Zbliża się 25. edycja Przeglądu Filmowego „Kino na Granicy”. Cieszyn odwiedzi w majówkę blisko dwustu aktorów, filmowców i pisarzy

Przeglądowi Filmowemu, odbywającemu się w po dwóch stronach polsko-czeskiej granicy, od początku przyświeca idea dyskusji i wymiany myśli w kręgu artystów. A wszystko rozpoczęło się już w 1999 roku. Od tamtej pory cieszyński festiwal odwiedzają regularnie i biorą udział w rozmowach z publicznością nie tylko filmowcy, ale i pisarze, poeci, malarze i społecznicy.

– Zaczynaliśmy skromnie – od jednego kina Piast i jedenastu filmów. Były to głównie arcydzieła Czechosłowackiej Nowej Fali, ale pokazaliśmy również dwa zupełnie nowe obrazy: „Guzikowców” Petra Zenenki oraz „Kolę” Jana Sveraka. Gościem pierwszej edycji był sam Jiri Menzel, wybitny czeski reżyser, który jako pierwszy w nas uwierzył i zgodził się przyjechać do Cieszyna na zupełnie wówczas nieznaną imprezę. A podróżował niechętnie – wspomina Jolanta Dygoś, dyrektorka i pomysłodawczyni przeglądu.

Tegoroczna edycja tego kultowego już wydarzenia, w trakcie którego królują filmy z Polski, Czech i Słowacji zaplanowana jest tradycyjnie na majówkę, w dniach 29 kwietnia – 3 maja. Poszczególne produkcje będzie można zobaczyć w licznych obiektach w Cieszynie i Czeskim Cieszynie, w tym symboliczne pokazy plenerowe na granicznym Moście Przyjaźni. Są one wyrazem głównej idei wydarzenia, czyli łączenia narodów za pomocą kultury.

Seansom filmowym towarzyszyć będą liczne spotkania z twórcami, panele dyskusyjne i koncerty w Klubie Festiwalowym. Wśród zaproszonych gości znajdą się m.in. Krzysztof Globisz, Adam Woronowicz, Michał Czernecki, Eryk Kulm, Michał Żurawski, Zbigniew Zamachowski, Tomasz Włosok, Mateusz Banasiuk, Tomasz Ziętek, Antoni Komasa-Łazarkiewicz, Mary Komasa oraz Anna Dymna, Sandra Drzymalska, Jowita Budnik, Gabriela Muskała, Małgorzata Zajączkowska, Michalina Łabacz, Agnieszka Holland, Magdalena Łazarkiewicz, Kasia Adami, Adam Sikora, Agnieszka Smoczyńska, Irena Strzałkowska, Tomasz Wiński, Krzysztof Zanussi, Janusz Zaorski i Agnieszka Żulewska.

Punktem programu, który od kilku lat cieszy się wielką popularnością jest cykl, w którym aktorki czytają dzieciom. W tym roku dołączą do nich aktorzy. Codziennie z najmłodszym pokoleniem spotkają się więc duety.

– Parę lat temu dyrektorka festiwalu Jola Dygoś zaproponowała, żeby w pięknym Parku Pokoju zaraz przy cieszyńskim rynku zorganizować czytanie dla dzieci. Zaangażowanie młodych odbiorców, oferowanie im atrakcji zawsze było dla niej, nauczycielki polskiego, priorytetem – mówi Łukasz Maciejewski, dyrektor programowy po stronie polskiej.

– To zawsze cudowne spotkania. Czytały już Barbara Jonak, Jowita Budnik, Gabriela Muskała, Maria Dębska, Małgorzata Zajączkowska, Grażyna Błęcka-Kolska, Magdalena Celmer, Bożena Stachura i wiele innych – dodaje.

W zeszłym roku, od wspólnego czytania Beaty Kawki i Zuzanny Bernat rozpoczął się nowy etap tych spotkań, dlatego też podczas tegorocznej edycji książki dla najmłodszych w Parku Pokoju będą czytać Michalina Łabacz i Filip Pławiak (30 kwietnia), Malwina Buss i Tomasz Włosok (1 maja), Delfina Zdanowicz i Tomasz Ziętek (2 maja) oraz Gabriela Muskała i Zbigniew Zamachowski (3 maja).

Retrospektywa aktorska Anny Dymnej będzie jedną z atrakcji przeglądu. Jak podkreślają organizatorzy, w ten sposób wykonują ukłon w stronę kochanej przez polskich widzów aktorki zaangażowanej w działalność społeczną.

– Pośród wszelkich zasłużonych komplementów za działalność społeczną, szacunku dla dokonań Anny Dymnej na polu pozaartystycznym, czasami zapominamy o tym, jak wspaniałą jest aktorką teatralną, filmową i telewizyjną. (...). Podczas jubileuszowej edycji „Kina na Granicy”, chcemy przypomnieć właśnie filmowy dorobek Anny Dymnej. Od czasów najdawniejszych, od „Pięciu i pół bladego Józka” Henryka Kluby z 1971 roku, niezwykłego filmu, na planie którego młodziutka aktorka poznała Wiesława Dymnego – tłumaczy Łukasz Maciejewski.

Jak dodaje, w Cieszynie pokazane zostaną różne twarze wspaniałej aktorki: eteryczna i zmysłowa – w „Dolinie Issy” Tadeusza Konwickiego, przejmująca twarz zmagającej się z alkoholem dziennikarki, bohaterki „Tylko strach” Barbary Sass, poczciwa fizys wyrozumiałej pani Sawickiej w „Dużym zwierzęciu” Jerzego Stuhra według scenariusza Krzysztofa Kieślowskiego. Będzie można zobaczyć Dymną pracującą z mistrzami kina, ale i debiutantami, jak w przypadku produkcji „Dzień babci” Mateusza Sakowskiego oraz „Johnny” Daniela Jaroszka.

„Autobiografia” i „Blanquita” – to te filmy polska publiczność zobaczy po raz pierwszy podczas cieszyńskiego przeglądu, w sekcji „Polonica Kina na Granicy”. Sekcja ta od lat cieszy się dużym uznaniem, a także co roku przypomina, jak ważną częścią filmowego świata są polscy artyści. W jej ramach w przeszłości prezentowano publiczności m.in. „Nosorożca” Olega Sencova, „Anatomię” Aleksandry Jankowskiej i „Quo vadis, Aida?” Jasmili Zbanić.

Przypomnijmy, że osadzona na styku świata polityki i spokojnego życia indonezyjskiego miasteczka „Autobiografia” ze zdjęciami Wojciecha Staronia, pokazana premierowo na ostatnim Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Wenecji w konkursie Orizzonti i sekcji Międzynarodowy Tydzień Krytyki zdobyła tam nagrodę Międzynarodowej Federacji Krytyków Filmowych FIPRESCI. Z kolei opowiadająca o skandalu seksualnym z udziałem dzieci, polityków i bogatych mężczyzn „Blanquita” uhonorowana została w ramach weneckiego Orizzonti nagrodą za Najlepszy scenariusz dla Fernando Guzzoniego. Obraz zmontował Jarosław Kamiński, wspólnie z Soledadem Salfate.

W tegorocznej sekcji Polonica wyświetlone zostaną także „Roving woman” Michała Chmielewskiego, „Monday o dziesiątej” Mareille Klein, „Styczeń” Viestursa Kairissa oraz „Lampart z Ankary” w reżyserii Emre Kayis.

Bilety na poszczególne projekcje (zarówno na pojedyncze filmy, jak i akredytacje 3- lub 5-dniowe) oraz koncerty dostępne są na stronie organizatora www.kinonagranicy.pl, tam również można znaleźć szczegółowy program wydarzenia i wszelkie dodatkowe informacje.

Impreza jest świetną propozycją na spędzenie majówki, zwłaszcza dla osób lubiących obcować z kulturą filmową, w dodatku w towarzystwie artystów. Jednak nie tylko miłośnicy dużego ekranu znajdą tutaj coś dla siebie, bo festiwal może być świetnym pretekstem dla wszystkich tych, którzy chcą odpoczynku od kinematografii mainstreamowej oraz szukają dobrej okazji do odwiedzin naszych czeskich sąsiadów.