Szczepienia przeciw COVID-19. Ekspert SUM wyjaśnia: Alergicy mogą się szczepić, ale pod pewnymi warunkami

Alergicy oraz osoby po wstrząsie anafilaktycznym mogą szczepić się przeciwko COVID-19, ale tylko wówczas, gdy znany jest czynnik, który wywołał wstrząs - podany lek, pokarm, użądlenie przez konkretnego owada. Jeśli po przyjęciu pierwszej dawki preparatu przeciw koronawirusowi, bez znanych powodów, wystąpi u pacjenta wstrząs anafilaktyczny, musi zrezygnować z drugiej dawki.

Zespół prof. Radosława Gawlika, kierownika Katedry i Kliniki Chorób Wewnętrznych, Alergologii i Immunologii Klinicznej, pod szczególnym nadzorem podał szczepionkę ponad 50 osobom z wcześniejszymi epizodami wstrząsu anafilaktycznego lub osobom ciężko chorym na choroby alergiczne, których nie chciano wcześniej nigdzie zaszczepić. Jak podkreśla, tacy pacjenci wymagają wnikliwej szpitalnej obserwacji i błyskawicznej reakcji, gdy dojdzie do zdarzeń niepożądanych.

– W formularzu wypełnianym przez pacjenta przed podaniem szczepionki przeciwko covidowi jest pytanie, czy w przeszłości przechodził wstrząs anafilaktyczny. Dla części lekarzy pierwszego kontaktu podanie tego faktu do wiadomości przez pacjenta oznacza zakaz szczepienia. Tymczasem taki pacjent powinien zostać skierowany do specjalisty alergologa, aby on zdecydował, co robić – tłumaczy prof. Gawlik.

Anafilaksja objawia się przede wszystkim zmianami skórnymi np. pokrzywką, ale też pojawia się obrzęk naczynioruchowy, szczególnie groźny, gdy usytuowany jest w okolicy krtani lub innych części dróg oddechowych. Chorych we wstrząsie towarzyszą problemy z oddychaniem, spada im ciśnienie, może dojść do utraty przytomności. Podstawowym lekiem ratującym życie jest adrenalina.

– Warto dodać, że podanie szczepionki przeciwko covid-19 nie wiąże się ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia anafilaksji. Z dotychczasowych danych wynika, że na milion dawek takich przypadków jest… 1,5 – wyjaśnia prof. Gawlik.

Specjaliści zalecają, by okres obserwacji pacjenta chorego na alergię po szczepienie przeciwko covid-19 trwał nie 15 minut ale pół godziny. Należy też założyć wkłucie dożylne, bo w przypadku pojawienia się problemów, pozwoli to na błyskawiczną reakcję i podanie adrenaliny.

Wstrząs anafilaktyczny na znany czynnik nie jest przeciwwskazaniem do szczepienia przeciwko COVID-19. Jednak nie powinny się szczepić osoby, które doznały go po pierwszej dawce szczepionki lub są uczulone na jakiś jej składnik.

Według ekspertów w szczepionkach przeciwko covidowi prawdopodobnie mogą uczulać substancje pomocnicze np. polisorbat 80 (w szczepionce AstraZeneca) i polietyloglikol-PEG (w szczepionce Pfizer/BioNTech). Uczulenia na nie są jednak niezwykle rzadkie. Dodatkoworyzyko pojawienia się wstrząsu anafilaktycznego minimalizuje gumowe, a nie lateksowe zamknięcie szczepionki.

Jak podkreśla prof. Gawlik interesującym, towarzyszącym szczepieniom zjawiskiem jest zwiększenie świadomości w odniesieniu do przebytych, zagrażających życiu alergii, które chorzy dotychczas bagatelizowali.