Szaleni dowódcy, mali bojownicy... Najmocniej utrwalone mity o Powstaniu Warszawskim

Wspaniały początek?

W pierwszych dniach powstańcy pokonali Niemców w wielu miejscach i generalnie odnieśli najwięcej sukcesów? Niestety - to także mit, a częściowo zgodzić się można tylko z ostatnią częścią poprzedniego zdania - choć bynajmniej nie niesie ona otuchy. Brutalny jest już sam rachunek strat - 1 sierpnia powstańcy tracą ok. 2000 zabitych i rannych, Niemcy zaledwie 500.
Mobilizacja sił Podziemia trwa zaledwie 12 godzin. Skutkuje to tym, że nawet w Śródmieściu (gdzie mobilizacja powiodła się najlepiej) do punktów zbornych stawia się zaledwie 60 proc. żołnierzy AK. W niektórych dzielnicach - mniej niż 4o proc. Łącznie w całym mieście do walki gotowych jest najwyżej 3500 uzbrojonych powstańców!

Lista celów powstańczych szturmów jest tymczasem imponująca - by nie rzec rozdęta ponad wszelką miarę. Dowództwo zakłada, że już pierwszego sierpnia zdobyte zostaną między innymi lotnisko Okęcie, mosty na Wiśle, cała tzw. dzielnica policyjna (czyli rejon wokół alei Szucha i część Mokotowa), Cytadela, Sejm, Uniwersytet Warszawski, koszary SS przy pl. Narutowicza i na Rakowieckiej, Pawiak i więzienie Mokotów (Rakowiecka), komenda policji przy Krakowskim Przedmieściu, Poczta Główna, pałace Brühla (siedziba Fishera) i Saski (siedziba Stahela), koszary przy Puławskiej oraz dworce kolejowe.

Jak łatwo zauważyć, są to obiekty o znacznym dla Niemców znaczeniu militarnym, silnie obsadzone i ufortyfikowane. Próba ich jednoczesnego zaatakowania tak skromnymi siłami oznaczała totalne rozdrobnienie potencjału powstańców. A jednak została podjęta.

Żaden z wyżej wymienionych obiektów nie został zdobyty w godzinie W ani bezpośrednio po niej. Pod każdym z nich poległy co najmniej dziesiątki powstańców - w niektórych wypadkach straty grup szturmowych przekraczają 50 proc. - co oznacza rzeź.

Udaje się opanować Śródmieście Północne, stare Miasto, część Żoliborza i dalszego Mokotowa. Na samym początku powstańcy utrzymują część Ochoty i Woli. Zdobyto kilka pomniejszych koszarów, magazyny przy Stawkach (co było realnym sukcesem ze względu na złożone tam wielkie zapasy żywności) oraz najwyższy w mieście gmach Prudentialu - co było sukcesem już jedynie symbolicznym. Rzeczywiście natomiast - to w początkowym okresie powstania Podziemie miało największe zdobycze terytorialne, od 4 sierpnia teren zajęty przez powstańców stopniowo jednak topniał. Ani przez moment niestety nie można było powiedzieć, że powstańcy opanowali stolicę - przede wszystkim jeśli chodzi o realny militarny sens tych działań - Warszawa jako węzeł komunikacyjny pozostawała pod niemiecką kontrolą.