Program Profilaktyka 40 Plus jest przedłużony. W woj. śląskim zgłosiło się tylko 77 tys. chętnych. Dlaczego tak mało?

Każdy, kto skończył 40 lat, jeszcze co najmniej przez pół roku może jednorazowo skorzystać z bezpłatnego pakietu badań profilaktycznych. Pandemia spowodowała, że Polacy mniej chętnie badają się, jeśli nic im nie dolega. Program Profilaktyka 40 Plus miał odwrócić tą tendencję. Od początku jednak cieszy się niewielkim zainteresowaniem.

Od lipca do 28 grudnia minionego roku zamiar przebadania się zgłosiło (wypełniło ankiety w Internetowym Koncie Pacjenta) zaledwie 77 tys. 371 mieszkańców regionu na ponad 2,2 mln uprawnionych. Mają do wyboru 220 placówek, które przyłączyły się do programu.

W punktach sieci laboratoriów medycznych Diagnostyka na Śląsku do końca minionego roku przebadało się 13,5 tys. chętnych. W Szpitalu Miejskim nr 4 w Gliwicach specjalny pakiet badań wykonało dotąd ponad pół tysiąca pacjentów. Jak przyznaje prezes lecznicy Przemysław Gliklich, to wciąż mało.

– Przyznam szczerze, że nie rozumiem, skąd tak niewielkie zainteresowanie programem. Pamiętamy o przeglądzie swojego samochodu, a o siebie nie potrafimy zadbać – ubolewa Gliklich. – Od lipca przekonujemy i motywujemy pacjentów, że naprawdę warto skorzystać z programu. Zaczęliśmy od namówienia na badania swoich bliskich. Uchroniliśmy troje pacjentów przed dalszym rozwojem cukrzycy, o której nie mieli pojęcia – opowiada.

Zdaniem prezesa, generalnie świadomość prozdrowotna Polaków pozostawia wiele do życzenia. – Zanim wybuchła pandemia, niechętnie szczepiliśmy się przeciw grypie. Zdarzało się, że podejmowane programy profilaktyczne – jak profilaktyka chorób piersi czy badania przesiewowe jelita grubego – w pewnym momencie napotykały na brak zainteresowania ze strony pacjentów – wymienia.

Dużo zależy także od podejścia lekarzy POZ, którzy zdaniem prezesa, mogliby nieco bardziej zaangażować się w informowanie swoich pacjentów o Profilaktyce 40 PLUS.

Eksperci Naczelnej Rady Lekarskiej i Pracodawców RP, jeszcze przed rozpoczęciem programu, zwracali uwagę na skromny wachlarz badań oferowanych przez program. Zawiera podstawowe badania, m.in. ważenie, mierzenie, morfologię krwi, badanie stężenia glukozy, poziomu kreatyniny we krwi i kwasu moczowego, moczu i kału, próby wątrobowe, ale brakuje w nim badań hormonalnych wskazujących na przykład na choroby tarczycy, a przede wszystkim – konsultacji z lekarzem. W efekcie część osób, które wykonały zestaw badań programu, nie wie dokąd z nieprawidłowymi wynikami powinna się udać.

Niektórzy rezygnują z udziału w programie, gdyż twierdzą, że bez kłopotu dostaną skierowanie na przewidziane w nim badanie od swojego lekarza podstawowej opieki zdrowotnej (POZ). Dziwi się takiemu podejściu prezes Gliklich. – Jeden lekarz zleci jedno badanie, drugi – drugie, a korzystając z programu, można za jednym pobraniem krwi wykonać ich cały pakiet – zwraca uwagę.

Z programu warto skorzystać z jeszcze jednego powodu. Wiele chorób w początkowym stadium nie daje niepokojących objawów. Dzięki badaniom można szybko je wykryć i uniknąć długotrwałego, drogiego leczenia. A granica zapadalności na niektóre choroby – jak nowotwory, choroby krążenia, nadciśnienie tętnicze – przesuwa się. – Nie są już rzeczą, która nas dziwi u pacjentów po czterdziestce – przekonuje dr Andrzej Kupilas, ordynator oddziału urologii i urologii onkologicznej gliwickiego szpitala.

Mężczyźni w ramach programu mają dodatkowo przeprowadzane badanie w kierunku raka prostaty, który wcześnie wykryty jest wyleczalny. – Rozwija się powoli. Od momentu podwyższenia PSA do chwili, kiedy rzeczywiście zaczyna rosnąć, dawać przerzuty i szerzyć się przez ciągłość, mijają lata. Możemy wyprzedzić chorobę, wcześnie ją wykryć i zacząć leczyć – zaznacza urolog.

Należy wypełnić ankietę w Internetowym Koncie Pacjenta lub zrobić to ze wsparciem konsultanta za pośrednictwem infolinii Domowej Opieki Medycznej (tel. 22 735 39 53). Po uzupełnieniu ankiety wystawione zostanie e-skierowanie na odpowiedni pakiet badań. Dalej wystarczy, że pacjent zgłosi się do punktu z dowodem osobistym oraz wydrukowanym lub pobranym online e-skierowaniem.

Od stycznia rozszerzono uprawnienia personelu medycznego; poza lekarzem i pielęgniarką badania fizykalne jak pomiar masy ciała, obwodu w pasie, ciśnienia tętniczego krwi, mogą wykonać także diagnosta laboratoryjny, ratownik medyczny i położna. Dodatkowo z inicjatywy laboratoriów powstała strona internetowa – www.profilaktyka40plus.com, która ma pomóc znaleźć właściwy punkt realizujący badania. Do tej pory pacjent z wydrukowanym e-skierowaniem nie bardzo wiedział, gdzie ma się zwrócić. Zdaniem Gliklicha dużo zależy od podejścia lekarzy POZ, którzy mogliby nieco bardziej zaangażować się w informowanie swoich pacjentów o Profilaktyce 40 Plus.

– Pandemia wywołana koronawirusem sprawiła, że jeszcze mniejsza liczba pacjentów myśli o profilaktyce zdrowotnej – przyznaje Barbara Kopeć, przewodnicząca Forum Medycyny Laboratoryjnej, zrzeszającego prywatne podmioty medyczne realizujące program. – Dlatego cztery sieci laboratoriów i stowarzyszenie MedTech Polska zaangażowały się w promocję badań profilaktycznych, aby jak największa grupa spośród ponad kilkunastu milionów ubezpieczonych po 40. roku życia skorzystała z tej inicjatywy – dodaje.