Spis Powszechny: 400 tys. osób narodowości śląskiej

Dr Elżbieta Sekuła, wykładowczyni w Szkole Wyższej Psychologii Społecznej w Warszawie, uczestniczyła w konferencji - Górnoślązacy. Problemy społeczności pogranicza XX wieku, która w piątek zakończyła się w Gliwicach.

W czasie konferencji mówił o "pojęciu Ślązaka" oraz przeprowadziła analizę i interpretację spisowych deklaracji narodowości śląskiej. Poniżej wywiad, jaki udzieliła Dziennikowi Zachodniemu na podstawie swojego projektu badawczego.

JERZY GORZELIK W STUDIU DZ KOMENTUJE SPRAWĘ NARODOWOŚCI ŚLĄSKIEJ
Senator Bronisław Korfanty o narodowości śląskiej - WIDEO
Poseł Tomasz Tomczykiewicz o narodowości śląskiej - WIDEO
Zbyszek Zaborowski o narodowości śląskiej - WIDEO
Andrzej Sośnierz o narodowości śląskiej - WIDEO

Ile osób zadeklarowało narodowość śląską w czasie ostatniego Spisu Powszechnego
Tego jeszcze nie wiemy, mamy tylko niepotwierdzone dane, które mówią, że to ok. 400 tys. Nie zajmowaliśmy się badaniem tego, kto deklaruje śląską narodowość, ale co stoi za tą deklaracją.

CZYTAJ WSZYSTKO NA TEMAT SPISU POWSZECHNEGO - ZASADY, TERMINY, PYTANIA, ODPOWIEDZI

Do naszego badania wybraliśmy 503 osoby, które zaznaczyły narodowość śląską jako pierwszą. Pytaliśmy przede wszystkim, dlaczego tak wybrali. Zakładaliśmy, że są możliwe motywacje historyczne czyli poczucie krzywdy i to sposób na odreagowanie. Druga możliwość to kierowanie się polityką, czyli to, jakie konsekwencje lub przywileje niesie obecność Ślązaków w systemie, jako mniejszości narodowych. Zakładaliśmy też hipotezę kulturową, że to autentyczna tożsamość oryginalna i zakorzeniona, wynikająca z poczucia, że jest się Ślązakiem i wiedza, co za tym stoi.

Pierwsze analizy pokazują, że ten trzeci powód, czyli autentyczne poczucie bycia Ślązakiem, jest najmocniejszy. Oczywiście pojawiają się przełożenia polityczne, ale one nie są jednoznaczne. Zauważyliśmy poparcie dla autonomii, ale silniejsze poparcie jest dla Ruchu Autonomii Śląska ze względu na to, że reprezentuje nasz region. Najmocniejsza jest jednak motywacja kulturowa.

Co ciekawe, motywacje związane z roszczeniami Ślązaków wobec Polski i Polski wobec Śląska, czyli różnego rodzaju historyczne zaszłości, wydają się być coraz bardziej przeszłością. Pytani przez nas ludzie nie przywiązują do tego wielkiej wagi. Poczucie krzywdy w związku z represjami przed 1989 r. się pojawiają, ale po 1989 r. są prawie nieobecne.

JAKĄ NARODOWOŚĆ ZADEKLAROWAŁEŚ, ZADEKLAROWAŁAŚ W SPISIE POWSZECHNYM? NAPISZ DLACZEGO

Dyskusja o narodowości śląskiej - dołącz do niej
*Codziennie rano najświeższe informacje z woj. śląskiego prosto na Twoją skrzynkę e-mail. Zapisz się do newslettera
Czy dużo osób mogło się zdecydować na zaznaczenie narodowości śląskiej ze względu na wypowiedź Jarosława Kaczyńskiego, że śląskość to zakamuflowana opcja niemiecka?
Trudno powiedzieć, bo w badaniu widzimy wyraźną niespójność, kiedy pytamy o motywację. Pojawia się odpowiedź - że to właśnie przez wypowiedź prezesa Kaczyńskiego wybrali narodowość śląską, ale w ten sposób odpowiedziało tylko 5 osób z grupy 503 osób.

CZYTAJ WSZYSTKO NA TEMAT SPISU POWSZECHNEGO - ZASADY, TERMINY, PYTANIA, ODPOWIEDZI

Natomiast, kiedy pytamy o to, czy wypowiedź wpłynęła na Twoje myślenie na ten temat, to ok. 20 proc. mówi, że tak. Ale to nie jest to samo, bo być może tylko ugruntowała wcześniejsza decyzję.

Natomiast myślę, że te 5 osób, które powiedziały o jednoznacznej motywacji to osoby, które deklarowały: jestem Polakiem, albo wręcz: jestem mazowszaninem, ale zadeklaruję narodowość śląską. Natomiast te pozostałe, blisko 20 proc. to ludzie w przypadku których wypowiedź Kaczyńskiego była ostatecznym kamyczkiem przy podejmowaniu decyzji.

JERZY GORZELIK W STUDIU DZ KOMENTUJE SPRAWĘ NARODOWOŚCI ŚLĄSKIEJ
Senator Bronisław Korfanty o narodowości śląskiej - WIDEO
Poseł Tomasz Tomczykiewicz o narodowości śląskiej - WIDEO
Zbyszek Zaborowski o narodowości śląskiej - WIDEO
Andrzej Sośnierz o narodowości śląskiej - WIDEO

Ludzie deklarujący narodowość śląska nie czują się Polakami?
Niekoniecznie. Właściwie większość, która zadeklarowała narodowość śląską jako pierwszą, jako drugą zaznaczyła narodowość polską. Dlatego myślę, że nie musimy tego w ten sposób przekładać. Natomiast rzeczywiście, na pytanie kim jest Ślązak, przeważająca część respondentów odpowiada, że po prostu Ślązakiem. Przy drugiej opcji, jaka się pojawiła, gdy pytamy: raczej Polakiem?, czy raczej Niemcem?, mamy odpowiedź, że raczej Polakiem.

Nie obawiałabym się absolutnie wątku niemieckiego, bo zaledwie tylko kilka osób odpowiedziało, że Ślązak jest raczej Niemcem. Najczęstsze odpowiedzi to albo Ślązak-Ślązak, albo Ślązak-Polak, czyli właśnie pomieszanie kultur. Czysta niemieckość prawie się w tych badaniach nie pokazuje.

JAKĄ NARODOWOŚĆ ZADEKLAROWAŁEŚ, ZADEKLAROWAŁAŚ W SPISIE POWSZECHNYM? NAPISZ DLACZEGO

Dyskusja o narodowości śląskiej - dołącz do niej
*Codziennie rano najświeższe informacje z woj. śląskiego prosto na Twoją skrzynkę e-mail. Zapisz się do newslettera