Zarobki polityków na razie się nie zwiększą. Presja społeczna skutecznie zatrzymała próbę przyznania im podwyżek

Tydzień temu (14.08.2020 r.) Sejm przyjął ustawę podwyższającą zarobki polityków na szczeblu państwowym i samorządowym. Głównym punktem odniesienia w podwyżce zarobków miała być podstawowa pensja sędziego Sądu Najwyższego. Ta jest wyliczana poprzez iloczyn liczby 4,13 oraz średniej krajowej z drugiego kwartału roku poprzedniego (w roku 2019 to ok. 4,8 tys. zł brutto), czyli ok. 20 tys. zł brutto.

• Parlamentarzysta zarabiałby 0,63 wartości pensji sędziego SN,
• marszałek i członkowie zarządu województwa 0,75,
• wójtowie, burmistrzowie i prezydenci miast 0,7,
• starostowie i członkowie zarządów powiatów 0,58.

Planowane wynagrodzenia polityków:

• wynagrodzenie prezydenta RP miałoby dzięki temu wzrosnąć o 106 proc. z 12,6 tys. zł do 26 tys. zł,
• premiera o 100 proc., z 11 tys. zł do 22 tys. zł,
• ministrowie zarobiliby więcej o 78 proc., z 10,1 tys. zł na 18 tys. zł,
• wiceministrowie o 113 proc., z 8 tys. zł na 17 tys. zł,
• marszałkowie Sejmu i Senatu o 51 proc., z 14,6 tys. zł na 22 tys. zł,
• posłowie i senatorowie o 58 proc. z 8 tys. zł do 12,6 tys. zł,
• zarobki wojewodów, które obecnie wynoszą między 11 a 12 tys. zł wynosiłyby ok. 15 tys. zł,
• pensje zastępców wojewodów wzrosłyby z 11 na ok. 13 tys. zł.

Pensja dla małżonka głowy państwa

Novum miała być pensja dla małżonka głowy państwa. Pierwsza dama Agata Kornhauser-Duda dzięki tej ustawie zarabiałaby 18 tys. zł miesięcznie. Ustawa jednak nie precyzuje obowiązków i zadań małżonka głowy państwa, za które miałaby ona otrzymywać takie pieniądze, znacznie wyższe niż np. posłowie, senatorowie i samorządowcy, którzy są wybierani przez wyborców.

Zwiększenie subwencji partyjnych

Ustawa zakładała również zwiększenie subwencji partyjnych.

• Prawo i Sprawiedliwość otrzymywałoby z budżetu państwa 34,9 mln zł (obecnie otrzymuje rocznie 23,3 mln zł),
• Koalicja Obywatelska 29,8 mln zł (obecnie 19,9),
• Lewica 17,1 mln zł (obecnie 11,4),
• Polskie Stronnictwo Ludowe 12,4 mln zł (obecnie 8,3),
  Konfederacja 10,2 mln zł (obecnie to 6,8).

W nocy z ubiegłego czwartku na piątek sejmowa komisja regulaminowa, na czele której stoi pomorski poseł Prawa i Sprawiedliwości Kazimierz Smoliński, pozytywnie zaopiniowała tę ustawę, a już w piątek, 14 sierpnia ustawa została przyjęta w ciągu kilku godzin.

Ustawę poparło 386 posłów, przeciw przeciw zagłosowało 33, a 15 wstrzymało się od głosu. 26 posłów nie wzięło udziału w tym głosowaniu. Przeciw zagłosowały:

• całe koło Konfederacji,
• posłowie Lewicy z partii Razem,
• kilkoro posłów z Koalicji Obywatelskiej (głównie z partii Zielonych) oraz kilkoro posłów z Koalicji Polskiej (głównie z Kukiz '15).

Jedynie dwóch pomorskich posłów zagłosowało przeciw. To Michał Urbaniak i Artur Dziambor z Konfederacji. Poseł KO Tadeusz Aziewicz wstrzymał się od głosu, a posłanka KO Małgorzata Chmiel nie wzięła udziału w tym głosowaniu. Pozostali poparli podwyżki.

Na głowy polityków opozycji, głosujących za podwyżkami, poleciały gromy ze strony ich wyborców. Byli oburzeni, że w czasie kryzysu gospodarczego spowodowanego światową pandemią koronawirusa, gdy wiele osób traci pracę i zarabia mniej, politycy znacznie podnoszą sobie pensje.

Niektórzy próbowali tłumaczyć, dlaczego zagłosowali za podwyżkami. Posłanka KO Barbara Nowacka tłumaczyła, że podwyżki są niezbędne, by w ministerstwach były fachowe, dobrze opłacane kadry. Z jej oświadczenia najmocniej wybiło się jednak zdanie o tym, że za 2 tys. zł miesięcznie firmy mogą kupić sobie posła:

„Kraj, w którym wiceminister finansów zarabia 7 tys. zł, a firmy mogą sobie kupić dowolnego posła czy radnego za 2 tys. zł miesięcznie, to kraj galopujący w stronę korupcji”

– napisała posłanka Nowacka na Facebooku.

Z kolei posłanka Henryka Krzywonos-Strycharska pisała, że poparła projekt, gdyż taka była rekomendacja klubu. Zaapelowała też do Donalda Tuska, by, jako szef Europejskiej Partii Ludowej, wystąpił o obniżenie pensji europosłów o 20 proc. Wpis został skasowany z Facebooka.

Sam Donald Tusk również nie szczędził gorzkich słów opozycji.

– Opozycja, która złej władzy podwyższa wynagrodzenie, i to w czasie kryzysu, nie ma racji bytu. Po prostu. Ogarnijcie się, proszę – napisał na Twitterze były premier.

Po fali krytyki, w poniedziałek, 17 sierpnia szef PO Borys Budka oraz Marszałek Senatu Tomasz Grodzki rekomendowali senatorom opozycyjnym głosowanie przeciwko podwyżkom. Jeszcze zanim to zrobili, kilkoro senatorów zadeklarowało, że zagłosuje przeciw, jak np. pomorski senator Ryszard Świlski.

Marszałek Grodzki zapowiedział też powołanie ponadpartyjnego zespołu, który ma zająć się kwestią podwyżek w budżetówce.

Po odrzuceniu ustawy przez Senat, konferencję prasową zwołali politycy PiS, którzy oznajmili, że przy braku szerokiego porozumienia, dalszych prac nad ustawą nie będzie.

– Stało się jak się stało i zdaje się, że na tym, co zaszło dziś w Senacie, ten projekt kończy swoją historię – powiedział wówczas Ryszard Terlecki, wicemarszałek Sejmu i szef klubu parlamentarnego PiS. Stwierdził też, że opozycja podporządkowała się w tej sprawie presji ze strony Donalda Tuska.

Zarówno Terlecki, jak i inni członkowie jego partii, przekonywali, że to opozycja chciała podwyżek. Według informacji „Gazety Wyborczej”, projekt ustawy podwyżkowej wyszedł z kancelarii premiera i do Sejmu trafił jako projekt poselski. To PiS miało zainicjować rozmowy na ten temat, a opozycja miała skarżyć się na niskie płace. W rozpoczętych w lipcu rozmowach na temat ustawy podwyżkowej mieli brać udział politycy PiS, KO oraz PSL.

Problemem wydają się być nie tyle same podwyżki, co moment ich przegłosowania. W Polsce trwa kryzys gospodarczy spowodowany pandemią, wiele osób traci pracę lub zarabia mniej. Pojawiają się głosy, że podwyżki można by wprowadzić, ale dopiero od przyszłej kadencji parlamentu.

Ze strony ekspertów, ale też samych polityków, słychać też, że przy obecnych stawkach może być trudno o przyciągnięcie specjalistów, którzy mogliby zajmować wysokie stanowiska w ministerstwach. Na myśl przychodzi tu Wanda Buk, która w tym tygodniu, kilka godzin po rezygnacji z funkcji wiceministra cyfryzacji, weszła do zarządu PGE, gdzie będzie zarabiać niemal dziesięciokrotnie więcej niż w rządzie.

Polscy posłowie zarobków mogą pozazdrościć kolegom z Zachodu. Na miesięczne zarobki posła na Sejm RP składają się:

• ok. 8 tys. zasadniczej pensji (wszystkie kwoty brutto),
• ok. 2,5 tys. zł diety poselskiej,
• 15,2 tys. zł ryczałtu na prowadzenie biura poselskiego,
• 3 tys. zł miesięcznie na wynajęcie mieszkania w Warszawie (dla posłów spoza stolicy).

Rocznie mogą także otrzymać 7,6 tys. zł zwrotu kosztów za noclegi służbowe poza miejscem zamieszkania i Warszawą oraz ponad 35 tys. zł kilometrówki. Bezpłatnie posłowie mogą korzystać z komunikacji zbiorowej w całym kraju oraz z krajowych przelotów samolotami. Posłowie otrzymują także dodatki za:

• przewodniczenie komisjom (20 proc.),
• pełnienie funkcji wiceprzewodniczącego komisji (15 proc.) lub szefa podkomisji (10 proc.).

Przeciętny miesięczny zarobek polskiego parlamentarzysty wynosi ok. 12,6 tys. zł. W 2018 roku ich zarobki zostały obniżone o 20 proc. Obniżki dokonano, po tym jak nagłośniono skalę nagród dla członków rządu byłej już premier Beaty Szydło.

Money.pl przygotował zestawienie, z którego wynika, że polscy parlamentarzyści zarabiają słabiej niż ich odpowiednicy z Zachodu czy nawet z Grupy Wyszehradzkiej.

• Posłowie węgierscy zarabiają równowartość ok. 14 tys. zł,
• czescy niemal 16 tys. zł.

Przy takich zarobkach w Czechach zdecydowano się na obniżkę w dobie kryzysu pandemicznego o równowartość ok. 3. tys. zł. Na podobny krok zdecydowała się Nowa Zelandia, w której rząd od kilku miesięcy zarabia o 20 proc. mniej niż zwykle.

• Niemieccy posłowie zarabiają ok. 44 tys. zł miesięcznie.
  Nie mogą jednak korzystać z takich przywilejów jak bezpłatny transport publiczny. Mają za to ok. 16 tys. zł na bieżące wydatki służbowe.
• Ponad 30 tys. zł miesięcznie zarabiają parlamentarzyści brytyjscy, jednak mogą oni liczyć na wiele dodatków.
• Niewiele więcej zarabiają posłowie do Parlamentu Europejskiego.
• Najwięcej w Europie można zarobić we Włoszech. Tam szeregowy poseł może dostaje ok. 70 tys. zł miesięcznie.