniki Lwowskiej, gdzie był najmłodszym w Polsce profesorem. Tak opisywał powitanie w gmachu Wydziału Elektrycznego: "Radość z powodu przyjazdu lwowskich pracowników nauki do Gliwic nie miała granic. Rozentuzjazmowana młodzież dosłownie na rękach przeniosła niektórych profesorów z ul. Katowickiej na ul. Kaszubską do ich mieszkań. Pomimo usilnych starań o pozyskanie mnie ze strony innych politechnik (Wrocław, Gdańsk), pozostałem w Gliwicach".

Na egzaminach profesor siał potem postrach wśród studentów. Poseł Andrzej Gałażewski (Wydział Mechaniczno-Energetyczny) pamięta ten strach do dziś. - Po zdanym egzaminie profesor Ochęduszko mnie spytał: "Gdzie się student urodził?" Odpowiadam nieśmiało, że w Krakowie - przypomina Gałażewski. - "Czwórka", kontynuuje profesor i sięga po mój indeks. "Student mnie oszukał, bo tu jest napisane, że urodził się w Krakowie, a nie we Lwowie". Tłumaczę, że mówiłem właśnie o Krakowie, a nie o Lwowie. "W takim razie jest minus czwórka", zawyrokował profesor. Tak dostałem minus za złe urodzenie.

- Politechnika Śląska przełomu lat 50. i 60. miała urzekający klimat - wspomina Jerzy Buzek (Wydział Mechaniczno-Energetyczny). - Zachłyśnięcie popaździernikową wolnością, emocjonujące studenckie życie; kluby "Gwarek" i "Spirala" były zawsze pełne; jazz, potem rock, Studencki Teatr Gliwice, niekończące się zabawy, fajfy, coroczne rozedrgane Igry, przy tym - radosny brak dyscypliny studiów, ale też surowe egzaminy i kolokwia znakomitej, lwowskiej kadry profesorów i asystentów.
Gliwice przyjęły uczelnię z otwartymi ramiona, placami pod budowę nowych obiektów. - Samo miasto w tamtym czasie miało urok niezwykłej, zachodniej metropolii ze zwyczajami i atmosferą wschodniej Polski - dodaje prof. Buzek, potem doktor honoris causa tej uczelni. - Na ulicach słyszało się śpiewny akcent przybyszów z daleka i swojską gwarę odwiecznych mieszkańców tej ziemi. Żyliśmy w zgodzie. Potem, pod parasolem Politechniki, Gliwice potężniały - z największą liczbą instytutów, przemysłem Śląska, Zagłębia, Częstochowy i Bielska.

Dr inż. Zygmunt Frankiewicz (Wydział Automatyki, Elektroniki i Informatyki) studia ukończył z wyróżnieniem, ale przyznaje, że były prawdziwym wyzwaniem. - Wiadomo, że student nie samą nauką żyje, w moim przypadku prawdziwą pasją okazały się sport i turystyka - przypomina. - Przez pierwsze trzy lata studiów (lata 70.) zdobyłem trzy różne uprawnienia: instruktora kajakowego, pilota wycieczek zagranicznych i przewodnika górskiego z uprawnieniami państwowymi. Właśnie w czasie studiów zorganizowałem pierwsze, jakie w ogóle się zdarzyły, wyjazdy trampingowe. Najpierw Grecja - Turcja, później Włochy - Francja - Hiszpania. Miałem z tego bardzo dużo satysfakcji i mnóstwo doświadczeń, co ważne - w zarządzaniu. W ich organizacji nieocenionym partnerem była moja obecna żona, Anna.

Trzeba przyznać, że Politechnika Śląska najbardziej ze wszystkich uczelni zadbała o rekreację, organizując sieć chatek studenckich w Beskidach.

Zmniejszyć ciężar czołgu

Wydział Górniczy, który powstał w 1950 roku, wykształcił najwięcej dyrektorów kopalń w regionie. "Kształcił" też piłkarzy, m.in. Włodzimierza Lubańskiego. Z czasem górnictwo ustępowało miejsca innym kierunkom. W latach 70. Adam Gierek był organizatorem Instytutu Inżynierii Materiałowej na Wydziale Metalurgii Politechniki Śląskiej z siedzibą w Katowicach. Dziś wydział obchodzi swoje 45-lecie.

- Na jego przykładzie najlepiej widać, jak zmienia się nasza uczelnia - mówi prof. Gierek. - Najpierw to był Wydział Metalurgii i Inżynierii Materiałowej, bo gospodarka opierała się na produkcji półfabrykatów i surowców, a dziś role się odwróciły i jest Wydział Inżynierii Materiałowej i Metalurgii. Uczelnia techniczna musi być awangardą przemysłu. A przemysł potrzebuje coraz lepszych materiałów, które będą trwałe, lekkie, odporne na korozje.

Spektakularnych sukcesów nasi naukowcy dostarczyli medycynie (biomateriały), a także wojsku. Co zrobić, żeby czołg był lżejszy, żeby auto paliło mniej?

Znamienne są życzenia rektora uczelni, prof. Andrzeja Karbownika (były wiceminister gospodarki): - Życzę, aby wiedza zdobyta w naszej uczelni owocowała w pracy w kraju bądź za granicą.

*Matura 2014 ARKUSZE + KLUCZ ODPOWIEDZI + PRZECIEKI
*Elementarz: Bezpłatny podręcznik POBIERZ PDF
*Weź udział w quizach Dziennika Zachodniego. SPRAWDŹ SWOJĄ WIEDZĘ
*Prawo jazdy kat. A. Egzamin na motocykl [PORADNIK WIDEO, ZDJĘCIA PLACU]