Kartka z kalendarza. 140 lat temu urodził się Akiba Rubinstein, polski arcymistrz szachowy, pionier nowoczesnej gry pozycyjnej

Akiba Rubinstein urodził się 12 grudnia 1882 w Stawiskach (koło Łomży), zmarł natomiast 14 marca 1961 w Antwerpii lub Brukseli. Był jednym z czołowych szachistów świata w pierwszych dekadach XX wieku. Uznawano go za jednego z pionierów nowoczesnej gry pozycyjnej.

W 1903 roku podczas turnieju szachowego w Kijowie Akiba Rubinstein zajął piąte miejsce, wyprzedzając przy tym wielu czołowych szachistów rosyjskich. W 1906 roku zdobył wicemistrzostwo Rosji.

Największe sukcesy Rubinstein odnosił od 1907 do 1912 roku. W 1907 roku wygrał w niezwykle silnie obstawionym turnieju w Karlowych Warach. W 1909 roku podzielił pierwsze miejsce na turnieju w Petersburgu. W 1910 roku Rubinstein był uznawany przez wielu za najlepszego szachistę świata.

W 1912 roku Akiba Rubinstein wygrał pięć kolejnych ważnych międzynarodowych imprez w ciągu jednego roku: w San Sebastián, Pieszczanach, Wrocławiu, Warszawie i Wilnie. Dokonał tego jako pierwszy i do tej pory jako jedyny w historii!

Po wojnie Akiba Rubinstein startował w prestiżowych turniejach szachowej elity, ale z mniejszym niż przed wojną powodzeniem. Chociaż w 1922 roku zwyciężył w bardzo silnie obsadzonym turnieju w Wiedniu.

W 1927 zdobył złoty medal indywidualnych mistrzostw Polski. W 1930 roku poprowadził polską drużynę do zwycięstwa na III szachowej olimpiadzie w Hamburgu, przyczyniając się do zdobycia przez Polskę drużynowego mistrzostwa świata.

Po 1932 roku Rubinstein już nie wystąpił w żadnym turnieju. Choroba umysłowa, antropofobia (lęk przed ludźmi), z którą walczył przez całe życie, w końcu wzięła górę.

Rubinsteinowi nigdy nie udało się rozegrać meczu o tytuł mistrza świata. W tamtych czasach bowiem pretendent do tytułu musiał dysponować sporą kwotą na organizację meczu i nagrody. Dlatego uważano, że Akiba był jednym z najwybitniejszych szachistów w historii, który był pozbawiony szansy na zostanie mistrzem świata.

Według Chessmetrics, najwyższy ranking osiągnął w czerwcu 1913, kiedy to z wynikiem 2789 punktów zajmował 1. miejsce na świecie.

W 1950 Międzynarodowa Federacja Szachowa przyznała mu tytuł arcymistrza.

Od 1963 w Polanicy-Zdroju rozgrywany jest Memoriał Akiby Rubinsteina, w którym brali udział najwybitniejsi szachiści świata (m.in. mistrzowie świata Wasilij Smysłow, Anatolij Karpow i Weselin Topałow).

• Zwycięstwa turniejowe: Karlowe Wary (1907), Petersburg (1909), San Sebastián, Pieszczany, Wrocław, Warszawa, Wilno (1912), Wiedeń (1922)
• Mistrzostwo Polski (1927)
• Drużynowe mistrzostwo świata (Hamburg, 1930)
• Lider rankingu (wg Chessmetrics), czerwiec 1913
• Tytuł arcymistrza