Architekt superstar do Katowic nie przyjedzie

Czemu nie jesteśmy jak Nowy Jork, co z tymi wysokościowcami, które miały stanąć w Katowicach i dlaczego nikt nie wpadł na to, by zaprosić do nas Daniela Libeskinda? - przeczytałam kilka dni temu w mejlu z zadaniem do wykonania od mojego szefa. A w ogóle to co i jak buduje się w regionie?

Odpowiedź na pierwsze trzy pytania: Bo Burdż Chalifa z Dubaju, wysokościowiec wybudowany w 2010 roku, który ma 828,3 metra i 206 kondygnacji, kosztował 1,5 miliarda dolarów, a tzw. efekt Bilbao kosztował władze tego miasta 133 miliony euro. Roczny budżet Katowic to mniej więcej miliard złotych. Więc chociaż w koncepcji nowego centrum Katowic Tomasza Koniora sprzed kilku lat miejsc dla wysokościowców jest wiele, a projekt zagospodarowania przestrzennego przewiduje, że w okolicy ronda mogą stanąć wieże nawet 200-metrowe, to jest to tylko teoria. Przeszkoda to kryzys i brak inwestorów, którzy na wysokościowce chcieliby wydać pieniądze. Choć wstępnych koncepcji jest wiele.

Odpowiedź na ostatnie pytanie: to, co w przestrzeni publicznej Śląska udało się zrobić przez ostatnie 13 lat, zobaczymy latem w Kapeluszu w WPKiW. Katowicki SARP chce tam zorganizować przegląd architektury województwa od 1999 do 2012 roku. Swoje realizacje na przegląd może zgłosić każdy architekt, który działa na terenie naszego województwa, a także ludzie spoza regionu, pod warunkiem, że ich projekty zostały tu zrealizowane. Krzysztof Gorgoń, szef SARP-u w Katowicach, nie ma pojęcia, ile prac zostanie nadesłanych, tym bardziej że realizacji w ostatnich latach na Śląsku nie brakowało - także tych bardzo dobrych, docenionych w Polsce i na świecie.

Fakt, odkąd Katowice są gigantycznym placem budowy, dyskusja o architekturze stała się modna. A na świecie wybitni architekci już od wielu lat są celebrytami. Jest nawet specjalne określenie na takiego architekta: stararchitekt. Stararchitekci to na przykład Daniel Libeskind, Frank Gehry, Zaha Hadid, Peter Zumthor, Kazuyo Sejima czy Norman Foster. Gehry'ego próbowała ściągnąć Łódź, Libeskind buduje w Warszawie. Do Katowic raczej nie przyjadą.

- Zaha Hadid zawsze wybierze Emiraty Arabskie, bo tam jest kapitał i gigantyczne projekty - studzi nadzieje Ryszard Nako-nieczny, architekt i wykładowca Politechniki Śląskiej.

A jeśli nie oni, to kto?

Zapytany o najlepsze pracownie w regionie architekt Robert Konieczny nie zastanawia się: Inarko, Archistudio, Medusa, duet Jojko-Nawrocki.

Inarko to pracownia legendarnych wykładowców Politechniki Śląskiej, Andrzeja Dudy i Henryka Zubela. Archistudio to Małgorzata Pilinkiewicz i Tomasz Studniarek. Duet Marcin Jojko i Bartek Nawrocki wymyślił m.in. jednorodzinne domy w Rybniku, schowane pod ziemią.
* CZYTAJ KONIECZNIE:

*Nowy taryfikator mandatów SPRAWDŹ, ZA CO GROŻĄ WYŻSZE KARY
*Sprawa Madzi z Sosnowca - ustalenia prokuratorów, zeznania rodziców, wielka ucieczka Katarzyny W.

* BUDYNEK JAK TITANIC? JEDNA Z NAJWIĘKSZYCH ZABRZAŃSKICH TAJEMNIC ODKRYTA [ZDJĘCIA + FILM]
* OSTATNI CASTING MISS ZAGŁĘBIA 2012 [ZOBACZ ZDJĘCIA!]
Ale i sam Konieczny i jego katowickie biuro KWK Promes ma na koncie kilkadziesiąt nagród i wyróżnień, a jeśli chodzi o budownictwo jednorodzinne, nie ma sobie równych: domy-pancerniki chcą u siebie budować Rosjanie, dom atrialny zdobył tytuł domu roku, a sam Konieczny był nominowany do prestiżowej nagrody Miesa van der Rohe. - Ten dom roku to był taki przełom w mojej pracy - przyznaje. Tymczasem inni architekci, pytani o najlepszych, Koniecznego wymieniają od razu.

- Tomasz Konior. I nasze duety: Kubec-Radwański, Buszko-Franta, Konieczny-Wolnik, Studniarek-Pilinkiewicz, Jojko-Nawrocki - wymienia z kolei Przemysław Łukasik z bytomskiej pracowni Medusa Group. Łukasik kilka lat temu zasłynął, gdy zamieszkał w lofcie przerobionym z kopalnianej lampowni. Teraz "na warsztacie" ma m.in. trzy czarne walce, czyli biurowce, jakie mają stanąć w katowickich Bogucicach. Razem z Jeanem Paulem Ganem i Pierre'em Lussiere'em oraz architektami z Nowego Jorku Diller & Scofidio przygotowujemy też ogrody rozbarskie, które po transformacji mają stać się nową ogólnodostępną przestrzenią publiczną. Kiedy do niego dzwonię, prosi o inny termin rozmowy: właśnie jest w Nowym Jorku. Duetu Buszko-Franta przedstawiać nie trzeba: to oni stoją za osiedlem Tysiąclecia czy Gwiazdami.

- Kubec, Medusa, Konieczny - to typy Ryszarda Nakoniecznego. Kubec to architekt z Rudy Śląskiej, który zaprojektował Centrum Nauki Kopernik w Warszawie. Jako dobre pomysły Nakonieczny wskazuje też cały plan zabudowy okolic nowego Muzeum Śląskiego, czyli Międzynarodowe Centrum Kongresowe pracowni JEMS Architekci i siedzibę Narodowej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia autorstwa Tomasza Koniora.

- Fajnie by było, gdyby Libeskind projektował na Śląsku, ale i bez niego dajemy radę - śmieje się Konieczny.
Hit ostatnich lat? Nowa siedziba Muzeum Śląskiego. - Najlepszy budynek, jaki powstaje od czasów Spodka - chwali.

Projektanci, austriackie biuro Riewe Riegler Architekten, wygrali konkurs. To właśnie dzięki kompleksowi nowych i starych budynków mamy szansę na efekt Bilbao. Pod koniec lat 90., kiedy stolica kraju Basków, wcześniej miasto stoczni i portu, borykała się z 30-procentowym bezrobociem, władze podjęły kontrowersyjną decyzję: za własną kasę ściągnęły do siebie Muzeum Guggenheima i stararchitekta Franka Gehry'ego. Dodatkowo stararchitekt Norman Foster zrobił im nową stację metra. Efekt: w pierwszym roku po otwarciu muzeum, które wygląda jak pognieciony arkusz blachy rzucony obok trasy szybkiego ruchu, przyjechało do niego 1,3 mln turystów. A efekt Bilbao do dziś analizują socjolodzy i ekonomiści.

Opis tego miejsca pasuje i do Katowic: budynek jest w 300-tysięcznym mieście, które nie ma klasycznego centrum, zaś obok jest trasa szybkiego ruchu. Tyle że przed nim stoi czterometrowy Puppy, kiczowaty pies-klomb kontrowersyjnego rzeźbiarza Jeffa Koonsa (zasłynął też małżeństwem ze słynną Ciccioliną, gwiazdą filmów porno). Może nie trzeba było rezygnować z koni u wodopoju, które miały stanąć na katowickim rynku, a które wymyśliło polsko-hiszpańskie konsorcjum z Redanem na czele? Władze Katowic powiedziały jednak koniom stanowcze "nie".

- Wierzę, że efekt Bilbao to nie tylko zasługa architekta, ale i wspólna inicjatywa większej społeczności, w tym władz i mieszkańców i to, że przemysłowemu miastu dano szansę na rehabilitację - mówi Łukasik.

Na dobrą architekturę trzeba mieć kasę? - Niekoniecznie. Jedna z najciekawszych realizacji ostatnich lat na Śląsku, nowa biblioteka akademicka, to projekt wybrany w konkursie, ograniczony mocno budżetem, ale na europejskim poziomie. Chylę czoła przed kolegami z Koszalina - przypomina Łukasik.

Biblioteka stoi w Katowicach, przy Uniwersytecie Śląskim. Autorzy projektu to biuro HS99. Zalety: powściągliwość, ład i harmonia. - Nie miałbym nic przeciwko temu, by przyjechali do nas Japończycy (mowa o pracowni SANAA, znanej m.in. z nowej siedziby Muzeum Sztuki Współczesnej w Nowym Jorku - przyp. red.), ale nie zawsze ważny jest stararchitekt, a projekt - ocenia Nakonieczny.

- O dobrym projekcie mówimy wtedy, gdy patrząc na budynek wydaje nam się, że wszystko jest tak oczywiste, że dziecko by na to wpadło - kwituje Konieczny. - Takie jest muzeum.
Wsp. Justyna Przybytek

* CZYTAJ KONIECZNIE:

*Nowy taryfikator mandatów SPRAWDŹ, ZA CO GROŻĄ WYŻSZE KARY
*Sprawa Madzi z Sosnowca - ustalenia prokuratorów, zeznania rodziców, wielka ucieczka Katarzyny W.

* BUDYNEK JAK TITANIC? JEDNA Z NAJWIĘKSZYCH ZABRZAŃSKICH TAJEMNIC ODKRYTA [ZDJĘCIA + FILM]
* OSTATNI CASTING MISS ZAGŁĘBIA 2012 [ZOBACZ ZDJĘCIA!]