W pandemii uzależnieni przerywają leczenie nałogu. Nie mogą spotykać się z terapeutami

Rozmowa z Piotrem Nawrotem, kierownikiem Poradni Terapii Uzależnień od Alkoholu i Współuzależnienia w Katowicach.

W czasie pandemii uzależnienia, w tym od alkoholu, pogłębiają się czy jest przeciwnie? Może strach o zdrowie powstrzymuje jednak ludzi od nadużywania alkoholu?
Domyślam się tylko, co dzieje się większością moich pacjentów, bo pewności nie mam. Wielu zniknęło, gdy trzeba było wprowadzić terapię zdalną i nie można spotykać się bezpośrednio. Uzależnionym nie odpowiadają ani rozmowy telefoniczne, ani tym bardziej kontakty przez Skype'a. I dlatego z 15 osób w grupie AA pozostało mi trzech pacjentów. Reszta znikła. Podejrzewam, że wróciła do swojego sposobu radzenia sobie z problemami i frustracją.

Spotkania osobiste mają aż takie znaczenie we wspólnocie Anonimowych Alkoholików?
Okazało się, że bardzo. Niektórzy przychodzili nawet codziennie, żeby rozmawiać ze swoją grupą, dawać i dostawać wsparcie. Zebrania we własnym gronie miały dla nich wielkie znaczenie w wychodzeniu z nałogu, porządkowały im też rytm dnia, samodyscyplinowały. Bez kontaktów z innymi terapia przestała mieć dla nich znaczenie i sens. To także dla nas, terapeutów, trudna próba. Rozmowy telefoniczne są pomocne, ale jednak szacuję, że około 70 proc. pacjentów w nowych warunkach rezygnuje z leczenia swojego uzależnienia. Nie spodziewałem się, że kiedyś dojdzie do takiej sytuacji i wspólne spotkania będą niemożliwe.

Nie mieliśmy dotąd pandemii.
W tym roku mija 85. rocznica powstania ruchu AA, ale nigdy, w całej jego historii nie mieliśmy takiej sytuacji, że spotkania twarzą w twarz z innym człowiekiem były niemożliwe. W dodatku ludziom, zwłaszcza skłonnym do frustracji i przez to do uzależnień, trudno ją w obecnych warunkach rozładować. Zamknięto siłownie, a przecież ćwiczyli tam nie tylko ci, którzy chcą dobrze wyglądać, ale też tacy, którzy w ten sposób rozładowują narastającą agresję. Potem tę agresję widać na różnych manifestacjach i w życiu codziennym. Jeśli obostrzenia się nie rozluźnią, napięcie, także na ulicach, będzie bardzo widoczne.

A zakupoholikom zamknięto galerie.
Rozmawiałem właśnie z panią, która jest zakupoholiczką i jest bardzo roztrzęsiona. Jej stan się pogarsza. W terapii tego uzależnienia nie chodzi o to, żeby ktoś w ogóle nie wchodził do sklepów, ale żeby kupował tyle, na ile go stać i co jest mu potrzebne, nie za pożyczone pieniądze i nie na kredyt. Dla ludzi nieuzależnionych od zakupów sama obecność w galerii, czyli możliwość oglądania wystaw, dotknięcie rzeczy, wypicie kawy w przyjemnej atmosferze, łagodzi stany frustracji.

Nic dziwnego, że w weekendy trasy górskie są oblegane, ludzie masowo chcą gdzieś wędrować, zwiedzać, nawet gdy pogodna nie sprzyja.
I bardzo dobrze. Na szczęście w lasach nie trzeba już nosić maseczek, jak podczas poprzedniej fali pandemii. Takie wysiłkowe wyprawy, kontakt z przyroda pomagają z uporaniem się z własnym gniewem i bezradnością, związanymi z pandemią. Niech ludzie wędrują, zamiast szukać rozwiązania w alkoholu czy innych używkach.

I co nam jeszcze pomoże zachować równowagą psychiczną?
Jak zawsze dobre relacje z rodziną i przyjaciółmi, aktywność fizyczna, optymizm. Pandemia powoduje atomizowanie się społeczeństwa, ale człowiek jest istotą społeczną i przyjazne kontakty z innymi ludźmi są mu niezbędne do szczęścia.