Książka ukaże się w Wydawnictwie Literackim jeszcze w tym roku. Liczy około 800 stron i powstała także w oparciu o źródła niemieckie. Zapewne wywoła dyskusję, a pewnie i sprzeciw wśród tych, dla których patriotyzm i heroizm powstańców, śląskich-ochotników, jest wartością nadrzędną w tych konfliktach zbrojnych. Niewątpliwie jednak potrzebna jest głębsza refleksja nad tymi wydarzeniami, tak ważnymi dla Polski.
– Widzę powstania śląskie jako część tego, co nazywam niewypowiedzianą wojną polsko-niemiecką w latach 1919-1921 – mówił profesor Kaczmarek i wskazywał na momenty, kiedy było bardzo blisko, by konflikt polsko-niemiecki przekształcił się w wojnę gorącą. Pierwszy z nich, wiosną 1919 roku, kiedy strona polska i niemiecka liczyła się z wojną o Górny Śląsk na wzór Powstania Wielkopolskiego. Przygotowywano jej plany sztabowe. Dwa miesiące później, na przełomie maja i czerwca 1919 roku, wrócono do tych pomysłów.
– Po stronie niemieckiej był powszechny opór przed podpisaniem traktatu wersalskiego i to głównie ze względu na Górny Śląski – uzasadniał profesor. – Stąd też rozważania wojskowych, by uderzyć wyprzedzająco na Polskę i wykorzystać jej zaangażowanie na Wschodzie. Amerykanie nie dali Niemcom cienia złudzeń na taką wojnę.
Kolejny raz widmo konfliktu zbrojnego pojawiło się przed drugim powstaniem śląskim, na przełomie czerwca lipca 1920 roku, gdy po ofensywie sowieckiej wydawało się, że państwo polskie upadnie. W Berlinie zrodził się pomysł, by wykorzystać tę sytuację i przygotować się do obrony Górnego Śląska przed bolszewikami. Ale to były tylko plany wojenne.
– Moim zdaniem w trzecim powstaniu trwała wojna polsko-niemiecka – stwierdził kategorycznie profesor Kaczmarek. – Jesteśmy mocno przywiązani do tego, żeby mówić o powstaniu, o zrywie Górnoślązaków i to jest fakt, ale ten zryw nie trwałby tak długo, dwa miesiące, gdy nie zaangażowanie Warszawy i Berlina.
Dowództwo Obrony Plebiscytu było pod kontrolą sztabu Wojska Polskiego. Przygotowywano całe oddziały, które na początku maja 1921 roku z terenu Polski przedostały się na Górny Śląski. Były wyszkolone i uzbrojone przez stronę polską. Szacuje się w trzecim powstaniu walczyło 50-60 tys. ludzi.
Profesor Kaczmarek przywołał raport generała Szeptyckiego, w którym jest mowa o uzbrojeniu przekazanym przez generała na teren plebiscytowy do 21 maja 1921 roku: 15 armat, 10237 karabinów, 1840 bagnetów, 7 tys. naboi do dział, 3 mln 987 tys. naboi karabinowych, 1000 naboi rewolwerowych, 510 granatów ręcznych, 800 kg materiałów wybuchowych, 6,5 tys. kg drutu kolczastego, 18 zaprzęgów artyleryjskich. W maju 1921 roku z Sosnowca skierowano na Górny Śląsk 60 transportów kolejowych. Z danych Centralnego Magazynu Uzbrojenia wynika, że od lata 1920 roku do końca trzeciego powstania na Górny Śląsk trafiło 48.136 karabinów. To był dar Polski dla powstańców.
– Jakby walczyli ci powstańcy bez tego sprzętu? – pytał prof. Kaczmarek. – Nie możemy mówić tylko o wojskach ochotniczych. To były wojska, które zostały w dużej mierze przygotowane i wyposażone przez Wojsko Polskie. Zresztą dane po drugiej stronie były podobne.
Zdaniem profesora Kaczmarka błędem jest widzenie powstań śląskich jako logicznego ciągu walk toczących się w latach 1919-1921 między polskimi powstańcami śląskimi a Niemcami. W istocie były to trzy odrębne konflikty zbrojne, których geneza i cele były bardzo różne, w zależności od ówczesnej sytuacji międzynarodowej, chociaż w wielu wypadkach spotykali się na polu walki ci sami ludzie.
– Ponieważ Polska i Niemcy nie mogli oficjalnie prowadzić wojny, to musiały to robić za pośrednictwem sztabów, którym podporządkowano tzw. oddziały ochotnicze – kontynuował profesor. – A tak naprawdę w trzecim powstaniu były to oddziały polskie lub niemieckie podporządkowane tym sztabom. Wystarczył jeden ruch w Berlinie i Warszawie, żeby po jednej i drugiej stronie oddziały stanęły. Nie można więc mówić, że były to powstania. Mamy do czynienia z czymś, co można nazwać wojną hybrydową.
POLECAMY PAŃSTWA UWADZE:
Czy Katowice nadają się do mieszkania? Panel dyskusyjny DZ
IEM 2019 Katowice
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Dołącz do nas na X!
Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?