TAJEMNICE ŚLĄSKA. Eksplozja bomb w Tychach. Co się wydarzyło w 1933 roku? Zapraszamy do podróży w czasie z DZ

Tychy to miasto z bogatą historią, ma co najmniej sześć wieków. Pierwsza wzmianka o Tychach pochodzi z 1467 r. Została zamieszczona w protokolarzu pszczyńskim, w którym zanotowano wówczas po łacinie “in Tichi”. Przez wieki była to jedna z 94 wsi panów na Pszczynie. Jednym z najstarszych zabytków to kościół św. Marii Magdaleny, choć nie ma on nic wspólnego z tym pierwszym, który powstał tu około roku 1500. Do najstarszych pamiątek dawnych Tychów należy browar książęcy, którego historia sięga początków XVII wieku.

Historia Tychów sięga jeszcze epoki kamienia łupanego! To właśnie z tego okresu pochodzą najstarsze znane ślady pobytu człowieka na terenie miasta (na ziemiach polskich jest to okres od ok. 310 000 do 40 000 lat temu). Dowodem średniowiecznego osadnictwa na tym obszarze jest odkryty w okresie międzywojennym, badany przez archeologów w latach sześćdziesiątych XX w., cmentarz na terenie Cielmic, obecnie dzielnicy Tychów. Co ciekawe, pierwsza wzmianka o Tychach pochodzi z 1467 roku! Znajduje się dokładnie w tzw. protokolarzu miasta Pszczyna, w którym zapisywano między innymi informację o wydatkach pszczyńskiej rady miejskiej. W 1467 zapisano w języku łacińskim zdanie:

„Dominikowi z Tychów daliśmy 5 groszy za gonty”

Kim był Dominik z Tychów? Czy oddał 5 groszy urzędnikom Pszczyny? Nie wiadomo. Imię dłużnika na zawsze jednak zapisało się w historii miasta. Kto by pomyślał?

To jedno z najbardziej popularnych miejsc w mieście. Warto wiedzieć, że browar w Tychach warzy piwo nieprzerwanie od 1629 r. Jest niezwykle ważną częścią historii Śląska, wręcz można powiedzieć perłą architektury regionu. Pewno nikogo nie zdziwi fakt, że obiekt ten leży na Szlaku Zabytków Techniki i Europejskiego Szlaku Dziedzictwa Przemysłowego. Browar Książęcy w Tychach można wręcz traktować jako małe miasteczko z ulicami, ruchem pieszym i kołowym oraz peronem kolejowym.

- Tyskie Browary Książęce to cztery wieki historii i nieprzerwanego od 1629 roku piwowarskiego dziedzictwa. Blisko czterysta lat wielka rodzina tyskich browarników przekazuje wiedzę i tajniki fachu z pokolenia na pokolenie. Na muralach browaru z wizerunkami minionych pokoleń tyskich piwowarów nasi obecni pracownicy rozpoznali swoich bliskich. My czujemy historię tego miejsca i więź z nim na co dzień – opowiada Leszek Popiołek, twórca piwnych receptur, piwowar, inżynier procesów technologicznych w Kompanii Piwowarskiej.

Historia Browaru jest naprawdę bardzo zajmująca. Chcą Państwo wiedzieć więcej? Zapraszamy do podróży do przeszłości z "Dziennikiem Zachodnim". Więcej informacji na temat browaru można znaleźć w naszej galerii zdjęć.

W zasobach Narodowego Archiwum Cyfrowego można znaleźć m.in. tajemniczą fotografię z 1933 roku przedstawiającą eksplozję bomb zapalnych w Tychach. Zdjęcie zostało zapisane jako "Tydzień L.O.P.P. w Tychach". Przypuszczanie więc Liga Obrony Powietrznej miała w tym czasie ćwiczenia. Nic dziwnego, ówczesna sytuacja polityczna była wtedy bardzo napięta. To właśnie w 1933 roku wprowadzono w Polsce na wyposażenie lotnictwa wojskowego samoloty myśliwskie PZL P-7 oraz obserwacyjne Lublin R-XIII. Czyżby właśnie w Tychach je testowano? Możemy się niestety tylko domyślać...

Pierwszy drewniany kościół w Tychach wybudowano około 1500 roku. W źródłach pisanych informacja o nim pojawia się dopiero pod datą 1529. Obecnie jest to kościół św. Marii Magdaleny. Kościół był uposażony przez fundatora – księcia pszczyńskiego, konsekrował go zaś biskup krakowski. Należał do dekanatu pszczyńskiego, ten natomiast do diecezji krakowskiej wchodzącej w skład archidiecezji gnieźnieńskiej. Wiarygodna informacja potwierdzająca istnienie kościoła i parafii pochodzi dokładnie z 1529 r. – została zamieszczona w Liber retaxationum tzw. Księdze oszacowań, która została spisana na polecenie biskupa krakowskiego Tomickiego. Pierwszym proboszczem tyskiej parafii był bliżej nieznany ks. Mikołaj narodowości polskiej. Rzymskokatolicka parafia do dziś znajduje się w Tychach, w dzielnicy Stare Tychy.

Jak podaje Narodowe Archiwum Cyfrowe, w zespole archiwum fotograficznym Henryka Poddębskiego znajduje się 22708 obiektów. Są to głównie fotografie, na które składają się czarno-białe negatywy na błonie i na szkle oraz diapozytywy oraz autorskie odbitki pozytywowe. Według badaczy spuścizna powstała w wyniku przemyślanej koncepcji, charakteryzuje się wysokim poziomem artystycznym i technicznym.

- Wykonywane przez Poddębskiego zdjęcia obejmują cały obszar odrodzonej Rzeczpospolitej oraz Wolne Miasto Gdańsk. Fotograf dokumentował głównie architekturę miast i wsi, a także przemysł i rolnictwo. Uwieczniał ludzi różnych profesji, podczas prac polowych, robót budowlanych, handlu, pracy w fabrykach, a także w czasie relaksu (mecze piłki nożnej, zabawy ludowe, plaża). Dużą część zespołu stanowi polski krajobraz. Ponadto znajdują się tu dwa zeszyty z ewidencją własnych prac, sporządzoną przez autora - wyjaśnia Narodowe Archiwum Cyfrowe.

Henryk Poddębski (1890 r. Chrząstków - 1945 obóz koncentracyjny Vaihingen) był jednym z najwybitniejszych przedwojennych polskich fotografów, przedstawicielem tzw. fotografii krajoznawczej, wieloletnim członkiem Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego. Od 1900 r. mieszkał w Warszawie, gdzie kształcił się w Szkole Handlowej Zgromadzenia Kupców m. Warszawy. W czasie I wojny światowej dokumentował wygląd stolicy i jej okolic. W 1917 r. objął stanowisko sekretarza Komisji Fotograficznej Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego (PTK). Wraz z Mieczysławem Orłowiczem, geografem i krajoznawcą, w latach 20. i 30. XX w. odbył wiele podróży krajoznawczych po terenach II Rzeczpospolitej, podczas których dokumentował najważniejsze zabytki miast, krajobrazy wsi oraz codzienne życie ludzi. W 1925 r. fotograf otworzył w Warszawie własne atelier, specjalizujące się w fotografii krajoznawczej.