Przerażające! W kwietniu i maju 2020 liczba mammografii spadła o ponad 90 proc., a cytologii o 85-95 proc. w województwie śląskim

Choroby nowotworowe są drugą - po chorobach sercowo-naczyniowych - przyczyną zgonów w Polsce. Z ich powodu umiera, wg danych Krajowego Rejestru Nowotworów, co roku ponad 100 tysięcy Polaków, co stanowi około 25 proc. wszystkich zgonów w naszym kraju.

Tymczasem wcześnie rozpoznana i właściwie leczona choroba nowotworowa coraz częściej może zostać pokonana. Niestety, eksperci od lat alarmują, że w Polsce nowotwory są rozpoznawane zbyt późno, co przekłada się na niesatysfakcjonującą skuteczność leczenia i wyższą śmiertelność niż w innych krajach Europy.

Obecnie problem ten nasilił się, bo z powodu obawy przed zarażeniem koronawirusem, część pacjentów unika kontaktu z lekarzami, nie zgłasza się na badania profilaktyczne, nie podejmuje diagnostyki. W niektórych rejonach utrudniony był, a czasami nadal jest, kontakt z lekarzami.

Raport „Onkologia w dobie COVID 19”, przygotowany przez Fundację Onkologia 2025, pokazuje, że w kwietniu i w maju 2020 w województwach śląskim, mazowieckim i warmińsko-mazurskim liczba wykonywanych mammografii spadła o ponad 90 proc., a cytologii o 85-95 proc.

Szacuje się, że prawie połowa pacjentów trafiła lub trafi na pierwsze wizyty do onkologa, chirurga onkologicznego lub radioterapeuty później niż powinna. Zdaniem ekspertów sytuacja taka może mieć katastrofalne skutki i liczba zgonów z powodu chorób nowotworowych może wzrosnąć - w związku z epidemią COVID-19 - nawet o 20 proc.

Podobne niepokojące dane płyną z Narodowego Funduszu Zdrowia. Ze statystyk NFZ wynika, że w okresie od 1 stycznia do 11 września 2020 roku zostało wydanych o 16 300 kart DiLO (Diagnostyki i Leczenia Onkologicznego) mniej niż w analogicznym okresie roku 2019 (spadek o około 25 proc.). Potwierdza to, że pacjenci mają utrudniony dostęp do lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej lub sami rezygnują z diagnostyki.

Apelujemy do chorych, aby nie czekali na koniec pandemii, ponieważ rak nie czeka. Diagnostyki i leczenia nowotworów nie można odkładać na później. Opóźnienie rozpoznania i rozpoczęcia terapii pogarsza szansę wyleczenia - mówi prof. Adam Maciejczyk, dyrektor naczelny Dolnośląskiego Centrum Onkologii we Wrocławiu, prezes Polskiego Towarzystwa Onkologicznego oraz członek Grupy Sterującej All.Can Polska

- Hasło „Zostań w domu” nie dotyczy osób z objawami mogącymi mieć związek z nowotworem oraz chorych w czasie leczenia przeciwnowotworowego. W chorobach nowotworowych czas ma ogromne znaczenie, dlatego priorytetem jest utrzymanie diagnostyki i terapii – tłumaczy prof. Maciej Krzakowski, konsultant krajowy w dziedzinie onkologii klinicznej, kierownik Kliniki Nowotworów Płuca i Klatki Piersiowej Narodowego Instytutu Onkologii-Instytutu im. Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie-Państwowego Instytutu Badawczego, członek Prezydium All.Can Polska.

Zgodnie z rekomendacjami Polskiego Towarzystwa Onkologicznego, wszystkie placówki onkologiczne wprowadziły szczególne zasady i środki ostrożności:

• pomiar temperatury ciała wykonywany wszystkim wchodzącym (zarówno pacjentom jak i personelowi medycznemu),
• przejścia przez specjalne śluzy,
• skracanie czasu pobytu w placówce i hospitalizacji do niezbędnego minimum,
• znaczące ograniczenie odwiedzin i pobytu w placówkach osób towarzyszących pacjentom.

- Chorobę nowotworową trzeba leczyć, nie wolno czekać! Pacjenci nie mają świadomości, że do onkologa można udać się bez skierowania – podkreśla Anna Kupiecka, prezes Fundacji Onkocafe - Razem Lepiej, przewodnicząca Prezydium All.Can Polska. - Fakt, że tak mocno spadła liczba wykonywanych badań diagnostycznych jest bardzo niepokojący. Chciałabym podkreślić, że ośrodki onkologiczne funkcjonują nieprzerwanie i czekają na chorych, a w chwili obecnej obserwujemy nawet skrócenie kolejek na przykład do badań obrazowych. Warto zauważyć, że spadek zgłaszalności do ośrodków onkologicznych nie wynika jedynie z winy pacjentów - z niektórych regionów Polski otrzymujemy od pacjentów informacje o utrudnionym dostępie do lekarza pierwszego kontaktu i innych specjalizacji, ale także do niektórych procedur diagnostycznych. Personel placówek medycznych dokłada wszelkich starań, aby diagnostyka i leczenie w czasie epidemii były bezpieczne i aby pacjenci nie byli narażeni na kontakt z koronawirusem. – dodaje Anna Kupiecka.

- Pomimo trudności, z którymi spotykają się obecnie pacjenci chcący umówić się na badania - nie należy się zniechęcać, tylko szukać miejsca, w którym czas na jego realizację będzie jak najkrótszy - podkreśla Szymon Chrostowski, prezes Fundacji Wygrajmy Zdrowie, członek Prezydium All.Can Polska.

- W poszukiwaniu informacji warto skorzystać z całodobowej infolinii NFZ i Rzecznika Praw Pacjenta, która działa pod numerem 800-190-590, gdzie można uzyskać informacje m.in. o lokalizacji najbliższego szpitala oraz najszybszym dostępie do wybranego świadczenia. Pod tym numerem można też zgłaszać wszelkie nieprawidłowości w działaniu placówek. Dodatkowo informacje na temat programów profilaktyki onkologicznej można znaleźć na stronie Ministerstwa Zdrowia: www.mz.gov.pl oraz www.pacjent.gov.pl. Informacje o adresach, lokalizacjach, telefonach i godzinach otwarcia placówek, które realizują badania w ramach programów profilaktyki można znaleźć na stronie Zintegrowanego Informatora Pacjenta – dodaje Szymon Chrostowski.