Prezes IPN domaga się likwidacji pomnika przy Alei Wolności w Żywcu. Co na to władze miasta?

Pomnik stojący na placu przed budynkiem dawnej Kasy Chorych został zbudowany w 1963 roku. Jego autorem jest Antoni Biłka, artysta-rzeźbiarz z Bielska-Białej. Pierwotnie był to pomnik upamiętniający walkę żołnierzy Wojska Polskiego i Armii Czerwonej w czasie II wojny światowej. W latach 90. ubiegłego wieku, na fali dekomunizacji postulowano wyburzenie monumentu, ale ostatecznie do tego nie doszło, m.in. dlatego, że co roku swoje gniazdo na monumencie budują bociany.

Żywiecka Rada Miejska przyjęła 1 marca 2016 roku uchwałę mówiącą o tym, że upamiętnia on żołnierzy Wojska Polskiego walczących na frontach II wojny światowej. Z kolei w 2017 roku na pomniku została zamontowana tablica informująca, że jest on poświęcony czci żołnierzy polskich, którzy polegli na frontach II wojny światowej. Pojawił się napis: „ Poległym za wolną i sprawiedliwą Polskę w latach 1939-1945. Cześć ich pamięci”.

Pod koniec marca prezes IPN dr Nawrocki skierował do burmistrza Żywca Antoniego Szlagora pismo, w którym zasugerował „podjęcie współpracy w celu likwidacji tej pamiątki sowieckiej okupacji ziem polskich”.

- Od kilku tygodni jesteśmy świadkami agresji zbrojnej Federacji Rosyjskiej na suwerenne i demokratyczne państwo ukraińskie. Rzeczonej napaści nie można rozpatrywać bez realizowanej od lat rosyjskiej propagandy historycznej, wynoszącej na piedestał historię Związku Socjalistycznych Republik Sowieckich, a w szczególności uznawanie za najważniejsze wydarzenie w historii Rosji zwycięstwa w „Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941-1945”. Prowadzi to do eksponowania „wyzwolicielskiej” misji Armii Czerwonej , której narody europejskie winny wdzięczność. Ta narracja wypacza podstawowe fakty historyczne poprzez: pomijanie współpracy sowiecko-niemieckiej w latach 1939-1941, zapoczątkowanej wspólnym atakiem na Polskę we wrześniu 1939 roku (…) - stwierdził w piśmie prezes IPN.

Dr Nawrocki dodał, że do obiektów propagandy komunistycznej można zaliczyć także żywiecki pomnik. Przyznał, że w 2016 r. na mocy uchwały samorządu ma on upamiętniać polskich żołnierzy walczących na frontach II wojny światowej, ale „ nie można abstrahować od jego pierwotnej idei, czyli upamiętnienia „polsko-sowieckiego braterstwa broni” o czym świadczą figury wieńczące monument, w których umundurowanie i uzbrojenie nie przedstawia polskich żołnierzy walczących w wojnie obronnej 1939 r. czy kontynuujących walkę na frontach II wojny światowej w ramach Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie. Prezes IPN sugeruje likwidację pomnika i postawienie w jego miejscu „upamiętnienia honorującego w sposób godny wysiłek zbrojny polskich żołnierzy”.

Burmistrz Szlagor w rozmowie z DZ przyznał, że otrzymał pismo od prezesa IPN, ale jeszcze nie rozmawiał na ten temat ze swoimi współpracownikami i radnymi.

- To pomnik poświęcony żołnierzom na wszystkich frontach świata – stwierdził burmistrz Szlagor. Dodał, że mieszkańcom Żywca kojarzy się z bocianami, które regularnie budują tam swoje gniazda. - Niemniej zajmiemy się tym tematem – powiedział burmistrz Żywca.