Ulica Radziecka w Nowym Sączu straszy nazwą. Pozory mogą mylić, mamy wyjaśnienia historyka

Jeden z mieszkańców (dane do wiadomości redakcji) zwrócił się do Urzędu Miasta Nowego Sącza z prośbą o udostępnienie informacji publicznej.

- Będąc w Nowym Sączu przypadkowo trafiłem na ul. Radziecką, co mnie zszokowało, ponieważ jest to naruszenie prawa, czyli ustawy z 1.04.2016 roku o zakazie propagowania komunizmu lub innego ustroju totalitarnego – uargumentował swój wniosek do magistratu.

W odpowiedzi Urząd Miasta przekazał m.in., że „nazwa ulicy pochodzi z okresu przedwojennego i brak jest w zasobach Wydziału Geodezji i Nieruchomości uchwały o nadaniu nazwy ww. ulicy”.

Z prośbą o wyjaśnienie wszelakich radzieckich zawiłości zwróciliśmy się do Leszka Zakrzewskiego, prezesa nowosądeckiego koła Polskiego Towarzystwa Historycznego.

- Znam problem, już kilka osób pytało mnie o tę ulicę. Nosi na pewno bardzo starą nazwę. Wytłumaczenie jest może nieco zaskakujące, ale i bardzo proste. Niegdyś prowadziła ona bowiem na pola należące do rady miasta, do tzw. rajców na tzw. pola radzieckie od rzeczownika rada. Wypasano tam bydło. Najpierw mówiło się „na radzieckiem”, później wprowadzono nazwy jednolite i tak powstała ulica Radziecka. Z pewnością można to uznać za zaszłość językową, co najmniej XIX-wieczną, ale nie należy tutaj dodawać jakichś podtekstów związanych ze Związkiem Radzieckim – powiedział nam.

Leszek Zakrzewski już na łamach „Betanii” w artykule pt. „Ulice w naszej parafii i ich patroni” cz. 55 poruszył tę problematykę.

Jak wówczas napisał, ulica Radziecka jako gruntowa droga wiodła na pastwiska położone nad potokiem Dąbrówka i Dunajcem, na których prawo wypasu swoich trzód posiadali rajcy miejscy, stąd nazywano te tereny „Radzieckie” lub „Na Radzieckiem”.

Poniżej przedstawiamy fragment notki:

„(…) jadąc od strony miasta, w prawo odchodziła wspomniana droga do łąk „radzieckich”. Aby zapewnić bezpieczeństwo, władze kolejowe doprowadziły do przebudowy tego fragmentu linii kolejowej i poprowadzenia jej wiaduktem nad ulicą. W tym celu skorygowano przebieg ulicy, zwiększając jej spadek i przeprowadzając ją dwoma zakrętami pod wiaduktem, za którym ulica ponownie wspinała się pod górę. Stąd nowe połączenie z drogą biegnącą „na Radzieckie” poprowadzono równolegle do nasypu, tuż za wiaduktem (...) Na planie miasta z roku 1929 wpisano już nazwę ulicy „Radziecka”, kończącej się skrętem w ulicę Bema, chociaż zdjęcie lotnicze z 1930 r. pokazuje, że ulica sięgająca nieco za skrzyżowanie z ulicą Stromą miała swoją kontynuację i połączenie gruntową drogą z ulicą Tłoki. Na planie z tego samego roku wrysowano ulicę aż do połączenia z ulicą Tłoki i zaznaczono przy niej 6 pojedynczych domów. Spis domów z roku sprzed wojny wymieniał 13 domów przy tej ulicy (numery: 1, 2, 3a, 3b, 4, 10, 12, 17, 27, 33, 39 i 47). Na zdjęciu lotniczym z 1944 r. widać wyraźnie 11 domów po obu stronach ulicy. Podczas okupacji, rozporządzeniem nr 40 z 30 stycznia 1941 r. nazwa ulicy została zapisana w języku niemieckim jako Rätestrasse (Räte – rada w jęz. niemieckim; stąd ulica Radziecka). Ulica rozpoczynała się tuż za wiaduktem. Ten fragment został zlikwidowany ze względu na bezpieczeństwo włączających się do ruchu (była to ulica dwukierunkowa) w latach 80. i znajduje się tam obecnie chodnik. Wprowadzono tu także jeden kierunek ruchu, na odcinku do ulicy Bema. Nazwa ulicy – Radziecka, nie wywodzi się od nazwy zaprzyjaźnionego ongiś ponoć wschodniego sąsiada ale od łąk należących do radnych miejskich, leżących poniżej traktu węgierskiego”.

Stadion Sandecji Nowy Sącz nabiera kształtów. Elewacja, nowy chodnik