Prof. Glumińska - Pawlic: Wydatek z budżetu powinien zostać ujawniony, a sprawozdanie z wykonania budżetu jest jawne i publikowane w BIP

Jak to jest z tym rozporządzaniem publicznymi pieniędzmi: czy mamy prawo wiedzieć, na co są wydatkowane pieniądze z budżetu województwa?

Zgodnie z artykułem 33 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych gospodarka środkami publicznymi jest jawna. W związku z tym w ustawie określone zostały zasady i formy podawania do publicznej wiadomości różnych informacji i danych, dotyczących ogółu operacji finansowych jednostek sektora finansów publicznych, w tym dochodów i wydatków budżetowych. Obowiązki te nałożone zostały także na organy wykonawcze jednostek samorządu terytorialnego. Część danych może co prawda podlegać pewnym ograniczeniom, jeśli ich ujawnienie naruszałoby prywatność i zawierało tzw. dane wrażliwe, co wynika z przepisów ustawy o ochronie danych osobowych.

Ma pani na myśli RODO?

Tak. Natomiast druga ustawa ograniczająca możliwość ujawniania indywidualnych danych to Ordynacja podatkowa, ale dotyczy to tylko danych zawartych w deklaracjach oraz innych dokumentach składanych przez podatników, które objęte są tajemnicą skarbową. Część tych informacji jest jednak zwolniona z tajemnicy na mocy przepisów ustawy o finansach publicznych (art. 36 ust. 4). Z kolei mamy dwie ustawy, które nakładają obowiązek udzielania informacji, to jest właśnie ustawa o finansach publicznych i druga ustawa o dostępie do informacji publicznej. W związku z powyższym pewne ograniczenia, które dotyczą ochrony danych osobowych, ulegają znacznemu obniżeniu, jeśli chodzi o ich dostępność. Istnieje bowiem obowiązek nałożony na pewne kategorie osób dotyczący składania i podawania do publicznej wiadomości oświadczeń o stanie majątkowym. Do tej kategorii należą osoby pełniące funkcje publiczne.

Czy zatem osoba pełniąca funkcje ambasadora obiektu, jakim jest Stadion Śląski i Marka Śląskie, jest osobą publiczną?

Jeśli ktoś ma być np. ambasadorem, to w jakimś zakresie pełni obowiązki przypisane osobie publicznej, mimo tego, że jest osobą prywatną. Trudno sobie wyobrazić by „ambasadorem” ustanowić podmiot gospodarczy i z nim zawierać taką umowę. Powszechnie przyjmuje się, że tzw. „ambasadorem marki” jest zazwyczaj osoba znana, której wizerunek jest związany z tą marką ze względu na styl życia, uczestniczy w wydarzeniach związanych z marką, udzielając wywiadów kreują markę itp. Kreowanie wizerunku z udziałem ambasadora marki stanowi korzyść z punktu widzenia cech, jakimi są jego popularność i wiarygodność. Ale osoba ta korzysta z marki w życiu prywatnym, w związku z tym odbiorcy łączą markę z jej stylem życia, a nie celowymi działaniami. W tej sytuacji zarówno marka, jak jej ambasador ponoszą obopólne korzyści.

Czy w takim razie mieszkańcy województwa mają prawo wiedzieć, w jaki sposób są wydatkowane środki z budżetu na finansowanie działalności trzech ambasadorów Stadionu Śląskiego, Marki Śląskie, którymi są Witold Bańka, Anita Włodarczyk i Paweł Fajdek?

Tak, ponieważ wydatki te finansowane są z budżetu. Natomiast w przypadku odmowy udzielenia takich informacji możemy złożyć wniosek o ich udostępnienie w trybie przepisów ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej, której art. 1 stanowi, że każda informacja o sprawach publicznych stanowi informację publiczną w rozumieniu ustawy i podlega udostępnieniu na zasadach i w trybie określonych w tej ustawie. Prawo to podlega ograniczeniu w zakresie i na zasadach określonych w przepisach o ochronie informacji niejawnych oraz o ochronie innych tajemnic ustawowo chronionych. Może ono zostać ograniczone ze względu na prywatność osoby fizycznej lub tajemnicę przedsiębiorcy, ale ograniczenie to nie dotyczy informacji o osobach pełniących funkcje publiczne, mających związek z pełnieniem tych funkcji, w tym o warunkach powierzenia i wykonywania funkcji.

A jeśli podpisano klauzulę poufności w przypadku umów?

No przecież mówimy o środkach publicznych, więc należy zadać pytanie, czy taka klauzula mogła w ogóle zostać zawarta w umowie z ambasadorem. Mówimy o pieniądzach mieszkańców województwa, czyli moich, pani i każdego, kto w tym województwie mieszka. To między innymi z podatków odprowadzanych przez nas utrzymuje się samorząd województwa i realizuje zadania określone w ustawie. Dlatego wprowadzono zasadę jawności gospodarowania środkami publicznymi. Co prawda 35 art. ustawy o finansach wyłączono jawność, ale przepis ten dotyczy tajemnicy przedsiębiorstwa. W takim przypadku mamy klauzule umowne dotyczące wyłączenia jawności w umowach zawieranych przez jednostki sektora finansów publicznych lub inne podmioty, o ile wynikają one z umowy, a zobowiązanie jest realizowane lub przeznaczone do realizacji ze środków publicznych, a dotyczą informacji technicznych, technologicznych, organizacyjnych przedsiębiorstwa lub innych posiadających wartość gospodarczą w rozumieniu przepisów o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, co do których przedsiębiorca podjął niezbędne działania, w celu zachowania ich w tajemnicy lub w przypadku, gdy jednostka sektora finansów publicznych wykaże, że informacja stanowi tajemnicę przedsiębiorstwa, z uwagi na to, że wymaga tego istotny interes publiczny lub ważny interes państwa.

Jednak w przypadku umów z ambasadorami o tym przepisie nie może być mowy?

Zgadza się. Wydatek ten jest z budżetu, więc w budżecie powinien zostać ujawniony, a sprawozdanie z wykonania budżetu jest jawne i publikowane w Biuletynie Informacji Publicznej.