Życie kulturalne w czasach PRL-u. Polskie kino, teatr i koncerty na archiwalnych fotografiach. Tak to wyglądało kilkadziesiąt lat temu!

Lata powojenne w Polsce to czas silnej propagandy i wielu ograniczeń, które odcisnęły negatywne piętno na rodzimej kulturze. Świat teatru, filmu, literatury oraz sztuki był mocno podporządkowany ideologii komunistycznej, wobec czego dziedziny te stały się narzędziem władz do kreowania wizji rosnącego w potęgę państwa, odbudowywanego po wojennych zniszczeniach przez wiernych sojuszników.

W przekazie publicznym, socjalistyczna Polska niemal w mgnieniu oka powstawała z gruzów, jak w filmie „Przygoda na Mariensztacie” w reżyserii Leonarda Buczkowskiego z 1953 roku, opowiadającym o przodownikach pracy, którzy wznosili zrujnowaną Warszawę. Poprzez przekaz medialny oraz kulturę wychwalano nowy ustrój, pokazując przy tym entuzjastycznie nastawionych do niego Polaków.

Pierwszą okazją do wyłamania się twórców kultury i sztuki spod dyktanda władz komunistycznych była tak zwana odwilż, jaka nastąpiła w drugiej połowie lat pięćdziesiątych. Bardzo wymownym sygnałem było wówczas powstanie tak zwanej polskiej szkoły filmowej, według której głównym bohaterem dzieła kinematograficznego miała stać się jednostka, a nie dominująca wcześniej zbiorowość.

Przykładem filmu z tamtego okresu, prezentującego losy konkretnego człowieka jest „Popiół i diament’ w reżyserii Andrzeja Wajdy, gdzie został podjęty temat wykonania wyroku śmierci na sekretarzu Polskiej Partii Robotniczej. Niestety, już w latach sześćdziesiątych powrócono do silnej cenzury prewencyjnej oraz zakazano tak zwanym niepokornym twórcom publikowania swoich dzieł.

Liczne ograniczenia w tworzeniu dzieł kultury i sztuki przyniosły bunt wśród artystów, którzy zaczęli omijać cenzurę poprzez prowokowanie odbiorców do niejednoznacznej interpretacji swojej twórczości bądź udostępnianie jej w tak zwanym drugim nurcie. Powstawanie dzieł kultury niezależnej przybrało tempa po ogłoszeniu stanu wojennego.

Społeczeństwo polskie korzystało wówczas z wszelkich możliwości czerpania informacji spoza głównego przekazu lub chętnie uczestniczyło w wydarzeniach kulturalnych, podczas których wiele istotnych treści było przemycanych „między słowami”. Nie brakowało wówczas chociażby satyryków, którzy umiejętnie potrafili grać skojarzeniami w taki sposób, by odbiorcy zdołali odczytać z nich jak najwięcej informacyjnych treści. Podobnie było w przypadku zespołów muzycznych oraz wokalistów, bowiem teksty ich piosenek układały się sprytnie w niemal opowieści o bieżących wydarzeniach i codziennej rzeczywistości.

W załączonej galerii zamieszczamy fotografie archiwalne, prezentujące życie kulturalne Polaków w czasach PRL-u. Stare zdjęcia, udostępnione przez Narodowe Archiwum Cyfrowe ukazują polskie kino, teatry i koncerty, a wraz z nimi ówczesnych artystów oraz publiczność. Zobacz, jak to wyglądało kilkadziesiąt lat temu!