Raport z działalności CBA: Nie jest dobrze! Pomimo większego budżetu i zwiększonej kadry rośnie ilość umarzanych i zawieszanych spraw

Każdego roku Centralne Biuro Antykorupcyjne udostępnia jawną część raportu swojej działalności. Całościowa wersja trafia do posłów z sejmowej komisji spraw służb specjalnych. Co wynika z najnowszego raportu podsumuwojącego ubiegły, 2021 rok? Okazuje się, że CBA skupia się na samorządowcach z najniższego, gminnego szczebla, a biorąc pod uwagę rozpoczęte sprawy- więcej z nich umarza się i zawiesza niż kończy aktami oskarżenia.

Pozycja Polski w międzynarodowym badaniu poziomu korupcji spada, jednak w ubiegłym roku poświęcono mniej uwagi sprawom ich dotyczącym. Z analizy raportu wynika, że CBA skupiło się na wyłudzeniach z tarczy finansowej PFR, unijnych subwencji i dotacji, oszustwach skarbowych i na VAT.

Budżet Biura Antykorupcyjnego w ciągu ostatnich kilku lat się podwoił i liczba etatów funkcjonariuszy do tropienia nadużyć również wzrosła, jednak efekty pracy są rozczarowujące. Jest dużo mniej nowych spraw, a większość z nich, jak pisaliśmy wcześniej jest częściej umarzana i zawieszana niż rozwiązywana.

W rozmowie z TVN24, były szef CBA - Paweł Wojtunik, krótko podsumował sprawę:

W ślad za budżetem nie rośnie efektywność służby, którą kiedyś kierowałem. Liczby są niemal na tym samym poziomie, co przed laty. O jakości pracy i prowadzonych dziś spraw nie chcę się wypowiadać, bo nie ma o czym mówić

Znacznie większy budżet w porównaniu do ubiegłych lat

Ostatnie lata działalności Agencji wykazały, że otrzymała ona znacznie wyższy budżet. W minionym roku na Centralne Biuro Antykorupcyjne przekazano 256 milionów złotych. Zatrudniano 1165 funkcjonariuszy, których wspomagało 161 pracowników cywilnych. Dla porównania, we wcześniejszych latach budżet nie przekraczał 114 milionów złotych, a w 2015 r. ilość etatów osiągała ok. 950.

Ilość spraw, którymi zajmowało się Centralne Biuro Antykorupcyjne

W ubiegłym roku CBA prowadziło 534 sprawy operacyjne, jednak tylko 163 z nich było sprawami nowymi. To daje nam już o 19 spraw mniej niż w roku ubiegłym. Patrząc na zestawienie podane w raporcie zauważymy, że w 2019 roku było ich aż o 69 więcej! Taki spadek dotyczy również prowadzonych śledztw – z 584 spraw, nowych wszczęto zaledwie 165, z czego zaledwie nieco więcej niż połowa z materiałów własnych CBA. Porównując: to o ok. 40 spraw mniej niż w każdym z dwóch poprzednich lat. Gorzej wyglądają efekty postępowań. Z raportu jasno wynika, że śledczy zakończyli w całym ubiegłym roku 158 postępowań. Do sądów wnieśli tylko 72 akty oskarżenia, a umorzyli i zawiesili aż 74 śledztwa.

Bardzo podobnie do lat poprzednich, najwięcej prowadzonych spraw dotyczyło samorządów. Administracji rządowej dotyczyła co siódma sprawa. Ponadto – rządowych i samorządowych spółek, administracji celnej i skarbowej, organów ścigania, instytucji finansowych, służby zdrowia czy wojska.

W raporcie opisano wiele spraw dotyczących wyłudzeń dotacji i oszustw na VAT, czy akcyzie, którymi bez problemu mogły by się zając inne służby, m.in. CBŚP. Od zawsze Centralne Biuro Antykorupcyjne wymierzone było w korupcję władzy, a wystarczy spojrzeć na uprzednie raporty by zobaczyć, że wykrywa się ich dużo mniej niż w latach ubiegłych.

Zdarzały się oczywiście sprawy stricte korupcyjne, m.in:

• działania zorganizowanej grupy przestępczej wystawiającej i posługującej się fałszywymi fakturami VAT w zamian za uzyskanie korzyści majątkowej,
• na gorącym uczynku przyłapano pracownika Spółki Restrukturyzacji Kopalń S.A. Oddział KWK Centrum po przyjęciu przez niego korzyści majątkowej w postaci pieniędzy w kwocie 30 tys. zł od przedstawiciela jednego z podmiotów realizujących prace budowlane na terenie kopalni
• wręczania oraz przyjmowania korzyści majątkowych w zamian za spowodowanie przyspieszonego i pozytywnego rozpatrzenia wniosków o zezwolenia na pracę cudzoziemców

Co z Pegasusem, o którym wszędzie było tak głośno?

No więc w raporcie nie ma niemal słowa na jego temat. Znajdziemy dosłownie szczątkowe informacje dotyczące "działalności operacyjnej" CBA dotyczące efektów zakładania podsłuchów czy zatrudniania informatorów. Z raportu możemy wyciągnąć tyle, że dzięki uprawnieniom do podsłuchów i śledzenia, zdobyto materiały, które stały się podstawą do wszczęcia 31 postępowań.

Skoro CBA dysponuje tak potężnym narzędziem jakim jest "Pegasus" dlaczego nie widać żadnego przełomu w ilości spraw czy rozwiązanych śledztw?

Inne informacje zawarte w raporcie

W raporcie wymieniono najważniejsze sprawy, które zostały rozwiązane, są to m.in:
zatrzymanie byłej posłanki PO - Bożeny Kamińskiej, której prokuratura zarzuciła przywłaszczenie środków na prowadzenie biura

• poselskiego i składanie fałszywych oświadczeń majątkowych
• wyłudzenia z tarczy finansowej Polskiego Funduszu Rozwoju 1, 4 miliona złotych,
• nieprawidłowości w obrocie lekami
• zarzutów dla wójta jednej z pomorskich gmin

Jednak niewielki procent z wymienionych spraw dotyczy korupcji, większość to wyłudzenia.

Co ciekawe w raporcie przeczytamy o "dobrych uczynkach" Biura, w których wymienia się np. zbiórkę prawie 64 litrów krwi w centrali CBA oraz w siedzibach głównych 23 Centrów Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa i w Oddziałach Terenowych; zbiórkę pieniędzy na zakup produktów medycznych dla Stowarzyszenia Hospicjum im. św. Wawrzyńca w Gdyni; przekazanie świątecznych upominków podopiecznym Domu Dziecka Nr 15 im. ks. Baudouina w Warszawie czy zbiórkę pieniędzy dla podopiecznych Fundacji na Rzecz Dzieci z Chorobą Nowotworową ,,Wyspy Szczęśliwe”.

Takie działania oczywiście wpływają pozytywnie na wizerunek CBA, jednak nie zmienia to faktu, że efektywność służb z roku na rok spada.