Przewodnicząca Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen odpowiada Grzegorzowi Tobiszowskiemu

W obecności i za aprobatą doradcy Prezydenta RP ds. polityki klimatycznej Pawła Sałka, pod rezolucją wzywającą do rewizji polityki klimatycznej Unii Europejskiej podpisali się między innymi ministrowie rządu - Anna Moskwa, minister środowiska i klimatu oraz wiceminister aktywów państwowych Piotr Pyzik, była premier Beata Szydło, a także liczne zebrani europosłowie, parlamentarzyści, samorządowcy, liderzy związków zawodowych, szefów spółek energetycznych i przemysłowych.

- Rezolucję wysłaliśmy do wszystkich członków Komisji Europejskiej. Odpisała Przewodnicząca KE Ursula von der Leyen i za tę odpowiedź bardzo dziękuję. To pokazuje, że nasz zjednoczony ponad politycznymi podziałami głos, został usłyszany w Europie” - mówi europoseł Grzegorz Tobiszowski, inicjator i gospodarz Konferencji Silesia 2030. Sygnatariusze Rezolucji wskazują, że priorytetem UE musi być bezpieczeństwo energetyczne, rozumiane jako pewność dostaw energii w cenach, które utrzymują konkurencyjność gospodarki i nie są zbytnim obciążeniem dla mieszkańców wspólnoty. Każdy kraj członkowski powinien móc kreować własną ścieżkę budowania nowoczesnego, efektywnego i prośrodowiskowego systemu energetycznego. Rezolucja, w tym trudnym czasie kryzysu, wzywa między innymi do wsparcia sektora wydobywczego. Sektor ten powinien pełnić rolę stabilizatora w systemie energetycznym w czasie kryzysu, w okresie wychodzenia z kryzysu i budowania nowoczesnej energetyki odnawialnej, przy jednoczesnym wdrażaniu i rozwijaniu technologii węglowych w energetyce. Należy również zawiesić system handlu emisjami EU ETS, który dziś jest jedną z głównych przyczyn inflacji. W swoim liście Ursula von der Leyen napisała, że od początku rosyjskiej inwazji na Ukrainę Komisja pozostaje w ścisłym kontakcie z państwami członkowskimi. Wskazuje, że przyjęty został pakiet REPowerEU, którego celem jest uniezależnienie Europy od rosyjskich paliw kopalnych. “Pakiet Europejskiego Zielonego Ładu i Fit for 55 prowadzi nas w tym kierunku. Musimy jednak przyspieszyć przejście na czystą energię. Istniejący unijny system handlu uprawnieniami do emisji (ETS) skutecznie motywuje do ograniczenia emitowanych ilości - pisze von der Leyen.

W dalszej części listu Przewodnicząca komisji odnosi się do użycia węgla w energetyce. “Rozporządzenie UE w sprawie taksonomii ustanawia ramy dla zrównoważonego dla środowiska rozwoju działalności gospodarczej. Podmiot, który w swojej działalności wykorzystuje stałe paliwa kopalne, nie kwalifikuje się jako zrównoważony środowiskowo na mocy art. 19 wyżej wymienionego rozporządzenia” - czytamy.

Von der Leyen jednoznacznie zapowiedziała kontynuację dotychczasowej polityki klimatycznej. “Komisja proponuje, aby energia odnawialna była kluczowym elementem odpowiedzi UE na agresję Rosji wobec Ukrainy. Działanie to opiera się o prace prowadzone w ramach Europejskiego Zielonego Ładu i pakietu wniosków legislacyjnych przyjętych w lipcu 2021 r. Na tej podstawie Komisja proponuje podniesienie celu dotyczącego udziału energii odnawialnej do 2030 r. do poziomu 45%.”

- Komisja Europejska bardzo konsekwentnie prowadzi politykę klimatyczną, która niestety nie sprawdziła się - co widzimy po obecnym kryzysie energetycznym. Przewodnicząca łączy ten kryzys z rosyjską agresją na Ukrainie, ale przecież ten kryzys zaczął się kilka miesięcy wcześniej, kiedy pojawiły się problemy z dostawami gazu, a ceny uprawnień do emisji CO2 poszybowały znacznie podnosząc ceny energii. Widać wyraźnie, że dla Komisji podstawowym celem jest obniżenie emisji. To naszym zdaniem dzieje się kosztem gospodarki i naszego bezpieczeństwa energetycznego - odpowiada europoseł Grzegorz Tobiszowski.

System handlu ETS, wbrew opinii Komisarz von der Leyen, zamiast motywować do prośrodowiskowych inwestycji, wypchnął z Unii przemysł energochłonny i znacznie podnosi ceny energii. Komisja uparcie dąży do dekarbonizacji, tymczasem wiele krajów - w tym Niemcy, Holandia, Austria czy Włochy - w obliczu blackoutów uruchamiają odstawione elektrownie węglowe. To właśnie znaczne zmniejszenie roli energetyki konwencjonalnej dziś skutkuje niedoborami energii w wielu europejskich krajach - tłumaczy Grzegorz Tobiszowski.

Komisja Europejska uporczywie odrzuca nasze argumenty, że energetyka węglowa nie jest “wrogiem” źródeł odnawialnych, a wręcz przeciwnie - może wspierać ich rozwój zapewniając stabilność systemu energetycznego, a tym samym bezpieczeństwo energetyczne. - podkreśla europoseł. Właśnie temu poświęcona będzie V. edycja Konferencji Silesia 2030, która odbędzie się 23 września w Katowicach. W jej ramach Polskie Stowarzyszenie Energetyki Wiatrowej (PSEW) przedstawi raport dotyczący możliwości wspólnego rozwoju energetyki węglowej i wiatrowej w polskim systemie energetycznym, ze szczególnym uwzględnieniem wysokoefektywnych bloków 200MW.

Szanowny Panie Pośle,

Pragnę podziękować Panu za Pana pismo z dnia 29 czerwca 2022 r. oraz współsygnatariuszom „Rezolucji energetycznej 2022”, którzy wzywają do rewizji obecnej polityki klimatycznej UE w świetle budowania bezpieczeństwa energetycznego UE i stabilności unijnego rynku energii.

Od samego początku rosyjskiej inwazji na Ukrainę Komisja pozostaje w ścisłym kontakcie z państwami członkowskimi i interesariuszami, aby zrozumieć wpływ tych wydarzeń. Dnia 18 maja 2022 r. Komisja przyjęła pakiet REPowerEU, którego celem jest maksymalne uniezależnienie Europy od rosyjskich paliw kopalnych do 2030 roku. Działania przewidziane w Planie REPowerEU uwzględniają te ambicje poprzez oszczędzanie energii, dywersyfikację jej dostaw oraz przyspieszone wprowadzenie energii odnawialnej w celu zastąpienia paliw kopalnych w domach, przemyśle i energetyce. Rada Europejska poparła wspomniany plan i wezwała Radę do szybkiego przeanalizowania wniosków Komisji w celu realizacji założeń REPowerEU.

Zmniejszenie ogólnego popytu na paliwa kopalne musi nastąpić w sposób konsekwentny i przyszłościowy. Pakiet Europejskiego Zielonego Ładu i Fit for 55 prowadzi nas w tym kierunku. Musimy jednak przyspieszyć przejście na czystą energię. Istniejący unijny system handlu uprawnieniami do emisji (ETS) skutecznie motywuje do ograniczenia emitowanych ilości. Dzięki wnioskom dotyczącym wprowadzenia funduszu socjalnego związanego z działaniami na rzecz klimatu (Social Climate Fund) i mechanizmu dostosowywania cen na granicach z uwzględnieniem emisji CO2 (Carbon Boarder Adjustment Mechanism) odbędzie się to w sposób sprawiedliwy. Pozostałe elementy strategii Europejskiego Zielonego Ładu dopełniają obrazu, uwzględniając interesy wszystkich stron zainteresowanych i każdy obszar.

W celu pomocy w szybszym przejściu Komisja może w ramach Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności (Recovery and Resilience Facility, RRF) uruchomić środki i zapewnić wsparcie państwom członkowskim we wdrażaniu reform i inwestycji zgodnych z priorytetami UE, które są niezbędne, aby sprostać najistotniejszym wyzwaniom, w tym wyzwaniom związanym z osiągnięciem celów REPowerEU. Na wniosek Komisji państwa członkowskie mogłyby przedkładać części poświęcone REPowerEU z ukierunkowanymi inwestycjami i reformami energetycznymi. Działania te byłyby finansowane częściowo ze źródeł krajowych a częściowo ze środków unijnych, w tym z pozostałych pożyczek w ramach Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności (RRF) oraz poprzez większą elastyczność w przekazywaniu innych środków z budżetu UE do RRF oraz proponowane zwiększenie koperty finansowej RRF o 20 mld EUR ze sprzedaży ograniczonej liczby uprawnień do emisji.

Komisja podziela Pana opinię dotyczącą tego, że surowce krytyczne są niezbędne dla technologii czystej energii, takich jak energia odnawialna i elektromobilność. W związku z tym opracowujemy nowe podejście UE do surowców krytycznych, które obejmuje tworzenie narzędzi służących do identyfikowania projektów o znaczeniu europejskim w całym łańcuchu wartości dla surowców (wydobycie, obróbka i recykling). Prace te ułatwia europejski sojusz na rzecz surowców (European Raw Materials Alliance, ERMA). Zdając sobie sprawę z tego, jak dużą rolę odgrywają badania i innowacje w zmniejszaniu zależności, UE wspiera prace prowadzone nad surowcami np. w ramach inicjatywy Horizon Europe.

Jak wspomniałam powyżej, przejście na czystą energię, nawet jeśli zostało przyspieszone przez wojnę wszczętą przez Rosję, należy przeprowadzić z myślą o przyszłości. Rozporządzenie UE w sprawie taksonomii ustanawia ramy dla zrównoważonego dla środowiska rozwoju działalności gospodarczej. Podmiot, który w swojej działalności wykorzystuje stałe paliwa kopalne, nie kwalifikuje się jako zrównoważony środowiskowo na mocy art. 19 wyżej wymienionego rozporządzenia. Taksonomia UE jest narzędziem zapewniającym przejrzystość dla celów inwestycyjnych. Chociaż może ona dostarczać wytycznych przy podejmowaniu decyzji inwestycyjnych, nie nakazuje żadnych inwestycji ani nie uniemożliwia inwestowania w działania, które nie są nią objęte.

Istotny, krótkotrwały wpływ metanu na zmiany klimatyczne, który może być nawet 80 razy większy niż w przypadku CO2, oznacza, że nie można dalej zwlekać ze znacznym ograniczeniem emisji tego gazu. Wniosek dotyczący rozporządzenia w sprawie redukcji emisji metanu, złożony przez Komisję w grudniu 2021 r. (COM/20211805 wersja ostateczna), został sporządzony z myślą o jak największych korzyściach dla społeczeństwa, zarówno pod względem społecznym, jak i środowiskowym. Z tego względu wzywamy europejskie zakłady produkujące surowce niezbędne dla naszego bezpieczeństwa energetycznego, aby dostrzegły, że metan ma wartość ekonomiczną. W związku z tym musi być odzyskiwany i wykorzystywany jako źródło energii. Duże ogranieczenia emisji metanu w sektorze węgla, gazu kopalnego i ropy naftowej można osiągnąć przy zerowych lub niskich kosztach netto, jeśli zestawi się je z ceną metanu na rynku.

Wreszcie, w ramach REPowerEU, Komisja proponuje, aby energia odnawialna była kluczowym elementem odpowiedzi UE na agresję Rosji wobec Ukrainy. Działanie to opiera się o prace prowadzone w ramach Europejskiego Zielonego Ładu i pakietu wniosków legislacyjnych przyjętych w lipcu 2021 r. Na tej podstawie Komisja proponuje podniesienie celu dotyczącego udziału energii odnawialnej do 2030 r. do poziomu 45%. Jak wspomniał Pan w swoim wystąpieniu, transformacji energetycznej nie da się osiągnąć bez odnawialnych źródeł energii. Doceniamy Pana wkład w przyspieszenie realizacji wyżej wymienionych polityk oraz dążenie do osiągnięcia powyższych celów.
Liczę, że będziemy kontynuować naszą współpracę w tej sprawie.

Z poważaniem,
Ursula von der Leyen