Praktyka w Kolejach Śląskich? Ależ Proszę bardzo

Każdego miesiąca do pociągów Kolei Śląskich wsiada około 1,3 miliona pasażerów. Ich tabor rocznie przejeżdża około 6,5 miliona kilometrów. To tak, jakby każdego roku ponad 160 razy okrążyły kulę ziemską na szerokości równika!

Jest tak od 2012 r., kiedy spółka - dwa lata wcześniej powołana przez samorząd województwa śląskiego - przejęła obsługę niemal wszystkich regionalnych połączeń kolejowych w Śląskiem. Stała się też jednym z liczących się na kolejowym rynku pracy pracodawców. A wiadomo, że branża kolejowa od lat walczy z brakiem wykwalifikowanych pracowników. By zapewnić sobie dobrze wyszkoloną kadrę, KŚ uruchomiły klasę patronacką. Działa w Zespole Szkół Techniczno-Informatycznych w Gliwicach, szkole z 50-letnimi tradycjami kolejowymi. Tam pod okiem specjalistów, m.in. z KŚ, uczniowie zdobywają zawodowe szlify. Nie tylko w teorii. W kwietniu część z nich rozpoczęła u przewoźnika praktyki zawodowe.

Dwanaście linii - Nawet do Czech
Koleje Śląskie każdego dnia przewożą pasażerów na dwunastu liniach kolejowych. Dojedziemy z nimi nie tylko do największych miast w Śląskiem, ale również do Małopolski, a dokładnie do Oświęcimia, czy nawet czeskiego Bohumina. Dowiezienie mieszkańców do pracy, szkoły, lekarza, na studia, wakacje czy na jakiekolwiek spotkania, to główne zadanie przewoźnika.

- Nad tym, by nasze usługi były możliwie najlepiej wykonywane, pracuje ponad tysiąc osób, m.in. maszyniści, konduktorzy, kasjerzy czy specjaliści monitorujący pracę pojazdów - wyjaśnia Michał Wawrzaszek, rzecznik KŚ.

Ci ostatni pracy mają całkiem sporo, bo cały tabor przewoźnika to 62 pociągi. Obecnie na ich flotę składa się 12 różnych typów maszyn: od nowoczesnych Elfów czy Impulsów po wysłużone EN-57 (w kolejowym żargonie nazywane mało urokliwie „kiblami”). Jednak do 2020 roku spółka chce mieć wyłącznie nową flotę. Dlatego wspólnie z Urzędem Marszałkowskim Województwa Śląskiego planuje zakupy. W sumie ma to być 17 pociągów, które zastąpią wspomniane „kible”.

- Zakładamy, że nowymi pojazdami będziemy jeździć w 2018 roku. Prawdopodobnie część z nich trafi do nas wcześniej. Dziś nie jesteśmy w stanie podać dokładnej daty - wyjaśnia rzecznik.

Maszynista - zawód na topie
Na brak zajęcia nie mogą narzekać też maszyniści (właśnie, m.in. maszynistów i specjalistów ds. taboru spółka chce zatrudnić - ogłoszenia o pracę jeszcze na początku kwietnia wisiały na ich stronie). Od 16 lat za sterami pociągów zasiada Marek Szwal (na zdjęciu obok), który od 2011 r. związany jest z KŚ.

Zapewnia, że gdyby musiał ponownie wybierać kim chciałby zostać, podjąłby taką samą decyzję.
- Wybrałem ten zawód, ponieważ gwarantuje stabilizację finansową (maszynista zarabia ok. 5 tys. zł - przyp. red.), jak i zawodową - opowiada Szwal. - Nie ma co ukrywać, kierowanie pociągiem daje też ogromną satysfakcję. Nie znam żadnego maszynisty, który nie byłby zadowolony ze swojej pracy - dodaje. Jednak zauważa, że aby mieć to szczęście, trzeba czuć „to coś”. - Bez tego długo się nie popracuje w kabinie maszynisty - dodaje. Bo ten zawód - poza tym, że daje spełnienie - jest też wyjątkowo stresujący.

Jednym z trudniejszych przeżyć jest spotkanie na szlaku samobójcy. Maszynista często nie ma szans, żeby zatrzymać pociąg. W 2014 r. na torach w regionie doszło do 31 śmiertelnych wypadków, w 2010 r. do 30. - Każdy z nas zdaje sobie sprawę, że w trakcie pracy będą miały miejsce sytuacje stresogenne. Niestety, jest to wkalkulowane w zawód. By jakoś pomóc nam poradzić sobie z tymi emocjami, spółka zapewnia pomoc psychologa, ale z doświadczenia wiem, że najlepszym lekarstwem jest czas - przyznaje pan Marek.

Szkoła z tradycjami
Na dobrej drodze do rozpoczęcia pracy zawodowej u regionalnego przewoźnika są uczniowie ZSTI w Gliwicach. Trzy lata temu powstała tam klasa pod patronatem Kolei Śląskich.

- Kształcimy w dwóch „kolejowych” kwalifikacjach: montaż i eksploatacja sieci zasilających oraz trakcji elektrycznej, a także montaż i eksploatacja środków transportu szynowego - wymienia Anna Wilk, wicedyrektor gliwickiej kolejówki. - Taka klasa jest najlepszym połączeniem teorii z praktyką. Część przedmiotów wykłada pracownik Kolei Śląskich, do tego w połowie kwietnia nasi uczniowie rozpoczną w firmie praktyki zawodowe - wymienia pani dyrektor.

Przyszły pracodawca przyznaje, że dla najlepszych znajdzie się miejsce w firmie, choćby w Dziale Taboru Kolei Śląskich, np. na stanowisku specjalista ds. taboru. - Ukończenie tej szkoły można także uznać za pierwszy krok w kierunku objęcia stanowiska maszynisty lub rewidenta, jednakże w tych przypadkach są dodatkowe wymagania - twierdzi Wawrzaszek.

Do nauki ma też zachęcić jednorazowe stypendium. W zeszłym roku otrzymało je czterech uczniów. Jednak uzyskanie tytułu technika nie jest wcale takie proste. Pani wicedyrektor przyznaje, że nie są to łatwe kierunki. - To trudne zawody. Mieliśmy uczniów, którzy nie poradzili sobie z ogromem nauki. Zrezygnowali. Ci, którzy nie odpuścili, mają szansę na wyjątkowo ciekawą pracę. Na obecnym rynku pracy liczą się konkretne umiejętności - dodaje.

Ważne dla rodziców
Nie tylko Koleje Śląskie zatrudniają absolwentów swojej klasy patronackiej. Także PKP Polskie Linie Kolejowe w podobny sposób szukają wykwalifikowanych pracowników. Najlepszym uczniom zapewniają stypendia oraz gwarancję zatrudnienia.

Zostań maszynistą
Warunki i zasady uzyskania licencji maszynisty oraz świadectwa maszynisty szczegółowo określa rozporządzenie Ministra Infrastruktury i Rozwoju. To dokumenty, których uzyskanie uprawnia do prowadzenia pociągu lub pojazdu kolejowego. Uzyskuje się je w trakcie dwuetapowego szkolenia. Najpierw należy uzyskać licencję maszynisty. Może otrzymać ją osoba, która: nie była karana za przestępstwa umyślne, ukończyła 20 lat, ma co najmniej wykształcenie zasadnicze zawodowe, spełnia określone wymagania zdrowotne, fizyczne i psychiczne oraz odbyła szkolenie i zdała egzamin maszynisty. Zakres wiedzy i umiejętności obejmuje:

1. Specyfikę i środowisko pracy maszynisty, w tym jego rolę i odpowiedzialność w ruchu kolejowym, wymagania zawodowe i predyspozycje niezbędne do wykonywania pracy na tym stanowisku;

2. Technologię transportu kolejowego, w tym przepisy bezpieczeństwa i eksploatacji;

3. Infrastrukturę kolejową;

4. Radiołączność pociągową;

5. Pociągi, ich składy oraz wymogi techniczne dotyczące lokomotyw, zespołów trakcyjnych, wagonów osobowych i towarowych oraz innego rodzaju taboru kolejowego;

6. Zagrożenia występujące w ruchu kolejowym;

7. Podstawowe zasady fizyki. Kandydaci na to stanowisko muszą spełniać dość restrykcyjne wymagania zdrowotne, fizyczne i psychiczne. Maszyniści powinni mieć dobry stan zdrowia fizycznego i psychicznego. W szczególności:

1. Nie powinny u nich występować choroby lub niesprawności

2. Nie powinni przyjmować leków lub innych substancji, które mogą powodować: nagłą utratę świadomości, osłabienie uwagi lub zmniejszenie zdolności koncentracji, nagłą utratę sprawności, utratę równowagi lub koordynacji, istotne ograniczenie czynności ruchowych, zachowania patologiczne. Odpowiednim normom muszą odpowiadać też: narząd wzroku, słuch, mowa i układ przedsionkowy (m.in. I kategoria wzroku i słuchu). Dużą rolę odgrywają zdolności poznawcze (pamięć, uwaga i koncentracja, percepcja, rozumowanie), sprawność psychomotoryczna (czas reakcji i koordynacja rąk), komunikowanie się i osobowość, umożliwiające bezpieczne wykonywanie obowiązków maszynisty. Kolejnym dokumentem, jaki należy uzyskać, zanim uzyska się pełne prawo pracy w zawodzie, jest świadectwo maszynisty. Dopiero ono pozwoli usiąść za sterami pociągu samemu. Aby je zdobyć, trzeba szkolić się przez blisko półtora roku. W tym czasie na stanowisku pomocnika maszynisty zdobywa się konieczne umiejętności i doświadczenie. Jeśli maszynista chce mieć dodatkowe uprawnienia, np. do prowadzenia pociągów w ruchu trans-granicznym, musi posługiwać się językiem wskazanym przez zarządcę infrastruktury kolejowej. Zdaje kolejny egzamin.