18+

Treść tylko dla pełnoletnich

Kolejna strona może zawierać treści nieodpowiednie dla osób niepełnoletnich. Jeśli chcesz do niej dotrzeć, wybierz niżej odpowiedni przycisk!

Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Tragedia Górnośląska: Przyszła wolność w kolorze czerwonym i niosła śmierć

Teresa Semik
Po styczniowym przełomie 1945 r. Śląsk budził się do życia. Już pracowała elektrownia i część Katowic miała prąd. Od 1 lutego działały wodociągi. Dwa dni później został wznowiony ruch kolejowyz Katowic do Siemianowic i do Ligoty. Kursowały po trzy pociągi dziennie, bo było tylko 55 wagonów. Pierwsze szkóły powszechne otwarto 11 lutego.

CZYTAJ KONIECZNIE:
Bitwa pod Stalingradem: Tajemnica operacji Dietrich ZOBACZ

Armia Czerwona przyniosła koniec okupacyjnej rzeczywistości, koniec niemieckich zbrodni, ale nie przyniosła wyzwolenia. Dziś nikt w to nie wątpi. Początkowy entuzjazm był zrozumiały. "Przeżyliśmy! I to jest takie cudowne" - próbowali wykrzyczeć Polacy. Okupacyjna gehenna była za nimi. O nowej nie bardzo mieli pojęcie.

Terror sowiecki

- Od pierwszych dni wkroczenia Armii Czerwonej na ziemie polskie rozpoczął się gigantyczny terror, pacyfikacja podziemia, aresztowania faktycznych i domniemanych przeciwników politycznych - przypomina historyk, dr Andrzej Krzystyniak. - Za samo podejrzenie przynależności do podziemia można było trafić do więzienia, a za dowcip o "władzy ludowej" - zostać zakatowanym przez bezpiekę. Władze sowieckie miały wolną rękę w aresztowaniach Polaków. W ramach "zabezpieczania tyłów" mogły praktycznie robić co chciały, zatrzymać kogo chciały i na jak długo uważały za stosowne. W pierwszym roku po tzw. wyzwoleniu utrzymano okupacyjny przepis o karaniu śmiercią za posiadania radioodbiornika, a wyroki śmierci publikowano w prasie. Władza komunistyczna dopuszczała też specjalnym dekretem aresztowanie dzieci od 13 roku życia.

Marki na złote

Od 5 luty 1945 r. obowiązywał dekret o wymianie marki niemieckiej na złote. Każdy obywatel otrzymał za 500 marek 250 zł, nadwyżkę waluty musiał złożyć do depozytu.

6 lutego wicewojewoda śląsko-dąbrowskie postanowił: "Do 10 lutego 1945 r., godz. 12.00 obywatele zaszeregowani do kat. I i II oraz VD z Generalnej Guberni, a zamieszkali na terenie Katowic, obowiązani są pod rygorem praw wojennych złożyć wszelkiego typu rowery w gmachu Urzędu Wojewódzkiego."

Na mieszkańcach Górnego Śląska ciążyła sprawa volkslisty. Dekret Tymczasowego Rządu z 28 lutego rozgraniczał, kto jest Niemcem, a kto może być uznany za Polaka. W byłych niemieckich obozach komuniści utworzyli obozy dla Ślązaków. W tym obmyślanym planie była także deportacja do syberyjskich kopalń górnośląskich górników przygotowana przez NKWD. 3 lutego 1945 r. Państwowy Komitet Obrony nakazał "wszystkich zdolnych do pracy i do noszenia broni Niemców - mężczyzn w wieku od 17 do 50 lat, którym udowodniono służbę w armii niemieckiej, umieścić w obozach NKWD i traktować jak jeńców, a pozostałych skierować do prac w Związku Radzieckim". Podczas konferencji jałtańskiej zgodzono się, by w ramach odszkodowań wojennych wykorzystać niemiecką siłę roboczą. Wywózka Ślązaków rozpoczęła się w lutym, gdy tylko przeszedł front. Nasze władze zorientowały się, że wielu wywiezionych to Polacy. Płk Jerzy Ziętek i gen. Aleksander Zawadzki upominali się o deportowanych, bo to psuło reputację komunistom na Śląsku, a po drugie: w polskich kopalniach zaczynało brakować ludzi do pracy.

Operacja wkroczenia Armii Czerwonej na Górny Śląsk też była przemyślana, wzorcowa. Chodziło też o to, by jak najprędzej dotrzeć do Berlina. Sowieci wkraczali w pierwszej kolejności na tereny ważne dla frontu, do Katowic (27 stycznia), natomiast na później pozostawiono Rybnik (26 marca), Żywiec (4 kwietnia), Cieszyn (3 maja). Niemcy nie zdążyli ewakuować fabryk.
- Katowice, które nie zostały zniszczone w wyniku walk, ucierpiały nieco później. Na przykład dla potrzeb radzieckiej kroniki filmowej podpalono kamienicę - mówi dr Krzystyniak.

Dlaczego udało się nowej władzy tak szybko spacyfikować naród? Skąd wzięła się siła komunistycznej bezpieki od pierwszych dni po wypędzeniu Niemców?

- Urzędami Bezpieczeństwa faktycznie kierowali sowieci nazwani eufemistycznie "doradcami". Bez ich wiedzy nie działo się nic - mówi dr Krzystyniak. - W latach 1944- 1948 stacjonowało w Polsce 40 tys. żołnierzy NKWD, więcej niż w okupowanych Niemczech. Sowieci dowodzili wojskami wewnętrznymi, późniejszym Korpusem Bezpieczeństwa Publicznego odpowiedzialnym za pacyfikacje podziemia.

W lutym 1945 r. obowiązywała godzina milicyjna od 21.00 i zróżnicowane kartki na żywność. Robotnicy, wojsko, milicja dostawali miesięcznie: 12 kg chleba, 1 kg cukru. Do ostatniej grupy trafili właścicieleprzedsiębiorstw, rzemieślnicy. Dla nich było 7,5 kg chleba, 0,25 kg cukru.

Zanim jeszcze padł Berlin, Biuro Ziem Zachodnich przy Prezesie Rady Ministrów planowało wysiedlić 6 mln Niemców, by je zaludnić "elementem ideologicznym i bojowym". Opustoszałe miasta po ofensywie radzieckiej stały się łupem szabrowników na ogromną skalę. Wojewoda Zawadzki wydał specjalne zarządzenie. Kto nie wykaże dokumentów upoważniających do pobytu w tych miejscach, zostanie odstawiony do obozów pracy.

300 tys. aresztowanych

- Wzmożony terror, jakim instalowano reżim komunistyczny, budził odruch obronny podziemia . Pozostające w konspiracji oddziały AK stanowiły główny filar oporu. Grupy partyzanckie operowały w lasach Podbeskidzia i na północy ówczesnego woj. śląsko- dąbrowskiego. W zurbanizowanych obszarach, np. w Rudzie Śl., powstała komenda Konspiracyjnego Wojska Polskiego o kryptonimie "Klimczok" - przypomina dr Krzystyniak i dodaje: - W latach 1944-1956 komuniści aresztowali od 250 - 300 tys. osób, (ok. 50 tys. skazano na śmierć). Około 10 tys. zginęło w wyniku walk z podziemiem, obław, pacyfikacji, skrytobójczych mordów.


*Nowe egzaminy na prawo jazdy 2013 [RANKING SZKÓŁ JAZDY]
*Nowe egzaminy na prawo jazdy 2013 [ZOBACZ WIDEOTESTY]
*STUDNIÓWKA 2013: Zobacz najpiękniejsze dziewczyny [SUPERFOTKI]
*Sześć pomysłów na zmianę wizerunku Górnego Śląska [ZOBACZ I SKOMENTUJ]

Codziennie rano najświeższe informacje z woj. śląskiego prosto na Twoją skrzynkę e-mail. Zapisz się do newslettera

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!