Rybnicka elektrownia już 50 lat produkuje prąd. Budowa zakładu trwała trzy lata, najpierw powstał zalew ARCHIWALNE ZDJĘCIA

W 1966 roku zatwierdzono projekt budowy zakładu o nazwie „Zakłady Okręgu Południowego w Katowicach – Elektrownia Rybnik”. Powstał on na podstawie prac, które już dwa lata wcześniej prowadzili geodeci z Katowickiego Przedsiębiorstwa Geodezyjnego.
Konstrukcja elektrowni zakładała chłodzenie jej bloków przez chłodnie kominowe oraz sztuczny zbiornik wodny, dlatego też zakres prac był ogromny.

Już w 1968 roku rozpoczęła się budowa sztucznego jeziora na rzece Rudzie, czyli jakże popularnego dziś zalewu rybnickiego. - Pierwszą łopatę przy budowie sztucznego jeziora wbito w sennej wsi Stodoły. W Orzepowicach i pozostałej okolicy do wyburzenia przeznaczono 21 domostw.

- Na tych terenach, które zostały przeznaczone pod zbiornik wypasaliśmy bydło, kozy, bo poza pastwiskami i łąkami nic więcej tam nie było. Pamiętam, że jako dzieci często biegaliśmy na plac budowy, podglądać robotników. Na początku nikt nie wierzył w ich słowa, że kiedyś w tym miejscu, gdzie dziś oni kopią, będzie morze – mówili nam kilka lat temu mieszkańcy dzielnicy Stodoły, którzy pamiętali rozpoczęcie wielkiej budowy.

To właśnie przebiegająca przez sam środek dzielnicy Stodoły zapora, powstawała jako pierwszy element całej budowy. Do roboty ściągnięto największych fachowców.

- Prace przy budowie elektrowni i zbiornika trwały równolegle. To była bardzo innowacyjna jak na tamte czasy inwestycja. Inżynier Karaś, jeden z budowniczych, wcześniej budował zapory na Solinie, podobnie jak firma z Rzeszowa, którą tu na miejsce ściągnięto – wspominał w rozmowie z DZ kilka lat temu jeden z budowniczych zalewu.

- Naciski na realizację tej inwestycji były ogromne, chyba nawet większe niż przy budowie elektrowni. Bo też elektrownia bez samego zbiornika nie była w stanie funkcjonować. Mieliśmy jasno powiedziane: trzeba zrobić wszystko, choćby tylko do minimalnego poziomu wody, by elektrownia mogła zacząć pracować – podkreślał.

Pierwszy blok rybnickiego zakładu rozpoczął pracę dokładnie 31 grudnia 1972 roku. Jest to data, którą uznajemy za początek działania rybnickiej elektrowni. W ciągu następnych 13 miesięcy oddano do użytku kolejne trzy bloki. W 1978 roku rozpoczęły produkcję tzw. bloki drugiego etapu, czyli bloki od 5 do 8. Wraz z budową elektrowni rosła także cała niezbędna do jej funkcjonowania infrastruktura.

W 1973 roku oddano do użytku nową szosę łączącą Orzepowice z elektrownią. Powstały wtedy także trzy pierwsze bloki osiedla mieszkaniowego przy zakładzie, które stopniowo rozrastało się do obecnych rozmiarów.

Zakład w swojej historii niejednokrotnie zmieniał nazwę – funkcjonował jako przedsiębiorstwo państwowe („Południowy Okręg Energetyczny”, a następnie Elektrownia "Rybnik" w Wielopolu) oraz jednoosobowa spółka skarbu państwa Elektrownia "Rybnik" S.A. W 2001 roku w procesie prywatyzacji zakład został sprzedany konsorcjum EDF i EnBW, aby w 2017 roku ponownie stać się spółką skarbu państwa, częścią Grupy Kapitałowej PGE. W elektrowni w Rybniku działają dwie instalacje IMOS – pierwsza została oddana do użytku w 2008 roku, a druga w 2017.

Obecnie, z okazji jubileuszu 50-lecia istnienia zakładu, spółka PGE Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna, właściciel zakładu świętuje. Kilka dni temu, z okazji jubileuszu odbyło się uroczyste spotkanie, podczas którego uhonorowano zasłużonych pracowników. W wydarzeniu wzięli udział parlamentarzyści, przedstawiciele samorządów, firm współpracujących i instytucji, a także zarząd PGE Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna.

- Rok 2022 jest rokiem szczególnym dla Elektrowni Rybnik, która obchodzi rocznicę 50-lecia istnienia. To 31 grudnia 1972 roku popłynął pierwszy prąd z elektrowni, która już wtedy stanowiła ważny filar gospodarki i rozwoju kraju. Przez ostatnie 50 lat zakład, w sposób ciągły i niezakłócony, dostarcza energię do krajowego systemu elektroenergetycznego. Można powiedzieć, że ten płomień, który zapłonął 50 lat temu, płonie nadal i będzie płonął jeszcze przez wiele lat – powiedział podczas spotkania Andrzej Legeżyński, prezes zarządu spółki PGE Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna, do której należy Elektrownia Rybnik. – Dziękuję wszystkim pracownikom za ich zaangażowanie i trud, jaki włożyli w ciągu tych 50 lat w pracę Elektrowni Rybnik.

Z okazji jubileuszu 50-lecia 12 pracowników Elektrowni Rybnik zostało uhonorowanych Medalami Złotymi za Długoletnią Służbę, przyznanymi przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Andrzeja Dudę, a 24 pracowników Odznakami Honorowymi za Zasługi dla Energetyki nadanymi przez Minister Klimatu i Środowiska Annę Moskwę. Medalami i Odznakami zostali uhonorowani pracownicy, którzy w trakcie swojej kariery zawodowej w Elektrowni Rybnik wnieśli znaczący wkład w jej rozwój, angażując się w różnego rodzaju projekty i przedsięwzięcia.

Od początku swojego istnienia elektrownia dbała o przestrzeganie norm środowiskowych oraz wprowadzanie nowych technologii. Funkcjonowała w niej własna opatentowana technologia półsuchego odsiarczania spalin zastąpiona w 2008 roku przez jedną z pierwszych w Polsce instalację mokrego odsiarczania spalin IMOS I. W ostatnich latach, w ramach projektu Nowy Rybnik zbudowano instalację IMOS II, instalację katalitycznego oraz niekatalitycznego odazotowania spalin, nowoczesną oczyszczalnię ścieków, a także instalację do współspalania biomasy.