Restauracja w karczmie Austeria w Sławkowie zamknięta. Pandemia dała się restauratorom we znaki. Teraz miasto planuje remont budynku

Pandemia zrobiła swoje, czas na remont

Przed ogłoszeniem kolejnego przetargu na najem, miasto chce przeprowadzić gruntowny remont obiektu.

– Mimo pomocy ze strony miasta, polegającej na czasowym obniżeniu czynszu i umorzeniu części podatku o łącznej wartości kilkunastu tysięcy złotych, prowadzący lokal gastronomiczny nie był w stanie utrzymać się w aktualnej sytuacji na rynku i z końcem października rozwiązana została umowa najmu. Nim zaczniemy szukać kolejnego chętnego na prowadzenie tu działalności, chcemy przeprowadzić w budynku szereg prac i zaczekać na zakończenie epidemii – mówi burmistrz Sławkowa Rafał Adamczyk.

Zakres remontu zabytkowego budynku uzależniony będzie od możliwości pozyskania funduszy zewnętrznych. Miasto złożyło już pierwszy wniosek o dofinansowanie. Ich szacunkowa wartość to ponad milion złotych. W planach jest między innymi remont ścian fundamentowych, kolumnady podcienia i dachu. Budynek będzie też docieplony.

W związku z procedurami ubiegania się o dofinansowanie i zakresem koniecznych do przeprowadzenia prac, działalność gastronomiczna w Austerii wznowiona zostanie nie wcześniej niż na przełomie 2021 i 2022 roku. Będzie to zależało również od rozwoju sytuacji epidemiologicznej i wprowadzanych przez rząd obostrzeń.

Austeria powstała w 1791 roku, ale pewnie jest starsza

Austeria Miejska w Sławkowie Pierwochą Zwana - to oficjalna urzędowa nazwa karczmy położonej w Rynku Sławkowskim pod numerem policyjnym 2, używana od chwili jej wzniesienia, czyli najprawdopodobniej w 1781 roku do utraty przez Sławków praw miejskich w 1870 roku.

Określenie "Pierwocha" pochodzi prawdopodobnie od słowa "pierwsza", czyli najstarsza lub największa. Nie można również wykluczyć, że nazwa ta została utworzona od nazwiska jednego z licznych jej dzierżawców.

Austeria (z jęz. włoskiego) to z kolei staropolskie określenie karczmy o najwyższym standardzie, dobrze wyposażonej i posiadającej bogaty asortyment wszelakiego jadła i napitków, mieszczącej się w solidnym, obszernym budynku, spełniającym jednocześnie funkcje gastronomiczne oraz hotelowo-stajenne w zajeździe.

Niewątpliwie sławkowska Austeria jest najpiękniejszą spośród wszystkich zachowanych do dzisiejszych czasów. Jej usytuowanie i architektura dają najpełniejsze wyobrażenie o budownictwie i sztuce ciesielskiej w przedrozbiorowej Polsce. Budynek stanowi klasyczny przykład drewnianej staropolskiej karczmy. Zbudowany został na planie litery "T". Całość budynku o powierzchni 380 metrów kwadratowych przykrywa dwuspadowy dach.

Historia karczmarstwa sławkowskiego jest starsza niż samo miasto. Już w kronice Jana Długosza odnajdujemy informację, iż w 1220 roku biskup krakowski Iwo Odrowąż uposażył klasztor Świętego Ducha w Prądniku pod Krakowem dochodami z karczem sławkowskich. Wiadomość ta jako pierwsza potwierdza nie tylko istnienie Sławkowa w początkach XIII wieku, ale również zaświadcza o prężnym ośrodku wymiany handlowej i funkcjonowaniu co najmniej dwóch tego typu obiektów.

W kolejnych wiekach mamy wiele wzmianek o sławkowskich karczmach i dochodach z nich czerpanych przez biskupów krakowskich, starostów Klucza Sławkowskiego i mieszczan. Często też dochodziło do konfliktów o zyski czerpane z praw do warzenia piwa i palenia gorzałki oraz ich sprzedaży w karczmach Klucza Sławkowskiego, których np. w 1734 roku było aż osiemnaście.

W 1787 roku odnotowane zostały nazwy trzech z nich, funkcjonujących w samym mieście: Austeria Miejska, Szopa Sławkowska i Karczma Wygoda, w informacji zawarta jest również wzmianka, iż łącznie sprzedały one 1620 garnców gorzałki i 219 beczek piwa.

Jakkolwiek budynek Austerii w obecnym kształcie pochodzi najprawdopodobniej z roku 1781, to jednak przyjąć należy za pewnik, że zabytek ten sięga czasów o wiele wcześniejszych i że w ciągu wieków był wielokrotnie przebudowywany, chociaż zawsze usytuowany w tym samym pryncypialnym miejscu przy gościńcu śląskim, którego częścią była główna arteria wiodąca przez Rynek. Świadczą o tym również m.in. XIII-wieczne mury odkryte pod fundamentami Austerii oraz bardzo liczne fragmenty karczmarskiej ceramiki odnajdywane podczas prac ziemnych w różnych częściach obiektu.

Austeria zawsze była i jest własnością miasta, nadzorowaną i zarządzaną przez władze miasta, oddawaną każdorazowo w dzierżawę.