Szlak Zabytków Techniki bez Zagłębia? W Sosnowcu spłonęła cegielnia, co dalej?

Budynek cegielni podzieli pewnie teraz los, pamiętających czasy cara, hal fabrycznych sosnowieckich zakładów włókienniczych.

Zabytki poprzemysłowe znikają w Zagłębiu z powierzchni ziemi. Kilka lat temu wyburzono zabytkowe hale przędzalni Schoenów (PRL-owski Intertex). W ubiegłym roku ich los podzielił dawny Politex, czyli przędzalnia Dietla. Hale były w takim stanie, że nie było innego wyjścia. Mają być jednak odtwarzane. Zagłębiowskich zabytków przemysłu próżno jednak szukać na liście Szlaku Zabytków Techniki Województwa Śląskiego. Był na niej m.in. sosnowiecki dworzec kolejowy, ale jako że nie spełnił wymaganych kryteriów, został z niej skreślony.

ZOBACZ KONIECZNIE:
Szlak Zabytków Techniki: Ponad pół miliona turystów [NOWA LISTA MIEJSC]
Pożar cegielni w Sosnowcu: To było podpalenie? [ZDJĘCIA]

Jak mówi Adam Hajduga z Wydziału Gospodarki, Promocji i Współpracy Międzynarodowej Urzędu Marszałkowskiego Województwa Śląskiego, to po stronie właściciela zabytku leży decyzja o przystąpieniu do Szlaku. - Listę zabytków weryfikujemy raz na dwa lata. Obiekt, który jest zainteresowany współpracą, powinien się do nas zwrócić - mówi Adam Hajduga.

Obiekt powinien być zagospodarowany, może pełnić różne funkcje, ale powinna znajdować się w nim ekspozycja pokazująca jego przemysłową przeszłość.

Tej ostatniej rzeczy brakuje na razie w szybie Anna dawnej kopalni Sosnowiec, gdzie kilkanaście miesięcy temu otwarto ściankę wspinaczkową.

28 zabytków techniki z terenu Zagłębia znalazło się kilka lat temu na Zagłębiowskiej Liście Zabytków Techniki. - Miał to być subszlak dla szlaku wojewódzkiego i jeden z produktów Zagłębiowskiej Organizacji Turystycznej, której nie powołano do dzisiaj - wspomina Dariusz Jurek z Forum dla Zagłębia Dąbrowskiego. - Staramy się promować nasze zabytki w serwisie WikiZagłębie, ale głównie powinien to być obowiązek ich właścicieli i urzędników. Niektóre z nich to perełki - dodaje i przyznaje, że w kwestii ich renowacji przy aktualnych działaniach ludzi i instytucji jest pesymistą.

Od początku XIX wieku, czyli czasów, gdy przemysł zaczął się nad Brynicą i Czarną Przemszą rozwijać na dobre, powstawały tutaj nie tylko kopalnie i huty, ale też cała gama zakładów innych branż. Zbudowana w latach 1834-1840 Huta Bankowa w Dąbrowie Górniczej - szybko stała się największym zakładem metalurgicznym Imperium Rosyjskiego. Powstała z kolei w 1857 roku cementownia Grodziec była pierwszym takim zakładem w Polsce i piątym na świecie. Produkcję cementu w Grodźcu zakończono w latach 70., gdy miejscowa kopalnia wybrała filar ochronny pod zakładem. Od tej pory niezagospodarowany zakład niszczeje. Budynki są w takim stanie, że jedyną decyzją w ich przypadku może się okazać wyburzenie.
W Urzędzie Miejskim w Będzinie zrealizowano jednak projekty mówiące o koncepcji zagospodarowania tego terenu. - Pierwszy projekt mówił o nadaniu temu terenowi funkcji kulturalnych, drugi był poszerzony o usługi i funkcje mieszkaniowe - wyjaśnia Agnieszka Siemińska, rzeczniczka będzińskiego magistratu. Wszystko rozbija się jednak o pieniądze, bo podstawą do rozpoczęcia jakichkolwiek prac jest znalezienie inwestora, który wyłoży środki na adaptację dawnej cementowni.

Być może inwestor znajdzie się również dla części terenów dawnej kopalni Generał Zawadzki w Dąbrowie Górniczej. Wszystko jest jednak w sferze odległych planów. Obok XIX-wiecznej wieży wyciągowej szybu Paryż nadal pracuje też Zakład Przeróbki Mechanicznej Węgla "Dąbrowa". Sam szyb, w którym znajdują się resztki przedwojennej maszyny wyciągowej i... fragment stojącego niegdyś w centrum miasta pomnika gen. Aleksandra Zawadzkiego, zgodnie z planami sprzed kilkunastu lat miał być częścią skansenu. Dziś ta koncepcja to już jednak przeszłość.

- Koszty doprowadzenia tych budynków do stanu nawet takiego, w jakim były one dwadzieścia lat temu, są ogromne. Maszyna wyciągowa jest też rozkradziona. Koszt części, które trzeba by odtworzyć, to nawet 100 tysięcy złotych - mówi Arkadiusz Rybak, dyrektor Muzeum Miejskiego Sztygarka w Dąbrowie Górniczej. Muzeum kilka lat temu zdecydowało się wspierać dawną kopalnię ćwiczebną uczniów szkoły górniczej.

*Kutz: Autonomia okazała się oszustwem. Ślązakom należy się status mniejszości etnicznej [WYWIAD RZEKA]
*TYLKO W DZ: Niesamowite zdjęcia górników i kopalń z XIX w. Maxa Steckla
*Cygańskie wesele w Rudzie Śl. On - 21 lat, ona 16 lat. ZOBACZ ZDJĘCIA Z ZABAWY
*Serial Anna German [STRESZCZENIA ODCINKÓW]