Uczulenie potrafi uprzykrzyć życie

Mamy już chyba w Polsce alergiczną epidemię. Według Polskiego Towarzystwa Alergologicznego, na choroby alergiczne cierpi już połowa Polaków...
Liczba rozpoznawanych alergii z roku na rok wzrasta. Przyczyną takiego stanu rzeczy jest prawdopodobnie rozwój cywilizacji , tzn. czynniki takie jak zbyt higieniczny styl życia, rosnąca ilość uczulających substancji znajdujących się we wdychanym powietrzu, spożywanym jedzeniu czy stosowanych kosmetykach. Wiemy, że skłonność do reakcji alergicznych dziedziczymy, niemniej coraz częściej pacjenci z chorobami alergicznymi są pierwszym pokoleniem alergików w rodzinie. Do uczulenia najczęściej dochodzi po długotrwałym kontakcie z alergenem, a niełatwo w to uwierzyć. Często słyszę w gabinecie, że to niemożliwe, żeby szkodził nam nasz kot, bo jest już z nami pięć lat, albo płyn do kąpieli, bo używamy go już od ponad roku.
Choroby alergiczne stanowią dla pacjenta duży problem, ponieważ ich objawy zwykle są bardzo uciążliwe. Mogą prowadzić do ograniczenia aktywności fizycznej, zaburzać sen. Według niektórych badaczy, jakość życia chorych z pokrzywką lub alergią pokarmową jest tak niska jak z chorobą niedokrwienną serca.

Co to jest alergia?
Alergia to nadmierna i nieprawidłowa reakcja obronna układu odpornościowego organizmu na czynnik z alergenem. Oznacza to, że organizm alergika reaguje inaczej - rozpoznaje normalnie występujące w naszym otoczeniu białka jako obce i reaguje na nie objawami zapalenia.

Typowy alergik to...
Typowy alergik to pacjent, u którego w okresie niemowlęcym wystąpiła nietolerancja mleka krowiego (skaza białkowa), w okresie przedszkolnym nawracające infekcje dróg oddechowych - przewlekające się, bez gorączki, często kończące się zapaleniem oskrzeli. W okresie szkolnym pojawiają się typowe objawy uczulenia na pyłki - w kwietniu lub czerwcu silny katar, napadowe kichanie, świąd nosa i spojówek, czasami duszności. Pacjenci uczuleni na roztocza kurzu objawy kataralne mają cały rok, najbardziej nasilone w okresie jesienno-zimowym, a często też objawy przewlekłej astmy oskrzelowej. Nierzadko występują również objawy po kontakcie ze zwierzętami: katar, świąd spojówek, pokrzywki. Często występuje jeden z wymienionych objawów albo ich kombinacja. Typowy alergik ma dodatnie testy alergiczne, a objawy są łagodniejsze lub ustępują podczas stosowania leków przeciwalergicznych.
Alergia ma wiele twarzy...
Choroby alergiczne mogą lokalizować się w różnych narządach: drogach oddechowych, skórze, przewodzie pokarmowym - wyróżniamy: alergiczny nieżyt nosa i spojówek, astmę oskrzelową, atopowe zapalenie skóry, kontaktowy wyprysk alergiczny, pokrzywki i najcięższą z alergicznych reakcji - anafilaksję. Objawy ze strony nosa oraz spojówek wyzwalają najczęściej alergeny wziewne. A przecież cały rok mamy do czynienia z odchodami roztoczy kurzu domowego, sierścią, złuszczonym naskórkiem zwierząt czy zarodnikami grzybów pleśniowych. Sezonowe alergeny to głównie pyłki kwitnących roślin.
Objawy alergii wziewnej to: obfity wyciek z nosa - często z silnym zatkaniem nosa, świąd i napadowe kichanie. W obrębie oczu dochodzi do łzawienia, zaczerwienienia oraz obrzęku spojówek. U pacjentów predysponowanych mogą wystąpić: uczucie duszności, braku powietrza, napady suchego świszczącego kaszlu, czyli objawy astmy oskrzelowej.

Od czego zależy, czy osoba uczulona na kurz zachoruje na astmę oskrzelową czy atopowe zapalenie skóry?
To zależy od wielu czynników, przede wszystkim od predyspozycji genetycznych chorego, rodzaju uczulającego alergenu, innych czynników fizykalnych. Jeden pacjent uczulony na roztocza kurzu będzie miał katar alergiczny, inny astmę oskrzelową, a kolejny atopowe zapalenie skóry.

Nie każdy alergik jest chyba typowy?
Ale również nie każdy pacjent posiadający reakcje nadwrażliwości jest alergikiem. Coraz częściej do gabinetu zgłaszają się pacjenci szukający przyczyny swoich dolegliwości, które nie mają podłoża immunologicznego, a to znaczy, że nie jest to alergia. Każda niedoskonałość skóry podejrzewana jest o alergię, a trzeba pamiętać, że przesuszona i niewłaściwie pielęgnowana skóra też jest sucha, szorstka i swędząca. Nietolerancje pokarmów też zdarzają się nie tylko w wyniku alergii - jak np. nietolerancja laktozy w mleku. Dzieci w wieku przedszkolnym mają prawo chorować na częste infekcje dróg oddechowych i nie muszą być alergikami. W takich sytuacjach pacjenci zgłaszają się, oczekując wykonania badań alergicznych, które potwierdzą lub wykluczą alergię.
Przy podejrzeniu alergii wykonuje się testy alergiczne?
Testy skórne są podstawowym badaniem w alergologii, są powszechne i ogólnodostępne, ale muszą zostać zinterpretowane przez lekarza w odniesieniu do objawów, na jakie chory się uskarża. Do potwierdzenia sprawczej roli danego alergenu potrzebujemy zgodności między charakterem objawów po kontakcie z alergenem i dodatnim wynikiem testu. Bywa więc tak, że pacjent ma testy dodatnie, które nie mają znaczenia klinicznego. Pacjent z dodatnim wynikiem testu na sierść kota, który nie ma reakcji chorobowej po kontakcie z kotem, nie ma choroby alergicznej, tylko predyspozycję do jej wystąpienia w przyszłości. Czasem bywa też tak, że pacjent ma testy ujemne, mimo występowania reakcji alergicznej. Podstawowe i najczęściej wykonywane są testy skórne typu PRICK, polegające na odpowiednim nałożeniu na skórę uczulającej substancji, niewielkim nakłuciu naskórka i odczytaniu reakcji po 20 minutach - reakcja dodatnia jest wówczas, gdy powstanie bąbel odpowiedniej wielkości w miejscu nałożenia alergenu.

Jakie zwykle wykonuje się testy?
Są to standardowe zestawy testów, zawierające podstawowe, główne alergeny. To panel wziewny: składający się z alergenów inhalacyjnych - roztocza kurzu, pyłki traw drzew i chwastów, zarodniki pleśni, sierści zwierząt. Następnie panel pokarmowy składający się z zestawu potencjalnie uczulających pokarmów. Czasem jako alergeny do testów używamy tzw. alergeny natywne, czyli naturalnie występujące alergeny: mleko, jajko, owoc. W przypadkach wątpliwych lub u osób, u których nie można wykonać testów skórnych, wykonujemy badanie krwi naobecność przeciwciał odpowiedzialnych za wystąpienie alergii. To badanie w niektórych tylko przypadkach przewyższające testy skórne tradycyjne i też wymaga właściwego zinterpretowania. Do rozpoznania chorób skóry wykonujemy testy skórne alergiczne płatkowe.

Rodzaje alergii

Alergiczny nieżyt nosa i spojówek
Zwany też katarem siennym, pyłkowicą, gorączką sienną itp. Popularna choroba atopowa, wywoływana przez pyłki roślin - drzew, traw, ziół, krzewów oraz kwiatów, pleśń, roztocze, sierść zwierząt oraz pierze.
Astma oskrzelowa
Przewlekła choroba zapalna dróg oddechowych, wymaga stałego podawania leków. Objawy to kaszel, świszczący oddech, duszności. Na astmę chorują głównie uczuleni na alergeny wziewne i dzieci z atopowym zapaleniem skóry.

Atopowe zapalenie skóry
Inaczej - świerzbiączka, objawia się bardzo przykrym swędzeniem skóry. Choroba na całe życie. Najczęściej pojawia się u noworodków lub między 6. a 7. rokiem życia. Skóra atopowa wymaga leków i odpowiedniej pielęgnacji.

Kontaktowy wyprysk alergiczny
Objawia się świądem fragmentu skóry wystawionej na działanie alergenu (metali, roślin) lub substancji drażniących (kosmetyków, detergentów), towarzyszy mu uczucie pieczenia i ból skóry.

Pokrzywka
Zespół objawów skórnych w większości przypadków związanych z alergią. Cierpi na nią 20 proc. populacji. Objawy to - obrzęk błony śluzowej i świąd. Obrzęk dróg oddechowych może prowadzić do problemów z oddychaniem.

Wstrząs anafilaktyczny
Niezwykle silna reakcja alergiczna po ukąszeniu przez szerszenia czy pszczołę, ale również po zażyciu niektórych leków. Niezbędna jest natychmiastowa pomoc lekarza - niezwłocznie trzeba wezwać pogotowie.

*Koszmarny wypadek w Bytomiu na autostradzie A1. Mężczyzna jechał pod prąd [ZDJĘCIA]
*Egzamin gimnazjalny 2015: PYTANIA + ARKUSZE + ODPOWIEDZI
*Potężny wstrząs w kopalni odczuwalny na Śląsku i Zagłębiu: Akcja ratunkowa trwa
*Nowe becikowe: 1 tys. zł przez 12 miesięcy ZASADY + DOKUMENTY
*Śląsk Plus. Zobacz nowe wydanie interaktywnego tygodnika o Śląsku