Zbliża się letnia odsłona Orlen Jazz Festiwal - 25. Bielskiej Zadymki Jazzowej. Główną gwiazdą będzie esperanza spalding

– Na 25-lecie postanowiliśmy nasz festiwal programowo odmłodzić. W 2023 roku Zadymka ma pokazywać zmianę pokoleniową, jaka ma miejsce w światowym jazzie. Stąd też postacią numer jeden będzie osoba, która ma 38 lat, a już na swoim koncie pięć nagród Grammy. To mega-gwiazda światowa, która poszukuje i wytycza nowe kierunki w rozwoju jazzu – esperanza spalding – powiedział dyrektor wydarzenia Jerzy Batycki.

Jak zaznaczył, amerykanka jest znakomitą wokalistką i kontrabasistką, która miała okazję tworzyć u boku legendarnego kompozytora i saksofonisty Wayne'a Shortera (muzyk zmarł 2 marca 2023 r. – red.). W przeszłości pojawiła się na Zadymce, a tym razem do Bielska-Białej przyjedzie na dzień przed rozpoczęciem festiwalu, który odbędzie się w dniach 12-18 czerwca, nie tylko w mieście nad Białą, ale także w Katowicach i Gliwicach.

– Dwa projekty esperanzy realizować będzie siedemnaście osób. Zaczniemy od przywitania w Ratuszu, a potem zaprowadzimy esperanzę do bielskiej szkoły muzycznej, gdzie poprowadzi warsztaty dla studentów. Uczniowie będą mieli okazję zagrać coś dla niej i zagrać razem z nią – powiedział Mirosław Szklarski, dyrektor wykonawczy festiwalu.

14 czerwca w Bielsku-Białej artystka zaprezentuje swój pierwszy projekt pt. "Off-Brand gOdds", w którym będą jej towarzyszyli tancerze z grupy Antonio Brown Dance. Trzy dni później w Małej Arenie w Gliwicach odbędzie się festiwalowa gala z premierowym projektem "Celebrating the Symphonic Legacy of Wayne Shorter". Spalding wystąpi z Krisem Davisem, Terii Lyne Carrington, Tineke Postma oraz orkiestrą symfoniczną Filharmonii Śląskiej.

– Będzie to celebracja dziedzictwa symfonicznego Shortera – oznajmił Batycki.

Jak podkreślił, głównym założeniem festiwalu jest twórcza forma. "Staramy się, aby ten festiwal tworzył, a nie tylko odtwarzał. W związku z tym, mniejszy nacisk kładziemy na zamawianie gotowych projektów, a przestawiamy się na kreowanie wydarzeń".

– Na tym polega też sukces festiwalu. Jeśli chcecie posłuchać esperanzy spalding i jej najnowszych projektów, które częściowo będą powstawały u nas, to musicie przyjechać do Bielska-Białej czy Gliwic. Nigdzie w Europie tego nie zobaczycie. Takie jest nasze założenie – dodał dyrektor Zadymki.

Odnosząc się do sytuacji, iż kultowy bielski festiwal organizowany jest również innych śląskich miastach, stwierdził, że jest to podyktowane chęcią zapewnienia najlepszych warunków. Dlatego Gliwice są odpowiedzią na tegoroczne wyzwanie.

– Prawie 70-osobowy skład orkiestry symfonicznej. Do tego skład kwartetu jazzowego z fortepianem i rozbudowaną perkusją. A w dodatku tancerze, którzy będą brali udział w tym widowisku. Szukaliśmy sceny, chcąc bardzo zrobić to w Bielsku-Białej. Niestety za małe okazały się BCK oraz Cavatina. Zaczęliśmy więc szukać na Śląsku. Nawet NOSPR wydawał się za mały, bo brakowało miejsca dla tancerzy. Stąd pomysł, że jeżeli nie ma takiej przestrzeni, to wybudujemy ją sami – powiedział Batycki, dodając, że zostały znalezione dwie potencjalne lokalizacje. "W Gliwicach przekonała mnie Arena, która jest przystosowana do tego rodzaju produkcji. Tam można akustycznie osiągnąć bardzo dobre efekty".

Podczas letniej odsłony festiwalu wystąpi też pochodzący z Libanu wybitny trębacz Ibrahim Maalouf.

– Wojna domowa zmusiła go i jego rodzinę do emigracji. Tak znaleźli się w Paryżu. Ibrahim jest znakomicie wykształconym trębaczem klasycznym, który wygrywał liczne konkursy. W pewnym momencie dał się jednak porwać muzyce jazzowej. I co ciekawe, jego ojciec opracował specjalny wentyl w trąbce, za pomocą którego można grać ćwierćtony – charakterystyczne dla muzyki arabskiej. Przez to dźwięk trąbki Ibrahima jest nie do podrobienia. Kilka tonów wystarczy, aby go rozpoznać – zaznaczył dyrektor wydarzenia.

Poza tym, w czerwcu wystąpią również między innymi kwartet Jana Ptaszyna Wróblewskiego, sekstet Piotra Wojtasika z Anną Marią Jopek, Chico Freeman i kwartet Antonio Farao, Apostolis Anthimos w premierze płyty "Come together". W czwartek, 15 czerwca, w Bielskim Centrum Kultury zorganizowany zostanie tzw. rodzinny dzień pod hasłem #ZadymyRobimy. Będzie to wydarzenie poświęcone ludziom, którzy tworzyli festiwal w ciągu 25 lat.

– Zaprosimy ich zarówno na scenę, jak i na widownię. Z tej okazji opracowana została specjalna płaskorzeźba, którą nazywamy „Anioły 25-lecia”. To forma podziękowania dla około stu osób – zdradził Batycki.

Podczas zwieńczenia Zadymki, 18 czerwca, ulicami Bielska-Białej przejdzie parada nowoorleańska.

Jubileuszowa edycja festiwalu zorganizowana została w trzech terminach, choć w przeszłości festiwal – wedle tradycji – odbywał się zimą. W tym roku miał swój początek już 27 stycznia, kiedy w Bielsku-Białej odbył się koncert charytatywny pt. Zadymka for Africa. Wystąpili miedzy innymi Urszula Dudziak, Anna Maria Jopek, Stanisław Soyka i Piotr Wojtasik.

Jak powiedział Batycki, zebrano wówczas około 80 tys. zł, które jako wkład Zadymki i polskiego środowiska jazzowego, przeznaczone zostały na budowę African Music School, pierwszej w Republice Środkowoafrykańskiej szkoły muzycznej, jaką założył i prowadzi polski misjonarz brat Benedykt Pączka.

– Szkoła już jest wybudowana, a piękna elewacja z cegieł, która powstaje w tej chwili, to jest nasz udział w jej budowie. Dokładnie potrzebnych jest 60 tys. cegieł, żeby stworzyć tę elewację – dodał dyrektor.

Druga część odbyła się 2 marca w Bielskim Centrum Kultury im. Marii Koterbskiej. Wówczas wystąpili między innymi saksofonista Chris Potter ze swym kwartetem oraz trębacz Randy Brecker. Z kolei następnego dnia odbył się tradycyjny koncert na Szyndzielni.

Jerzy Batycki przypomniał, że dotychczas sponsorem tytularnym festiwalu była Grupa Lotos. W konsekwencji jej zakupienia przez koncern Orlen, zmianie uległa nazwa wydarzenia: zamiast Lotos Jazz Festival jest Orlen Jazz Festival.