Władza lokalna: Niezależność, inwestycje i poczucie odpowiedzialności

Samorządność
Reformę samorządową - dotyczącą gmin, powiatów i regionów - uważa się dzisiaj za jeden z najbardziej udanych procesów społecznych, które zaszły w Polsce w czasie ostatniego ćwierćwiecza. Dlatego też rok 2019 będzie rokiem obchodów 20-lecia województwa śląskiego.
Decyzja o utworzeniu województwa śląskiego nie należała do łatwych. Wywołała sprzeciwy w stolicach województw bielskiego i częstochowskiego, które zostały wcielone do nowopowstałego województwa, które w dodatku nie obejmuje wszystkich śląskich ziem. W dodatku, w pewnym momencie pojawił się pomysł na połączenie śląskiego z województwem opolskim.

Dla jednych było to jak połączenie ognia z wodą, dla drugich stworzenie regionu z ogromnym potencjałem, ale też z poważnymi problemami, jak restrukturyzacja przemysłu węglowego zapoczątkowana z wielkim impetem 20 lat temu. Chociaż ciągle odzywają się głosy dotyczące na przykład powstania samodzielnego województwa częstochowskiego, to jednak pozostają w sferze postulatów politycznych głęboko odłożonych na dno szuflady. Żadna formacja polityczna nie zdecyduje się na przerysowywanie mapy. Jeśli kiedyś pojawią się jakieś tego typu pomysły, to raczej będą dotyczyć powiększania obecnych regionów, a więc zmniejszenia liczby województw. Byłby to powrót do pierwotnych planów, pierwotnie bowiem miało być ich osiem. Jak wspomina prof. Jerzy Buzek, premier, który firmował samorządową rewolucję, o kształcie o kształcie jednego z województw zdecydowały... cztery głosy.

Oczywiście wszystkie likwidowane województwa protestowały i zabiegały o paparcie wpływowych promotorów. Ostatecznie przyjęto ustawę z 5 czerwca 1998 roku o samorządzie województwa, która stanowi, że mieszkańcy województwa tworzą z mocy prawa regionalną wspólnotę samorządową. Jej przedstawicielem są władze regionu z sejmikiem województwa na czele. Trzeba było zapomnieć o niesnaskach. Od tej pory to marszałek województwa jest jego gospodarzem, odpowiadając za najważniejsze obszary życia: od zdrowia, przez edukację, po kulturę. Jest dysponentem środków unijnych, które w województwie śląskim są świetnie zagospodarowywane, a wpłwy unijnych pieniędzy widać na każdym kroku. I nie chodzi tu tylko o prestiżowe, wielomilionowe inwestycje jak Muzeum Śląskie, ale choćby o termomodernizację kościołów.

Samorządność trzeba praktykować, aby okrzepła - prof. Jerzy Buzek, były przewodniczący Parlamentu Europejskiego:
Nie ma dziś poważnej sprawdzonej praktycznie koncepcji demokracji bez samorządności lokalnej, chociaż mogą być jej różne modele. Reforma samorządowa, którą wprowadził mój rząd, to nie tylko ilość i struktura województw, czy samorządowe powiaty, ale cały pakiet instrumentów, aby samorządy mogły skutecznie sprawować swoje funkcje. Samorządność to poczucie odpowiedzialności za siebie i innych. Trzeba ją praktykować, aby okrzepła.

Samorząd powinien być niezależny i przejrzysty - dr Jan Olbrycht, europoseł, były marszałek województwa śląskiego:
Samorząd to władza publiczna wybierana w wyborach powszechnych. Z jednej strony to politycy, a z drugiej strony administracja lokalna. Administracja powinna być sprawna, przejrzysta, profesjonalna, niezależna od wpływów politycznych. Powinna działać na zasadzie służby cywilnej. Politycy lokalni muszą mieć dużą swobodę działania. Możliwość podejmowania decyzji bez ingerencji zewnętrznych, ale być pod silną kontrolą mieszkańców. Do tego potrzebne jest jeszcze stabilne prawo.

Samorząd nie może być scentralizowany - Michał Czarski, były marszałek województwa śląskiego, radny:
Duże znaczenie dla jakości i funkcjonowania samorządu będą miały wyniki wyborów. Mam nadzieję, że trend dotyczący jego centralizacji zostanie zatrzymany. Obawiam się, by nie dotyczył on np. rozdziału środków unijnych - przed nami przecież nowa perspektywa finansowa. Liczę, że władza nie będzie miała pokus, by zmienić ustawę o GZM i narzucić swoich ludzi, a nie tych wybieranych przez prezydentów. Pamiętajmy, że to samorządność rozwinęła Polskę.

Reforma samorządowa musi być dokończona - Jan Rzymełka, poseł na sejm, który pracował nad reformami samorządowymi: Trzeba dokończyć reformę samorządową wprowadzając do Konstytucji trójszczeblowość władzy, wzmacniając powiaty oraz jednak zastanowić się nad zmniejszeniem liczby województw. Duży może więcej, nasze regiony powinny być porównywalne z niemieckimi landami. Samorząd upodmiotowił mieszkańców i pozwolił im na sprawowanie lepszej kontroli choćby nad wydatkami. Udowodnił, że potrafi wydawać środki unijne.