Program Rodzina 500+: Polska rodzina ma trudniej

Katarzyna Granda

10 kwietnia 2016, 19:06

Program Rodzina 500+: Raport PwC: Pomoc rodzinom w Polsce na 24. miejscu w Europie.

PwC przygotowało raport „Ulgi podatkowe i świadczenia rodzinne w UE”. Na podstawie zebranych ze wszystkich krajów UE danych przeprowadzono symulację, aby ocenić, na jaką pomoc w 2015 roku mogła liczyć przeciętna rodzina, składająca się z aktywnych zawodowo rodziców, z których każdy zarabia średnią krajową, oraz dwójki zdrowych dzieci w wieku 4 i 8 lat, uczęszczających do publicznych szkół lub przedszkoli. W symulacji uwzględniono ulgi podatkowe, zasiłki i pozostałe dodatki na dzieci. Raport przygotowano jeszcze zanim wprowadzono program „Rodzina 500 Plus”.

***

O raporcie na temat pomocy rodzinom rozmawiamy z Joanną Narkiewicz-Tarłowską, dyrektor w dziale prawno-podatkowym PwC.

Jak pomaga rodzinom Europa, a jak Polska?
Badanie wykazało, że średnia bezpośredniej pomocy państw UE w zakresie ulg na dzieci i świadczeń rodzinnych wynosi 9819 zł rocznie. Polska, jeśli chodzi o kwoty nominalnego wsparcia dla rodzin w UE, zajmuje 24. pozycję na 28 państw. W Polsce przeciętna rodzina, w chwili tworzenia raportu, mogła jedynie skorzystać z ulgi na dzieci. To jest 2224 zł rocznie. Liderami rankingu są takie państwa jak Luksemburg, Francja, Niemcy, Szwecja, Dania, także Wielka Brytania i Irlandia. W tych krajach rodziny korzystają nie tylko z ulg podatkowych, ale otrzymują również zasiłki od państwa. W Luksemburgu to jest ok. 40 tys. zł rocznie, a we Francji niecałe 30 tys. zł. Patrząc na ranking, widzimy, że nawet sytuacja w niektórych państwach Europy Wschodniej jest jednak lepsza niż w Polsce. Lepiej jest na Słowacji, Łotwie, w Czechach, nie mówiąc już o Węgrzech i Estonii, gdzie zarówno ulgi podatkowe, jak i zasiłki sprawiają, że te dwa państwa plasują się w połowie rankingu. Są właściwie zbliżone do średniej UE, która wynosi - w przeliczeniu na złotówki - niecałe 10 tys. zł rocznie. Na końcu rankingu jest Rumunia, Bułgaria i Litwa.

Czyli jednak bez zaskoczeń?
Zaskoczyło nas to, jak te świadczenia mają się do wskaźników dzietności. W większości krajów zaobserwowaliśmy, że ma to przełożenie. Okazuje się, że we Francji, gdzie jest największe wsparcie dla rodzin, jest też najwyższy wskaźnik dzietności. Zaskoczyło nas jednak to, że w kilku państwach nie ma to bezpośredniego przełożenia. Oczywiście zdaję sobie sprawę, że na dzietność wpływa mnóstwo czynników, nie tylko to, czy państwo pomaga, czy nie. Takim przykładem kraju, w którym nakład państwa nie przekłada się na dzietność, są Niemcy. Tu dzietność jest o wiele niższa niż średnia w UE. Niemcy są na 19. miejscu, jeśli chodzi o dzietność w UE, jednak w rankingu (nominalne kwoty nakładów państwa) plasują się zaraz po Luksemburgu i Francji. Zaskoczeniem była również Litwa, gdzie wsparcie jest najmniejsze, a średnia dzietność większa niż w UE. Natomiast generalnie patrząc na te państwa, które mają najwyższe wsparcie, czyli Francja, Irlandia, Szwecja, Wielka Brytania, Belgia, Finlandia, to tam te wskaźniki dzietności są znacznie wyższe niż średnia w UE. Wynosi ona 1,55 (dziecko na kobietę - przyp. red.), tymczasem w Polsce jest to 1,29. Czyli mamy wiele do zrobienia w tym zakresie.

Co konkretnie? Czego Polska może się uczyć od UE w tym zakresie?
Jesteśmy na dobrej drodze zmian. Zwiększenie świadczeń może odbić się pozytywnie na zwiększeniu dzietności w Polsce. Jednak politykę prorodzinną należy traktować szeroko. Podstawową kwestią jest ufność społeczeństwa w to, że te rozwiązania będą trwałe. Takie zaufanie, podobnie jak dzietność, buduje się przez lata. Równolegle za nakładami finansowymi musi iść wzrost gospodarczy i stabilność zatrudnienia. Zasiłek to nie wszystko. Chodzi o całość systemu, w tym rozbudowę infrastruktury żłobkowo-przedszkolnej oraz inwestowanie w edukację. Powinniśmy rozważyć wprowadzenie w Polsce mechanizmów wspierających wielodzietność, takich jak: dodatkowe świadczenia czy większe emerytury za wychowanie większej liczby dzieci.

Rozmawiała: Katarzyna Granda