"Złota Dziesiątka Architektury Katowic". Wybieramy 10 najlepszych budynków w Katowicach

Spodek - to oczywiste. Odpowiedź na pytanie o budynek-symbol powojennych Katowic wydaje się dziecinnie prosta. Ale Spodek to w tym mieście tylko jeden dowód znakomitej, wciąż niedocenianej architektury II połowy XX wieku. Po to właśnie powstał ten plebiscyt.

Plebiscyt organizowany przez Bibliotekę Śląską wyłoni „Złotą 10” katowickiej architektury z lat 1945-1999. W akcji uczestniczy ponad setka przedstawicieli m.in. śląskich uczelni, władz samorządowych, środowiska architektów i ekspertów, a także dziennikarze naszej redakcji. Dziesiątkę wybieramy z 20 obiektów (z terenu Katowic oraz Parku Śląskiego), które twórcy plebiscytu zgromadzili w drodze preeliminacji.

- Nawet mieszkańcy Katowic nie zdają sobie sprawy, jak wiele interesujących, wartościowych budynków mijają każdego dnia w swoim mieście - mówi Iga Herok z Biblioteki Śląskiej, organizatorka akcji. - Katowice mają wiele atutów z epoki powojennego modernizmu. Chcemy je przypomnieć, nadać należną rangę tym budynkom oraz ich znakomitym projektantom.

Marek Twaróg, redaktor naczelny DZ i Marcin Zasada, dziennikarz DZ, swoją dziesiątkę zaczęli od zapomnianego, niszczejącego od lat Ośrodka Postępu Technicznego, który jest, obok Spodka, najwybitniejszym świadectwem epoki „space age” na Śląsku. „To zdecydowanie numer jeden na liście architektonicznych perełek w Katowicach” - podkreśla red. Twaróg.

- Głosuję w pełnym przekonaniu, że to wyjątkowa architektura, ale także z innego powodu. Otóż stan tych niezwykłych obiektów powinien spędzać sen z powiek wszystkim władzom po kolei - od władz dzielnic, przez władze miasta, aż po polityków regionalnych - zaznacza Marek Twaróg.

Niszczeją arcydzieła, o które powinniśmy dbać. Niezależnie od tego, czy chcemy widzieć w nich przyład space age czy „tylko” przejaw geniuszu Jerzego Gotffrieda. Być może zwrócenie uwagi na obecny stan tych budynków obdarzy wszelkie władze darem refleksji nad śląskim dziedzictwem architektonicznym. A może i ześle łaskę energicznego działania.

Nie sposób pominąć w tym zestawieniu Spodka, jednak, jak przypomina Marcin Zasada, trzeba docenić także np. gmach Planetarium: jeden z pierwszych w Europie przykładów architektury inspirowanej kosmicznym wyścigiem USA-ZSRR z lat 50-70.

Plebiscyt nie obejmuje obiektów, które zniknęły z katowickiego horyzontu. Możemy więc tylko żałować takich budynków, jak wyburzony gmach DOKP, dworca kolejowego czy tych, które po przebudowie w ostatnich latach zatraciły oryginalny charakter - np. Dom Prasy czy kino „Kosmos”. Wszystkie one w różny sposób były ofiarami „złego urodzenia”, jak często określa się architekturę PRL. Dzięki „Złotej 10”, ta architektura może zostać w końcu w Katowicach doceniona.

Trwające również na naszych łamach głosowanie zakończy się przed wakacjami (w tym tygodniu w DZ kolejne głosy naszych dziennikarzy), ale wybór 10 obiektów poznamy we wrześniu. Plebiscyt zwieńczy wydanie albumu z najlepszymi budynkami powojennych Katowic.

20 obiektów, z których wybierzemy „Złotą 10”
Typują Marek Twaróg i Marcin Zasada

Oto 20 obiektów, z których wybrana zostanie „Złota 10 architektury Katowic drugiej połowy XX wieku”.

Pałac Młodzieży
Arch. Julian Duchowicz, Zygmunt Majerski (1949-1951). Katowice, ul. Mikołowska 26.

Gmach Okręgowej Rady Związków Zawodowych
Arch. Henryk Buszko, Aleksander Franta, Jerzy Gottfried (1950-1954). Katowice, ul. Dąbrowskiego 23.

Planetarium Śląskie
Arch. Zbigniew Solawa (1953-1955) Katowice/Chorzów, Wojewódzki Park Kultury i Wypoczynku.

Restauracja „Przystań”
Arch. Wojciech Migocki (1953-1956) Katowice/Chorzów, WPKiW.

Dom Handlowy „Zenit”
Arch. Jurand Jarecki, Mieczysław Król (1958 -1962). Katowice, Rynek 12.

Budynek adm. Parku Śląskiego
Arch. Henryk Buszko, Aleksander Franta (1964). Katowice/Chorzów, WPKiW.

Kąpielisko „Fala”
Arch. Alojzy Wróblewski, Jan Kozub, Franciszek Koczy (1966), Katowice/Chorzów, WPKiW.

Pawilon wystawienniczy C-G
Arch. Jerzy Gottfried ( 1962-1967) Katowice/Chorzów, Ośrodek Postępu Technicznego ul. Bytkowska 54.

Pomnik Powstańców - założenie architektoniczno-rzeźbiarskie
Arch. Wojciech Zabłocki, rzeźbiarz: Gustaw Zemła (1967) , Katowice, Aleja Korfantego 36.

Separator , Biuro Studiów i projektów Przeróbki Węgla
Arch. Stanisław Kwaśniewicz Katowice, Aleja Korfantego 2.

Hala widowiskowo-sportowa „Spodek”
Arch. Andrzej Żórawski, Maciej Krasiński, Maciej Gintowt, Aleksander Włodarz, konstruktor. Wacław Zalewski (1964-1971), Katowice, Aleja Korfantego 36.

Biuro Wystaw Artystycznych
Arch. Stanisław Kwaśniewicz ( 1966-1972), Katowice, Aleja Korfantego 6

Superjednostka
Arch. Mieczysław Król ( 1967-1972) Katowice, Aleja Korfantego 16-32.

Spółdzielczy Dom Handlowy „Skarbek”
Arch. Jurand Jarecki (1972-1974) Katowice, ul. Mickiewicza 4.

„Gwiazdy”/ „Kukurydze”
Arch. Henryk Buszko, Aleksander Franta. Katowice, osiedle W. Rozdzieńskiego (1970-1978 / Osiedle 1000-lecia (1988-1991).

Kościół p.w. Podwyższenia Krzyża Świętego i Matki Bożej Uzdrowienia Chorych
Arch. Henryk Buszko, Aleksander Franta (1978-1980), Katowice, ul. Mieszka 1.

Hala Kapelusz (wcześniej: Hala Kwiatów - 1969)
Arch. Jerzy Gottfried (1985-1988), Katowice/Chorzów, WPKiW.

Budynek PAN (”Brutal”)
Arch. Stanisław Kwaśniewicz (1977), Katowice, ul. Graniczna 32.

Biblioteka Śląska
Arch. Jurand Jarecki, Stanisław Kwaśniewicz, Marek Gierlotka (1991 - 1998), Katowice, Plac Rady Europy 1.

Zespół Szkół Artystycznych
Arch. H. Buszko, A. Franta (1998), Katowice, Ułańska 7a.

1. Pawilon wystawienniczy C-G. Ośrodek Postępu Technicznego (arch. Jerzy Gottfried).
2. Wieżowce : „Gwiazdy”/ „Kukurydze” . Os. W. Rozdzieńskiego/ Osiedle 1000-lecia (architekci: Henryk Buszko, Aleksander Franta).
3. Gmach Okręgowej Radu Związków Zawodowych (arch. H. Buszko, A. Franta, J. Gottfried).
4. Hala widowiskowo-sportowa „Spodek” (arch. Andrzej Żórawski, Maciej Krasiński, Maciej Gintowt, Aleksander Włodarz, konstruktor. Wacław Zalewski).
5. Restauracja „Przystań” (arch. Wojciech Migocki).
6. Budynek Administracji Parku Śląskiego (arch. H. Buszko, A. Franta).
7. Pomnik Powstańców - założenie architektoniczno-rzeźbiarskie (arch. Wojciech Zabłocki, rzeźbiarz: Gustaw Zemła).
8. Biuro Wystaw Artystycznych (arch. Stanisław Kwaśniewicz)
9. Spółdzielczy Dom Handlowy „Skarbek” (arch. Jurand Jarecki)
10. Hala Kapelusz (arch. J. Gottfried).

1. Pawilon wystawienniczy C-G. Ośrodek Postępu Technicznego (arch. Jerzy Gottfried).
2. Hala widowiskowo-sportowa „Spodek” (arch. Andrzej Żórawski, Maciej Krasiński, Maciej Gintowt, Aleksander Włodarz, konstruktor. Wacław Zalewski).
3. Hala Kapelusz (arch. J. Gottfried).
4. Spółdzielczy Dom Handlowy „Skarbek” (arch. J. Jarecki)
5. Planetarium Śląskie (arch. Zbigniew Solawa).
6. Wieżowce : „Gwiazdy”/ „Kukurydze” . Os. W. Rozdzień-skiego/ Osiedle 1000-lecia (arch. Henryk Buszko, Aleksander Franta).
7. Gmach Okręgowej Rady Związków Zawodowych (arch. H. Buszko, A. Franta, J. Gottfried).
8. Dom Handlowy „Zenit” (arch. J. Jarecki, Mieczysław Król).
9. Pałac Młodzieży (arch. Julian Duchowicz, Zygmunt Majerski).
10. Separator , Biuro Studiów i projektów Przeróbki Węgla (arch. S. Kwaśniewicz)

*EURO 2016: Transmisje, relacje, zdjęcia i filmy wideo
*Słońce, palmy i sztuczna Rawa. Tylko się nie kąpcie! ZDJĘCIA + WIDEO
*Ranking Uczelni Wyższych Perspektywy 2016: Ale niesamowity skok śląskich szkół!
*Ile zarabiają pielęgniarki? Oto prawdziwe paski wynagrodzeń
*Nowy abonament RTV, czyli opłata audiowizualna z rachunkiem za prąd ZASADY, KWOTY, ZWOLNIENIA!
*WNIOSKI I DOKUMENTY na 500 zł na dziecko w ramach Programu Rodzina 500 PLUS