Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Świętochłowice: Staw Kalina od lat truje ludzi i środowisko. To ma się zmienić

Olga Krzyżyk
Olga Krzyżyk
Jest umowa na dofinansowanie na rewitalizację stawu Kalina
Jest umowa na dofinansowanie na rewitalizację stawu Kalina UM Świętochłowice
Świętochłowice otrzymają 59 mln zł dofinansowania na oczyszczenie terenów przyległych do stawu Kalina wraz z jego wodami. 31 sierpnia w siedzibie Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie podpisano umowę na tę inwestycję.

Staw Kalina w dzielnicy Zgoda od lat jest skażony chemikaliami. Ta ekologiczna bomba miała być zrewitalizowana już w 2014 roku. Firma VIG weszła na plac budowy, ale po kilku miesiącach pracownicy zaprzestali prac, sugerując, że projekt zawiera błędy. Nie udało się wyłonić nowego wykonawcy, a miasto straciło 44 mln dotacji z UE. Decyzją sądu firma VIG musiała wypłacić gminie 6 mln zł odszkodowania. Sama jednak rewitalizacja stawu odkładana była w czasie. W końcu miastu udało się pozyskać nowe dofinansowanie na tę inwestycję.

Jest ponad 59 mln zł na rewitalizację stawu

W kwietniu tego roku zakończona została wycena wniosku o dofinansowanie projektu rewitalizacji stawu Kalina. Miasto pozyskało dofinansowanie na realizację tego zadania w wysokości ponad 59 mln złotych. Koszt całej inwestycji szacowany jest na kwotę prawie 70 mln złotych.

- Termin rozpoczęcia prac związanych z oczyszczaniem wód uzależniony jest od zakończenia planowanego jeszcze na ten rok postępowania o udzielenia zamówienia publicznego na realizację tej inwestycji - mówi Dawid Kostempski, prezydent Święto-chłowic. - Zakłada się, że prace związane z realizacją zamówienia powinny rozpocząć się już w pierwszej połowie 2018 roku - dodaje prezydent.

Staw Kalina ma zostać nie tylko oczyszczony z chemikaliów. To znowu ma być miejsce chętnie odwiedzane przez mieszkańców. Wybudowana ma być tu droga dla pieszych, infrastruktura rekreacyjna i nasadzona roślinność.

- Pamiętam, jak w latach 50. XX wieku kąpałem się w tym stawie. To był dziki teren, ale woda była czysta. Razem z kolegami wyciągaliśmy ze stawu naboje z czasów wojny - opowiada pan Henryk, mieszkaniec Chorzowa Batorego. - Gdy przyszła pierwsza fala zanieczyszczenia fenolem, to pozdychały wszystkie ryby. Teraz ta woda, jest tak brudna i śmierdzi - dodaje pan Henryk, którego spotkaliśmy na spacerze z psem.

W okolicach stawu unosi się charakterystyczny, drażniący zapach. Najgorzej jest, gdy temperatury przekraczają 30 stopni Celsjusza oraz jest mocny wiatr. - Mieszkam ok. 2 km stąd i gdy mocniej zawieje, to czuć smród ze stawu - podkreśla pan Henryk.

Staw otoczony jest zielenią, jednak w jego pobliżu są prywatne domki i osiedle mieszkaniowe. Do drażniącego zapachu niektórzy się już przyzwyczaili.

- Mieszkam tutaj od 55 lat. Kiedyś zdecydowanie bardziej śmierdziało, ale ostatnio wyczułam taki zapach, jakby lekarstwa. To nie było jednak ze stawu, ale z wysypiska śmieci w pobliżu granicy Bytomia i Rudy Śląskiej - zauważa Janina Zuchowska, mieszkanka Zgody.

Mieszkańcom podoba się okolica. Podkreślają, że jest tu cicho i spokojnie, a jedyne zagrożenie to dziki. - Niestety staw pełen jest chemikaliów, tu jest cała tablica Mendelejewa - dodaje Sonia Zuchowska, siostra pani Janiny.

Mieszkańcy osiedla przy ul. Nowej mówią także o ściekach, które spływają z prywatnych domków do stawu. - To okropne, niby to jest elegancka dzielnica, ale w stawie jest pełno odchodów - podkreśla Klementyna Saletnik, mieszkanka Zgody.

Skąd te chemikalia w stawie Kalina?

Sam zbiornik Kalina powstał jeszcze przed I wojną światową. Eksploatacja płytko zalegających złóż węgla kamiennego doprowadziła do osadzenia się terenu. W tym czasie przy stawie można było spotkać wielu wędkarzy. W latach 1928-1939 działał tutaj ośrodek rekreacyjny z kąpieliskiem przy stawie.

Do początku lat 50. XX wieku staw był czysty. Obecnie jest on zanieczyszczony m.in. fenolami, czy węglowodorami aromatycznymi. Z pobliskiej hałdy dostają się do Kaliny zanieczyszczenia. To właśnie tutaj przez kilkadziesiąt lat składowane były odpady produkcyjne z Zakładów Chemicznych „Hajduki”. Budynek dyrekcji ZCH „Hajduki” przy nr 17 – wzniesiony został w 1898 r. Budynek ten był pierwotnie dyrekcją zakładów Rudolfa Rüttgersa, które uruchomił w 1888 r., jako destylarnię smoły. W latach 1911 – 1913 utworzone zostało specjalne Towarzystwo Akcyjne, które podejmowało kolejne modernizacje zakładu. Zakład przerabiał pozyskiwane z górnośląskich koksowni i gazowni smoły i benzole surowe, produkując z nich m.in. smołę destylowaną, naftalin, kwasy karbolowe, czy żywice kumarynowe. Po okresie II wojny światowej Zakłady Koksochemiczne „Hajduki” a od 1976 r. Zakłady Chemiczne kontynuowały dawną produkcję.

Zakłady „Hajduki” były popularnym producentem farb i lakierów. Powstały jako mała destylarnia smoły koksowniczej. Wtedy były znane pod nazwą Zakłady Koksownicze „Hajduki”. Początkowo produkowano w nich benzol, naftalen krystaliczny niskogatunkowy, antracen, olej płuczkowy, olej impregnacyjny, smołę i pak. Z biegiem lat zakład poszerzał jednak swój asortyment. Sam zakład także został rozbudowany. Zdolność przerobowa fabryki w 1913 roku wynosiła 150 ton smoły i 75 ton olejów na dobę, natomiast produkcja osiągnęła wartość 30 ton benzolu motorowego, 3 tony fenolu, 5 ton krezoli i 2 tony toulenu na dobę.

W 1945 r. po II wojnie światowej wznowiono produkcję w zakładach. W latach 50. XX wieku uruchomiono pierwszą w kraju instalację do ciągłej destylacji smoły. W tym czasie zakłady „Hajduki” były największym producentem benzolu w Polsce. Wybudowano tu także pierwszą w Polsce fenolownię. Zakłady przerabiały olej karbolowy jak również fenolany z koksowni z wszystkich zakładów koksowniczych w Polsce.

Cały czas trwała rozbudowa zakładu. W latach 80. XX wieku zaczęto produkować żywice fenolowo-formaldehydowe oraz pokosty i sykatywy dla branży lakierniczej. W latach 90. XX wieku „Hajduki” zostały wpisane na listę najbardziej uciążliwych dla środowiska zakładów w kraju („Lista 80”).

Zakłady miały być odpowiedzialne za przywrócenie stanu środowiska w rejonie składowiska odpadów poprzemysłowych przy ul. Kaliny, jednak 22 czerwca 1990 roku. Zakłady Chemiczne Hajduki SA zostały wykreślone z rejestru przedsiębiorców. Zakład został zlikwidowany.

Miasto próbowało rozwiązać problemu stawu. Powstała nawet oczyszczalnia. To jednak nie wystarczyło. Problemem są bowiem m.in. osady na dnie stawu i bez ich usunięcia Kalina nie będzie oczyszczona. Od lat 90 gmina prowadzi badania wód w stawie w zakresie indeksu fenolowego. Wyniki pokazują (ostatnie przeprowadzone w grudniu 2016 r. przez laboratorium Chorzowsko- Świętochłowickiego Przedsiębiorstwu Wodociągów i Kanalizacji ), że stan wody w Kalinie jest bardzo zły.

- Żeliwne kontenery z chemikaliami zakopano do ziemi, a potem to wszystko zasypano i tak powstała ta hałda. Ten cały teren jest teraz zanieczyszczony. To nie tylko sprawa oczyszczenia stawu, ale także tej całej ziemi- przypomina pan Henryk z Batorego.

MASZ CIEKAWĄ INFORMACJĘ, ZROBIŁEŚ ZDJĘCIE ALBO WIDEO?
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego?
PRZEŚLIJ WIADOMOŚĆ NA [email protected]
DZ24 WIADOMOŚCI CZYTELNIKÓW I INTERNAUTÓW

Co Ty wiesz o Jerzym Ziętku? Rozwiąż QUIZ DZ

Szkolna wyprawka 2017. Ile kosztuje? CENY BIEDRONKA, KAUFLAND, TESCO, CARREFOUR, AUCHAN

25 lat po pożarze lasów w Kuźni Raciborskiej. Zobacz niezwykły dokument multimedialny poświęcony tragedii z 1992 roku. Kliknij w przycisk PLAY. Zachęcamy, aby oglądać na monitorze komputera.

KLIKNIJ PONIŻEJ I POBIERZ
500 ZŁ NA DZIECKO WNIOSKI + FORMULARZE

KLIKNIJ W OBRAZ I ZOBACZ JAK PRAWIDŁOWO WYPEŁNIĆ WNIOSEK W PROGRAMIE RODZINA 500 PLUS

emisja bez ograniczeń wiekowych
Wideo

Michał Pietrzak - Niedźwiedź włamał się po smalec w Dol. Strążyskiej

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera