W Rybniku za pomocą dronów sprawdzają czym palimy w piecach. Ruszyły też kontrole posesji

Koniec pobłażania. Czas edukacji się skończył. Teraz egzekwujemy prawo - takie głosy słychać w Rybniku, mieście które przez lata brylowało w rankingach miast z najbardziej brudnym powietrzem. Od 1 stycznia, kiedy weszły w życie zapisy uchwały antysmogowej w myśl której tzw. kopciuchy, czyli piece pozaklasowe oraz te urządzenia, które nie posiadają tabliczki znamionowej należało wymienić, w mieście rozpoczęła się szeroko zakrojona akcja kontroli posesji rybniczan.

To czym palimy w piecach i to za pomocą jakiego pieca ogrzewamy swój dom, sprawdzają teraz strażnicy miejscy i drony! Te już od kilku dni latają nad Rybnikiem. Zbierają dane i przekazują je strażnikom. Ci wiedzą dokładnie co wydobywa się z poszczególnych kominów i gdzie należy iść z kontrolą. Ci właściciele posesji, którzy nie wymienili swojego starego pieca otrzymują mandaty. Ci, którzy mają stary piec, ale oczekują na podłączenie nowego, ale podłączenie do sieci gazowej dostają pouczenia. I mogą być pewni, że za kilka dni kontrolę strażnicy w ich domu przeprowadzą ponownie.

Nowe przepisy obowiązują od niespełna tygodnia. Drony, które wyszukują w Rybniku największych trucicieli latają od trzech dni. Od lat natomiast prowadzone są kampanie informacyjne oraz świadczone jest wsparcie dla rybniczan zainteresowanych pozyskaniem dotacji na wymianę kopciucha.

– Był czas edukacji i czas dotacji. Teraz jest czas egzekwowania prawa – mówi Piotr Kuczera, Prezydent Miasta Rybnika. I dodaje: – Przez ponad pięć lat rozmawiałem z mieszkańcami na temat szkodliwości smogu, dziś już wiemy, że smog rujnuje nam zdrowie i życie, a startowaliśmy z poziomu: smogu nie ma. Naprawdę tak było, choć trudno w to uwierzyć. Także dziś część z mieszkańców nadal uważa, że jeszcze nie trzeba, część myśli, że uchwała antysmogowa to wydmuszka. Dlatego na tym etapie nie ma innego sposobu, jak karanie. Moje wnioski są takie, że to jedyny sposób by dotrzeć do niektórych z nas, którym wciąż wydaje się, że jeszcze stary piec jest dobry.

W pierwszych dniach stycznia na ulicach Rybnika kursuje ekopatrol straży miejskiej. Był już w dzielnicach: Zamysłów, Ligota-Ligocka Kuźnia, Boguszowice, Północ. W pierwszej kolejności odwiedza te miejsca, które wskazują w zgłoszeniach sami mieszkańcy mówiąc, że tam prawdopodobnie wciąż wykorzystywany do ogrzewania jest stary piec. A takich zgłoszeń rocznie strażnicy otrzymują od 800 do nawet 1400.

- Od poniedziałku trwają wzmożone kontrole nieruchomości. Nasi funkcjonariusze sprawdzają, czy źródła ogrzewania zainstalowane z budynkach mieszkalnych są zgodne ze stanem prawnym, który dziś obowiązuje. W poniedziałek i wtorek przeprowadziliśmy łącznie 103 kontrole nieruchomości. W ich wyniku nałożono dwa mandaty karne za używanie pieca starszego niż 10 lat lub bez tabliczki znamionowej. Siedem osób pouczono, gdyż przedstawili dowody na to, że podjęli stosowne działania zmierzające do wymiany źródła ogrzewania. Skierujemy również jeden wniosek o ukaranie do sądu. W jednym przypadku pobrano próbki popiołu z pieca, które przekazano do analizy - mówi Dawid Błatoń, rzecznik straży miejskiej w Rybniku.

– W rybnickich domach zainstalowanych jest około 10 tys. kotłów, które należy wymienić w najbliższych latach. Nie trzeba sprawdzać wszystkich, by osiągnąć pozytywny efekt. Wystarczy zlokalizować te miejsca, które stanowią największy problem, czyli najbardziej trują – w tym mogą pomóc kontrole z powietrza – mówi Emil Nagalewski, koordynator Polskiego Alarmu Smogowego w województwie śląskim.

W Rybniku w antysmogowym patrolu uczestniczą dwa drony. Jeden pełni funkcję zwiadowcy – pomaga w namierzaniu źródeł dymu, drugi jest latającym laboratorium pomiarowym – nadlatuje nad wskazany przez zwiadowcę komin, pobiera i analizuje próbki dymu. Sprawdzenie składu dymu trwa około 30 sekund. Wynik pomiaru zostaje przekazany uczestniczącym w akcji funkcjonariuszom Straży Miejskiej. Strażnicy, gdy zachodzi podejrzenie spalania odpadów mogą podjąć decyzję o natychmiastowym wejściu na teren posesji i kontroli paleniska.

Jeśli pomiar wykaże użytkowanie pozaklasowego kotła interwencja może zostać odroczona. Taki sposób działania umożliwia przegląd dużego obszaru i ułatwia wytypowanie domów, stanowiących poważne zagrożenie dla jakości powietrza. Efektem kilkugodzinnego patrolu jest mapa trucicieli, czyli miejsc, które mogą być sprawdzone w późniejszym terminie. To do nich mogą być kierowane służby, które ocenią zgodność źródła ciepła z wymogami uchwały antysmogowej, pouczą, wystawią mandat lub zaplanują skuteczne wsparcie, gdy zdiagnozują problem ubóstwa energetycznego.

– Prowadzone od lat antysmogowe kampanie edukacyjne nie przemawiają do wszystkich. Tylko kontrole, także te prowadzone przy użyciu dronów, mogą zmotywować do zmiany sposobu ogrzewania tych, którzy zignorowali antysmogowe przepisy. Jeśli chcemy oddychać czystym i bezpiecznym dla zdrowia powietrzem musimy wyrugować z kotłowni pozaklasowe kotły na paliwa stałe. Innej drogi nie ma. Badania przeprowadzone przed kilkoma miesiącami przez Polski Alarm Smogowy pokazują, że istnieje duże społeczne zrozumienie dla tego faktu. Niemal 90 proc. mieszkańców województwa śląskiego popiera obowiązek wymiany starych kotłów – dodaje Emil Nagalewski.