Albania - uprzedzenia wyrzuć w kąt. Nie zakładałam, że pierwsza wyprawa do Albanii będzie bajkowa i idealna

Nie zakładałam, że pierwsza wyprawa do Albanii będzie bajkowa i idealna. Tak naprawdę istniała bardzo mała szansa na to, że ów kraj podoła oczekiwaniom stawianym przed typowo turystycznym kierunkiem. Czy miałam rację?

Albania (na mapie powyżej) leży w południowo-wschodniej Europie, na Półwyspie Bałkańskim. Graniczy z Grecją, Macedonią, Kosowem i Czarnogórą. Od zachodu ma dostęp do Morza Adriatyckiego, a na południowym krańcu graniczy z Morzem Jońskim.

Czytaj też: 7 najpiękniejszych plaż Albanii – słońce, lazurowe morze i niezapomniane widoki. Gdzie się wybrać, by porządnie wypocząć?

Tirana zaskakuje kolorytem, różnorodnością i bogactwem kulturowym. Stolica Albanii kusi nie tylko Polaków, których liczba systematycznie tu wzrasta, ale też Brytyjczyków, Niemców, Szwajcarów i Włochów. Ci ostatni często i chętnie penetrują całą Albanię, bowiem dotarcie tu ułatwiają im kursujące regularnie z południa Włoch promy. Turyści wypełniają miasto, dowodząc, że trafiliśmy do interesującej, europejskiej stolicy.

Miasto niezwykle łatwo jest zwiedzać, zdecydowana większość zabytków zlokalizowanych jest w jego ścisłym centrum. Jednym z ciekawszych miejsc jest Bunk’Art, miejsce ukazujące życie Albańczyków przez 45 lat komunizmu. W czerwcu 1978 r. otworzył go uważany za paranoika Enver Hodża, komunistyczny przywódca rządzący państwem przez 40 lat (1945 – 1985 r.). Właśnie on sprawił, iż Albania odgrodzona została od reszty Europy ścianą błędnych ocen, które od lat mozolnie prostuje.

Bunk’Art jest muzeum powstałym w miejscu dawnego pięciopiętrowego bunkra. Hodża zbudował go, aby chronić siebie, swoich bliskich i swój rząd, bowiem obawiał się, iż wojna nuklearna jest nieunikniona. Spacer po podziemnych korytarzach opowiada historię komunistycznej przeszłości Albanii, stanowi spuściznę represji z czasów Hodży. Cierpiący na paranoję dyktator kazał zbudować dziesiątki tysięcy bunkrów w całym kraju. W rezultacie albański krajobraz jest usiany tysiącami bunkrów.

Co ciekawe, w centrum miasta wciąż stoi upiorny dom Envera Hodży, praktycznie nie jest zmieniony od czasu jego śmierci w 1985 r. Znajduje się w dzielnicy Blloku, w czasach komunizmu otoczonej policyjnym kordonem, zarezerwowanej wyłącznie dla partyjnej elity. Być może w przyszłości dom dyktatora zostanie otwarty dla zwiedzających. Sama Blloku przez lata zmieniła swe oblicze, zamieniając się w najbardziej dynamiczną dzielnicę Tirany, pełną barów, klubów nocnych i restauracji. W małych sklepikach sprzedaje się ciepłe przekąski, wokół lśnią wystawy eleganckich butików i salonów urody, po ulicach mkną samochody luksusowych marek.

W centrum miasta jest jeszcze jedna pamiątka po Hodży. To niezwykła piramida, którą dyktator postawił sobie jako mauzoleum. Otwarty w 1988 roku obiekt zaprojektowała jego córka - Pranvera Hodża, a budowa kosztowała ponad 4 mln dolarów i uważa się, że jest to najdroższa budowla zbudowana w okresie komunizmu w Albanii, kiedy ludność kraju żyła w biedzie. Po upadku komunizmu wiele było pomysłów na zagospodarowanie piramidy. Mieściło się tu konferencyjne i wystawiennicze, galeria handlowa, klub. Teraz mieszczą się tu biura, kawiarnie, przestrzenie warsztatowe - kolejne miejsca zmieniające oblicze miasta.

Zaskakują w Tiranie polskie akcenty. Ot, choćby skwer Chopina, na którym stoi od 2003 r. popiersie kompozytora, dar Polski dla albańskiego Towarzystwa Chopinowskiego.

Berat również pisze historię Albanii, choć jest ona zgoła inna. „Miasto tysiąca okien”, jak zwykło się mawiać na wpisane na listę UNESCO jedno z najstarszych miast w kraju, jest unikatowe w skali całego kraju. To świadek współistnienia różnych wspólnot religijnych i kulturowych na przestrzeni wieków.

Nie ma tu szpecących betonowych potworków, o jakie łatwo w Tiranie. Uderzająca jest nie tylko kameralność, ale przede wszystkim jednolita architektura wypełniająca urocze uliczki. Miasto jest podzielone na dwie odrębne części: Kala (stare miasto) i Mangalem (nowe miasto). Obydwa położone są na tle gór Tomorri, a rzeka Osum wije się w dolinie, tworząc hipnotyzujący widok. Wznoszące się kaskadowo ku górze domy, patrzą na przechodniów swymi wielkimi oknami, tysiącami okien.
W zabytkowych budynkach ku górze pną się:

• Muzeum Ikon Onufrego,
• Cerkiew Trójcy Świętej,
• Czerwony Meczet czy Muzeum Etnograficzne.

Na trójkątnym skalistym wzgórzu usadowił się zamek, którego znaczna część została zbudowana w XIII wieku, choć jego początki sięgają IV wieku p.n.e. Na obszarze cytadeli znajduje się wiele kościołów bizantyjskich, głównie z XIII wieku, a także kilka meczetów zbudowanych w czasach osmańskich, które rozpoczęły się w 1417 roku.

Czytaj też: 9 ciekawych faktów na temat Albanii, których możesz nie mieć pojęcia. Na co uważać, a co koniecznie zobaczyć podczas wycieczki?

Wiele ciekawych historii do opowiedzenia ma również położone w centrum Albanii Elbasan. Niczym lustro odbija starożytne tradycje, wpisujące się zgrabnie we współczesność. Stanowi oazę albańskiej historii, kultury i języka na przestrzeni setek lat.

Najbardziej charakterystycznym obiektem dla miasta jest wspaniały Zamek Elbasan, który przetrwał wieki w idealnej wręcz formie. Budowla zbudowana w III wieku p.n.e., otaczała niegdyś całe miasto rozciągające się na obszarze około 10 hektarów. Najwspanialszy okres miasto przeżywało w XVII wieku, kryjąc w swych murach ponad dwa tysiące domów, również rozwijający się przemysł wytwórczy, ponad 900 sklepów z wyrobami skórzanymi, jedwabiem i metalami szlachetnymi. Dziś dawne miasto-twierdza wciąż stanowi jakby miasto w mieście, wypełnione brukowanymi uliczkami, domami, świątyniami. Dzielnica Zamkowa jest jedną z niewielu w Albanii, w której wciąż znajduje się wiele idealnie zachowanych rezydencji przypominających o bogatej przeszłości kraju. Z pierwotnego zamku zbudowanego w III wieku p.n.e. pozostała południowa brama, ale też wiele zabytków zbudowanych w następnych stuleciach, jak Cerkiew Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny, stara szkoła zamkowa, Meczet Królewski i łaźnia turecka dla kobiet. Przez cały rok Elbasan kusi szeregiem wydarzeń kulturalnych i festiwali, prezentujących żywe wciąż tradycje miasta. Niezwykle interesujący jest „Karnawał w Elbasan”, kolorowy festiwal urzekający paradami, kostiumami i lokalną muzyką, a „Dzień Letni” zwiastuje nadejście sezonu letniego, wypełnionego po brzegi atrakcjami na świeżym powietrzu i koncertami muzycznymi.

Natura przemawia tu całym swoim jestestwem, przypominając, że to człowiek musi się jej poddać i podporządkować. By poczuć ją dogłębnie, wystarczy przejechać Skrapar, prowincję o bajecznej urodzie, jedną z najbardziej wyjątkowych w Europie. Wypełniają ją cuda natury sprzed 3 milionów lat, obłędne góry, wodospady i rzeki, również dwa wielkie kaniony, pomniki przyrody, a wśród nich Kanion Osumi, największy w całej Albanii. To niezwykłe miejsce usadowione w dolinie Osum ma około 13 km długości, od 4 do 35 m szerokości, głębokość do 70-80 m. Między pionowymi zboczami przepływa Osumi.

Pionowe kaniony o różnych kształtach, otoczone wstęgami wodospadów, nazwano „albańskim Kolorado”. Magnesem przyciągającym turystów do prowincji jest rafting, pozwalający przeżyć nie tylko niezwykłą przygodę, ale też podróż w czasie. Można tu też pływać, zjeżdżać w wodospadach na linach, odkrywać jaskinie, wędrować po niezwykłych górach. Komu wciąż brakuje adrenaliny, może poczuć prędkość, zjeżdżając na najdłuższej tyrolce na Bałkanach, wpisanej na listę dziesięciu najdłuższych tyrolek w Europie. Zipline Albania znajdziecie w Petrele, w okolicach Tirany.

• Obywatele Polski nie potrzebują wizy do Albanii na pobyt do 90 dni w okresie 180 dni.
• Podróżując z Polski do Albanii nie potrzeba paszportu, wystarczy dowód osobisty.
• Karta EKUZ w Albanii nie obowiązuje.
• Walutą w Albanii jest albański lek.
• Albania uznaje polskie prawo jazdy.

Jak dotrzeć do Tirany?

• Samochodem
  Wiele osób decyduje się na dotarcie do Tirany autem. Podróż z Warszawy to ok. 1800 km. i zajmująca dobę ciągłej jazdy.
• Samolotem
  Tirana dysponuje wygodnym lotniskiem. Dzięki bezpośrednim połączeniom lotniczym z Polski jest najłatwiej osiągalnym z Polski miastem Albanii. Wygodnie można tu dolecieć z Warszawy. Bezpośrednie połączenia z Lotniska Chopina obsługuje linia lotnicza Wizz Air. Lot w jedną stronę trwa około 2 godzin.

Marta Legieć - dziennikarka i reportażystka, ze światem mediów zawodowo związana od kilkunastu lat. Publikuje w czołowych ogólnopolskich portalach oraz na łamach magazynów lifestylowych i podróżniczych. Korespondencje z Korei, Japonii, reportaże z USA, Australii, Indonezji, Dubaju, Maroka, przeczytać można m.in. w ELLE, National Geographic Traveler, Forbes Women.