Poważne powikłania po COVID19. Naukowcy ze Śląskiego Uniwersytetu Medycznego napisali książkę o leczeniu Post-COVID 19

Okazuje się, że już ok. 1,5 mln Polaków, a liczba ta wciąż wzrasta, to osoby cierpiące na różne następstwa Covid-19. Konsekwencje zakażenia dotyczą zarówno dorosłych jak i dzieci. Zwykle Post-Covid 19 nie przebiega dramatycznie, jednak pacjenci wymagają jednak wszechstronnej diagnostyki.

Najczęściej występujące objawy neurologiczne zgłaszane przez pacjentów zakażonym wirusem SARS-CoV-2 to zaburzenia smaku i węchu, zmęczenie, bóle mięśni, bóle głowy, nudności. Wśród zaburzeń neurologicznych opisanych w przebiegu lub w związku z tą infekcją występują: udar mózgu, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu.

Na podstawie dotychczasowych analiz przebiegów klinicznych choroby u osób zakwalifikowanych do badania i zastosowanych u nich różnych opcji terapeutycznych  powstała pionierska, pierwsza w Polsce i w Europie publikacja pt. "Kompleksowa opieka nad chorym z zespołem Post –Covid 19 (PC19). Zaprezentowano ją w czwartek, 25 marca, podczas konferencji w Zabrzu, zorganizowanej przez Śląski Uniwersytet Medyczny.

Redaktorami książki, która docelowo pojawi się na rynku w 20 tysiącach egzemplarzy, są prof. Jerzy Jaroszewicz, kierownik Katedry i Oddziału Klinicznego Chorób Zakaźnych i Hepatologii Śląskiego Uniwersytetu Medycznego, od początku na pierwszej linii frontu kierujący oddziałem covidowym w Szpitalu Specjalistycznym nr 1 w Bytomiu, oraz prof. Mariusz Gąsior, kardiolog ze Śląskiego Centrum Chorób Serca w Zabrzu, kierownik III Katedry i Oddziału Klinicznego Kardiologii SUM.

- Wydaje się prawie pewne, że nawet po opanowaniu epidemii, z problemem przewlekłych konsekwencji zakażenia SARS-CoV-2 będziemy borykać się przez lata – stwierdził w słowie wstępnym do książki prof. Krzysztof Simon, szef Kliniki Chorób Zakaźnych i Hepatologii Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu.

48-letni ratownik medyczny trafił do Śląskiego Centrum Chorób Serca w Zabrzu w… 40 dobie po zakażeniu koronawirusem wprost z oddziału neurologicznego, po leczeniu udaru niedokrwiennego mózgu. Zabrzańscy kardiolodzy zdiagnozowali u niego aktywne zapalenie mięśnia sercowego, duszność, obrzęki.

Na szczęście agresywne leczenie przyniosło skutek i dziś po czterech miesiącach objawy kliniczne ustąpiły, a objawy niewydolności serca, na którą cierpi, uległy znacznemu zmniejszeniu. Lekarze mają nadzieję, że wróci do pełni sił.

Przypadek mężczyzny to jeden z najdramatyczniejszych przykładów następstw zakażenia koronawirusem. Okazuje się, że już ok. 1,5 mln Polaków, a liczba ta wciąż wzrasta, to osoby cierpiące na różne następstwa Covid-19. Konsekwencje zakażenia dotyczą zarówno dorosłych jak i dzieci. Zwykle Post – Covid 19 nie przebiega tak dramatycznie jak w przytoczonym przykładzie. Pacjenci wymagają jednak wszechstronnej diagnostyki.

- Tuż po zakażeniu nie mogłem wejść na drugie piętro do mieszkania. Gdy wniosłem zakupy musiałem przez 20 minut odpoczywać, leżąc na podłodze – wyjaśnia Piotr Polok, wykładowca akademicki z Bytomia, jeden z pacjentów zakwalifikowanych do badania SILCOV-19, (The Silesian Complications of COVID-19 Database), które rozpoczęło się w czerwcu 2020 roku i jest prowadzone przez zespół naukowców ze Śląskiego Uniwersytetu w ramach grantu Agencji Badań Medycznych. To pierwsze takie przedsięwzięcie naukowe w Polsce.

Skutki covidu u pacjentów występują bezpośrednio po zakażeniu lub w okresie długoterminowym. Ich częstość nie jest do końca poznana. Rekrutacja do SILCOV -19 objęła 200 pacjentów.
Na podstawie dotychczasowych analiz przebiegów klinicznych choroby u osób zakwalifikowanych do badania i zastosowanych u nich różnych opcji terapeutycznych powstała pionierska, pierwsza w Polsce i w Europie publikacja pt. "Kompleksowa opieka nad chorym z zespołem Post –Covid 19 (PC19)."

Specjaliści już teraz nie mają wątpliwości: to lektura obowiązkowa nie tylko w obliczu trzeciej fazy pandemii z jaką teraz się zmagamy. Z pewnością publikacja będzie wsparciem dla lekarzy pierwszego kontaktu, bo to do nich najpierw będą trafiać pacjenci z Post-Covid 19.

- Gratuluję autorom. Śląski Uniwersytet Medyczny naukowo, jak praktycznie walczy z pandemią. To niezwykle ważna i potrzebna publikacja – stwierdziła prof. Katarzyna Mizia – Stec, prorektor ds. nauki SUM.

W publikacji, która uzyskała rekomendację Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Epidemiologów i Lekarzy Chorób Zakaźnych, dwunastu autorów, wybitnych praktyków, omawia poszczególne skutki zakażenia się koronawirusem m.in. kardiologiczne, neurologiczne, psychiczne, a także jego wpływ na choroby wątroby, płuc i naczyń.

- Wydaje się prawie pewne, że nawet po opanowaniu epidemii, z problemem przewlekłych konsekwencji zakażenia SARS-CoV-2  będziemy borykać się przez lata – stwierdził w słowie wstępnym do książki prof. Krzysztof Simon, szef Kliniki Chorób Zakaźnych i Hepatologii Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu.   

Długofalowe skutki: wiele i poważne

SARS-CoV-2 może przebiegać:  bezobjawowo lub łagodnie (brak lub łagodne zapalenie płuc)  ( około 80 proc. przypadków). Ciężko (z dusznością, niedotlenieniem lub powyżej 50 proc, obszarem zajętym płuca podczas obrazowania radiologicznego - 15 proc, zakażonych oraz krytycznie (z niewydolnością oddechową, wstrząsem lub niewydolnością wielonarządową) w 5 proc. przypadków.

- Do najczęstszych dolegliwości zgłaszanych w okresie poinfekcyjnym przez pacjenta należy nietolerancja wysiłku, która zwykle wymaga diagnostyki różnicowej (kardiologicznej, pulmonologicznej, związanej z utratą masy mięśniowej czy zaburzeniami psychicznymi) – wyjaśnia prof. Gąsior.

Najczęściej występujące objawy neurologiczne zgłaszane przez pacjentów zakażonym wirusem SARS-CoV-2 to zaburzenia smaku i węchu, zmęczenie, bóle mięśni, bóle głowy, nudności. Wśród zaburzeń neurologicznych opisanych w przebiegu lub w związku z tą infekcją występują: udar mózgu, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu.

Zaburzenia psychiczne po Covid-19 trwają dłużej niż infekcja i muszą być traktowane jako długotrwałe powikłania. Wśród chorych o ciężkim przebiegu zaburzenia psychiczne występowały u ponad 60 proc. pacjentów, w tym najczęściej: bezsenność (42 proc. ), lęk (36 proc.), zaburzenia uwagi (38 proc.), pamięci (34 proc.), depresja (33 proc.), majaczenie (28 proc) i chwiejność emocjonalna (28 proc). Część zaburzeń utrzymywała się po wyleczeniu infekcji: bezsenność (12 proc.), lęk (12 proc.), zaburzenia uwagi (20 proc.), pamięci (19 proc.), depresja (10 proc.), i chwiejność emocjonalna (23 proc.).

Uszkodzenie wątroby, zdaniem specjalistów, należy do typowych cech zakażenia koronawirusami. Dysfunkcja tego narządu dotyczy ok. 60 proc. pacjentów zakażonych poprzednim epidemicznym koronawirusem SARS oraz ponad połowy zakażonych SARS-CoV-2.

- Co więcej, cechy uszkodzenia wątroby, m.in. podwyższona aktywność enzymów wątrobowych, mogą wiązać się z cięższym przebiegiem i wyższą śmiertelnością COVID-19, szczególnie u chorych z przewlekłą chorobą wątroby, np. jej marskością – dodaje prof. Jaroszewicz.

- Niewielu z dziś żyjących pamięta, że ostatnią wielką pandemią była grypa zwana „hiszpanką”, która w latach 1918–1919 zabiła około 50 milionów ludzi, zakażając 1/3 ludzkości. Pod koniec 2019 r. nie przewidywaliśmy, że z pozoru niewinny koronawirus, podobny do poprzedniego lokalnego w Azji SARS-CoV, wywoła pandemię o takiej skali, a Europa będzie jednym z najbardziej dotkniętych regionów świata. W ciągu roku wirus zakaził ponad 100 milionów ludzi na świecie, z czego ponad 30 milionów to mieszkańcy Europy. Polsce bilans roku 2020 to ponad 1,5 miliona chorych i 40 tys. zmarłych z rozpoznanym zakażeniem SARS-CoV-2, ale już w porównaniu z 2019 r. liczbą zgonów wyższą o 65 tys. osób – mówią autorzy publikacji.