Testy systemów antydronowych na lotniskach w Warszawie i Krakowie. Czy Katowice Airport też będą taki miały?

Incydenty z dronami latającymi w zastrzeżonych strefach polskich lotnisk stały się ostatnio dość głośne. Zwłaszcza incydent z lotniska w Warszawie i Katowicach. Dron był widziany m.in. przez pilota linii Wizz Air nad Mrzygłodem, około 50 metrów pod odrzutowym samolotem liniowym, przymierzającym się do lądowania w Katowice Airport.
I choć do incydentu nie doszło na terenie lotniska, to określono go jako potencjalnie bardzo niebezpieczny.

Pomimo natychmiastowego zgłoszenia incydentu odpowiednim służbom cywilnym i lotniczym nie udało się namierzyć operatora maszyny, widzianej przez pilota linii Wizz Air, około 20 km od lotniska w Pyrzowicach.

- Postępowanie trwa. Jesteśmy jeszcze przed formalnym przesłuchaniem pilota. Na razie była to tylko rozmowa telefoniczna. Nie udało się odnaleźć operatora drona, ani też odnaleźć samej maszyny – powiedział nam Tomasz Ozimek, rzecznik prasowy Prokuratury Okręgowej w Częstochowie.

W piątek, 2 czerwca na temat zabezpieczeń lotnisk przed właśnie takimi incydentami, rozmawiano na stałej podkomisji do spraw transportu lotniczego. Z informacji przekazanej podczas posiedzenia podkomisji wynika, że dwa polskie lotniska będą wkrótce testowały systemy antydronowe. To warszawskie lotnisko na Okęciu oraz krakowskie lotnisko w Balicach.

- Porty lotnicze są w kontakcie ze sobą. Te dwa zgłosiły akces do testowania tych rozwiązań. Nie ma przeszkód, by dołączyły do nich także inne regionalne porty lotnicze, jeśli wyrażą taką wolę. Na lotnisku w Krakowie nie będzie testowany system APS, jak w Warszawie, będzie to inny system – powiedział podczas posiedzenia podkomisji, Piotr Samson, prezes Urzędu Lotnictwa Cywilnego.

Najważniejsze jest sprawdzenie czy testowane systemy detekcji nie będą zakłócały innych, związanych z bezpieczeństwem systemów nawigacyjnych np. systemu ILS. ILS (ang. Instrument Landing System) to radiowy system nawigacyjny, wspomagający lądowanie samolotu w warunkach ograniczonej widzialności. Taki system ma m.in. lotnisko w Pyrzowicach.

Port Lotniczy w Warszawie w komunikacie pochwalił się już wdrożeniem systemu antydronowego.
- W wyniku przeprowadzonych analiz, PPL zaprosił do współpracy polską firmę Advanced Protection Systems S.A. (APS), która oferuje zaawansowane i sprawdzone systemy antydronowe. Aktualnie APS dostarcza rozwiązania dla Sił Zbrojnych RP, w tym system o nazwie SKYctrl. SKYCtrl to zaawansowany system, który przeprowadza detekcję bezzałogowych statków powietrznych (BSP) jednocześnie za pomocą sensora radarowego 3D MIMO, wizyjnego i radiowego. Rozwiązanie umożliwia skuteczne wykrywanie i neutralizację wszystkich obiektów typu LSS (Low – Slow – Small), czyli dronów komercyjnych, profesjonalnych i przemysłowych. System SKYCtrl funkcjonuje całą dobę i w każdych warunkach pogodowych – informuje port im. Fryderyka Chopina w Warszawie.
Zapytaliśmy o procedury związane z obsługą systemu. Kto będzie odpowiadał za podejmowanie decyzji w przypadku wykrycia niechcianego drona w pobliżu lotniska?

- Ze względu na kwestie bezpieczeństwa nie możemy ujawniać procedur dotyczących działania systemu antydronowego. PPL, spółka zarządzająca Lotniskiem Chopina, reaguje na każde zdarzenie, rozpoczynamy testowanie systemu wykrywającego aktywność bezzałogowych statków powietrznych na terenie Lotniska Chopina oraz w jego bezpośrednim otoczeniu. System będzie działać już w czerwcu, a konkretniej w pierwszej połowie – mówi Anna Dermont, rzecznik Polskich Portów Lotniczych.

Z informacji Polskiej Agencji Żeglugi Powietrznej i ULC wynika jednak, że pierwsze testy systemu odbędą się 6 czerwca na warszawskim lotnisku. Kiedy system zacznie testy w Balicach, na razie jeszcze nie wiadomo.

Piotr Samson powiedział też, jak wyglądają pod tym względem inne kraje, czy posiadają takie systemy, jak działają. Jak podkreślił, te systemy są instalowane tylko w obszarze lotnisk. Nie ma możliwości by działały na innym, dużo większym terenie. Komisja Europejska nie zgadza się tez na to, by takie systemy były finansowane przez agencje żeglugi powietrznej. Jak mówił Piotr Samson, odmowę właśnie takiego sposobu finansowania dostały z KE Niemcy, które zamierzały wprowadzić system na wszystkich swoich lotniskach. Generalnie wszędzie takie systemy są finansowane przez porty lotnicze.

- System antydronowy jest na przykład obecnie testowany na niemieckich lotniskach - mówił Piotr Samson.

W Wielkiej Brytanii systemy antydronowe działają na dwóch największych londyńskich lotniskach Gatwick i Heathrow.

- Te systemy nie są zwykle montowane na wszystkich lotniskach w danym kraju. Możemy tak powiedzieć tylko o Łotwie, ale to kraj, który ma tylko jedno lotnisko międzynarodowe. W większości krajów są montowane tylko na głównych lotniskach. We Francji to też tylko dwa lotniska w Paryżu. Portugalia prowadziła równe rodzaje testów, ale zakłócały one ILS więc odstąpiono od tego – mówił prezes ULC.

Także w USA systemy są montowane na głównych lotniskach.

Wszędzie, za zamontowanie takich systemów oraz operowanie nimi odpowiada lotnisko. Nie agencje żeglugi powietrznej w poszczególnych krajach. Takie są wytyczne Europejskiej Agencji Bezpieczeństwa Lotniczego (EASA).
W USA system działa w ten sposób, że gdy system wykrywa niezidentyfikowanego drona, jest on także identyfikowany przez pilota, który zgłasza to kontrolerom ruchu. To właśnie wieża kontroli decyduje wtedy o sposobie zamknięcia ruchu. Najczęściej zapadają decyzje o zmianie pasa i ścieżki podejścia do lądowania. Jednocześnie służby, takie jak policja, namierzają statek bezzałogowy. System skanuje i może wykrywać skąd pochodzi sygnał sterujący maszyną. Wtedy łatwiej jest namierzyć i znaleźć operatora.
Obecnie trwają już prace na nowocześniejszymi systemami, które będą blokowały dronom możliwość latania na terenie z zastrzeżoną przestrzenią powietrzną.

Przedstawiciele polskich służb odpowiedzialnych za bezpieczeństwo przestrzeni powietrznej oglądali różne systemy antydronowe. W 2020 roku np. mieli możliwość obejrzenia sposobu działania izraelskiego. Przeznaczone do testowania systemy nie zostały wybrane podczas przetargu. To raczej rodzaj rozpoznania rynku, dialog. Dopiero, gdy będzie pewność, że system nie spowoduje interferencji z innymi lotniskowymi systemami np. ILS, będzie można brać go pod uwagę.
Jak powiedziała Anita Oleksiak, prezes Polskiej Agencji Żeglugi Powietrznej, zarówno w Warszawie, jak i w Balicach będą badane możliwości technologiczne i sprawdzane zasięgi działania wspomnianych systemów.

Aby wszystkie te systemy mogły zadziałać, potrzebne są też zmiany legislacyjne, określające dokładne procedury działania w przypadku wykrycia niezidentyfikowanego drona na terenie lotniska. Nie wiadomo, kto mógłby unieszkodliwić taką maszynę. Z informacji przekazanych podczas posiedzenia podkomisji wynika, że prace nad odpowiednimi przepisami się toczą, ale są dopiero w fazie konsultacji.

- Wszystkim nam zależy na jak najszybszym procedowaniu takich przepisów, jesteśmy gotowi szybko zająć się tą sprawą i przegłosować tę ważną ustawę jeszcze w tej kadencji – zadeklarował Dariusz Joński, przewodniczący podkomisji.

Jakie są szanse, że nowoczesne systemy pojawią się na innych regionalnych lotniskach w Polsce? Na przykład w Katowicach?

- Porty Lotnicze są świadome tego, że testujemy systemy antydronowe. W momencie, kiedy będą już ustalone daty, my jako ULC będziemy tam fizycznie obecni. Kraków jeszcze nie potwierdził terminu – mówi. - Mamy spektrum kosztowe. Mamy wstępne oferty m.in. dla Krakowa. To nie są koszty, które nie byłyby możliwe do pokrycia. Przynajmniej przez siedem dużych portów lotniczych w Polsce. Już nie mówiąc o lotnisku Chopina, które ma o wiele większy potencjał – kończy prezes ULC.

Dodajmy, że Międzynarodowy Port Lotniczy "Katowice" w Pyrzowicach należy do grona siedmiu największych lotnisk międzynarodowych w Polsce.