Tradycja ubierania choinki na święta Bożego Narodzenia. Skąd wziął się ten zwyczaj? Od jak dawna jest praktykowany w Polsce?

Tradycja świętowania poprzez dekorowanie domów elementami roślinnymi pojawia się niemal w każdej kulturze. Już starożytni Egipcjanie obchodzili zimowe przesilenie, zwiastujące wylew Nilu i nadchodzące plony. Dekorowali wtedy swoje domy liśćmi palm daktylowych. Rzymianie świętowali Saturnalia, zwiastujące nadejście wiosny. Jako dekoracji używali gałązek laurowych. W czasach przedchrześcijańskich w zachodniej i północnej Europie świętowano najkrótszy dzień roku poprzez umieszczanie w gospodarstwach wieńców z ostrokrzewu i gałązek jesionu, symbolizujących mądrość i ochronę przed złymi mocami.

Pogańskie tradycje były kultywowane w Europie długo po przyjęciu chrześcijaństwa przez kraje zachodu. Z czasem dekorowanie drzew i krzewów w okresie świątecznym zostało włączone do obrządku świąt Bożego Narodzenia. Tradycja ta po raz pierwszy jako integralna część obchodów świąt pojawiła się w Niemczech w XVI wieku wśród ewangelików. Wielkim zwolennikiem tego zwyczaju miał być sam Marcin Luter. Z Niemiec zwyczaj trafił do Francji za sprawą Heleny Meklemburskiej, by stamtąd zostać rozpowszechnionym na cały świat. W Polsce pierwsze choinki pojawiły się na przełomie XVIII i XIX wieku na ziemiach będących pod zaborem pruskim, początkowo tylko wśród arystokracji, by później zostać stosowanym w wszystkich polskich domach.

Kościół katolicki początkowo nieufnie podchodził do zwyczaju dekorowania choinek, słusznie doszukując się w tym pozostałości po pogańskich obrządkach. Jednak w XVIII wieku choinka stała się zatwierdzonym symbolem religijnym, co umożliwiło wystawianie jej w kościołach. Decyzję tę uzasadniano cytatem z księgi Izajasza „jodła i bukszpan i sosna społem, na ozdobienie miejsca świątobliwości mojej”.

Symboliczne są również przedmioty, zawieszane na choince. Do dekoracji drzewek używamy dzisiaj bombek i lampek, które na przestrzeni wieków wyparły owoce, orzechy i świeczki, symbolizujące plony i światło. Wciąż żywa pozostaje jednak tradycja polegająca na dekorowaniu drzewek świątecznych wizerunkami aniołów, mających opiekować się domostwem.

Żywa czy sztuczna, udekorowana tradycyjnie czy nowocześnie – choinka to jeden z symboli świąt. Życzymy, by w żadym domu nie zabrakło pod nią prezentów!