Słynna pracownia architektów Katowic, Henryka Buszki i Aleksandra Franty, w przebudowie. MUS Architekci projektują na nowo budynek z PRL

To niepozorny obiekt, a jednak wielkiej wagi: to tu słynni architekci Aleksander Franta i Henryk Buszko projektowali ikony Katowic i regionu: Kukurydze z osiedla Tysiąclecia, Gwiazdy, piramidy w Ustroniu. Oto ich własna pracownia na Koszutce: Pracownia Projektów Budownictwa Ogólnego. Jedyna prywatna pracownia w Polsce w PRL. Powstało w niej ponoć 500 projektów, i sama, rzecz jasna, została świetnie zaprojektowana przez lokatorów.

Tak, to też dzieło duetu Buszko & Franta. Przy skrzyżowaniu ulic Misjonarzy Oblatów i Sokolskiej, niemal w cieniu Podkowy, postawili niepozorny, parterowy pawilon. Cegła silikatowa, biała, wielkie okna. Patio z niewielką fontanną wewnątrz (ponoć nigdy nie działała). Funkcjonalny układ, biurka dla architektów, gabinety, sala konferencyjna. Historia tego miejsca zaczęła się w 1958 roku. I skończyła w 2021. Bo powstanie tu coś zupełnie innego. Zobaczcie zdjęcia obiektu m.in. z wystawy, poświęconej słynnym architektom z Katowic i stan obecny.

Od zimy 2021 widać, że przy nowym rondzie na Koszutce coś się dzieje. Budynek został wypatroszony. Potem na placu budowy pojawiły się pryzmy styropianu. Usunięto stare, wielkie okna. Zamontowano nowe przyciemniane przeszklenia. Miłośnicy Koszutki, powojennej architektury Katowic i dorobku duetu Buszko & Franta załamali ręce: żadnemu ikonicznemu budynkowi nie pomoże obłożenie go styropianem!

Inni uspokajali: Spokojnie, to MUS Architects.
To rzeczywiście może uspokoić, bo architekci MUS znani są z wyśmienitych projektów i realizacji. Jak biurowiec Pivexin w Nędzy, dom Czarna Skała w Beskidach, pawilon na Off Festival.

Architekci z pracowni MUS włączyli się do dyskusji, pokazali nawet jedną wizualizację, a na niej: budynek z elewacją z białych i czarnych płaszczyzn. Na każdej ścianie - jeden prostokąt bieli, jeden kwadrat czerni. Przypomnieli, że inwestor zdecydował się nie wyburzać pawilonu, choć mógł, bo nie był on wpisany do żadnego rejestru. I że w miarę możliwości starali się w projekcie podtrzymać ducha Pracowni.

Więcej zdradzać nie chcą. Na razie.

- Ten projekt jest jeszcze na bardzo wczesnym stadium realizacji - wyjaśnia Adam Zwierzyński z MUS Architects. Zaleca wstrzymanie się z pisaniem o nim do czasu gdy "będzie już widać skutek działania projektowego zamiast prac budowlanych, które budzą kontrowersje".

Bo też w internecie rzeczywiście toczy się już żarliwa dyskusja na ten temat. Na razie głównie na Facebooku, na stronach i w grupach, poświęconych współczesnej architekturze Katowic i Koszutce.

Pozostaje nam poczekać na wizualizacje i opis do czasu, aż będą gotowi. Architekci "biorący się" za ikony, nawet takie malutkie, nigdy nie mają łatwo: spoczywa na nich presja opinii publicznej i oczekiwania inwestora. Jeśli zaś pracują przy obiekcie publicznym, ich praca zawsze poddawana jest ocenie. Krytykowana. Ale i chwalona.

Przypomnę zatem historię budynku i pracowni, która w nim działała.

W 1958 roku Henryk Buszko odszedł z Miastoprojektu i od tego czasu współprowadził z Aleksandrem Frantą Pracownię Projektów Budownictwa Ogólnego w Katowicach. Była to pierwsza i jedyna prywatna pracownia architektoniczna w dobie głębokiego socjalizmu, kiedy to każdą prywatną inicjatywę tępiono już w zarodku - pisaliśmy w DZ kilka lat temu.

- Odtąd wszystkie projekty sygnowali wspólnie: Henryk Buszko & Aleksander Franta. Najsilniej wpłynęli na współczesną architekturę Śląska. Są autorami osiedli: Tysiąclecia i Roździeńskiego, dzielnicy leczniczo-rehabilitacyjnej w Ustroniu - Zawodziu, nadali kształt urbanistyczny dzisiejszym Katowicom - pisała Teresa Semik w DZ w 2015 roku.

Słynni architekci przekazali potem pracownię swoim synom. Pracownia w Katowicach została wykreślona z rejestru firm w 2020 roku.

Pawilon Pracowni Projektów Budownictwa Ogólnego (PPBO)
Autorzy: Henryk Buszko i Aleksander Franta
Adres: Misjonarzy Oblatów 19, Katowice