Mikołajki 2019: życzenia i prezenty na św. Mikołaja. Skąd pochodzi zwyczaj i tradycja pisania listów do Mikołaja?

Mikołajki 2019

Mikołajki obchodzimy tradycyjnie 6 grudnia. W 2019 roku przypadają one w piątek.

To zwyczaj, który znany jest już od IX wieku naszej ery i wywodzi się z religii chrześcijańskiej. Tradycyjnie wiąże się on z obdarowywaniem prezentami dzieci.

Na początek list do św. Mikołaja, a dopiero później prezent

Jest wiele zwyczajów związanych z obchodami Mikołajek. Najsilniejszym z nich jest wręczanie prezentów dzieciom. W końcu kto z nas nie pamięta zdjęć z czasów PRL-u, na których członek lub przyjaciel rodziny przebrany za Mikołaja rozdawał dzieciom prezenty?

Ten zwyczaj jest bardzo silny również dzisiaj. Zmienił się jedynie strój Mikołaja. Kiedyś była to szata nawiązująca do św. Mikołaja - biskupa. Dziś częściej jest to czerwony kombinezon i czapka z białym futerkiem. To wzorzec, który przyszedł do nas z Zachodu Europy oraz USA.

List do św. Mikołaja to podstawa, żeby taki prezent otrzymać. Do ich pisania dzieci nakłaniają rodzice, często również nauczyciele, aby w ten sposób pobudzić dzieci do kreatywnego opisania swoich marzeń.

W Mikołowie pisanie listów do św. Mikołaja stało się akcją charytatywną. Od kilku lat Mateusz Handel organizuje w mieście akcję Świąteczna Poczta. Polega ona na tym, że listy ze swoimi wymarzonymi prezentami piszą dzieci niepełnosprawne. Później darczyńcy spełniają ich marzenia.

Zmieniła się również grupa odbiorcza prezentów. Wręcza się je nie tylko dzieciom, ale również dorosłym. Dużą popularność zyskują również kiermasze mikołajkowe, wiążące się niejednokrotnie z celami charytatywnymi.

Mikołajki obchodzi się w zakładach pracy, ale też w szkołach. Tam wręczane są prezenty, a często uczniowie w czerwonych strojach tego dnia unikają podchodzenia do odpowiedzi.

Historia kultu św. Mikołaja w religii chrześcijańskiej

Mikołajki są ściśle związane z kultem św. Mikołaja, który zaczął się rozwijać w chrześcijaństwie od IX wieku. Dostępne teksty źródłowe potwierdzają, ze już wtedy 6 grudnia obchodzono w Konstantynopolu święto Mikołaja, które było częścią przygotowań do Bożego Narodzenia. Liczne cuda św. Mikołaja, które potwierdził Kościół, sprawiły, że dzień ten oficjalnie uznano za święto.

X wiek przynosi za to pierwsze świadectwa, które mówią o fakcie, że było to święto szczególnie poświęcone dzieciom. Świadczą o tym m.in. dramaty liturgiczne, które przybliżały najmłodszym historię św. Mikołaja. Badacze uważają, że zwyczaj wręczania prezentów wiąże się właśnie z tymi przedstawieniami. W XII wieku we Francji zakonnice roznosiły przy tej okazji prezenty dzieciom z biednych rodzin i zostawiały je pod drzwiami, odbywało się to w wigilię Mikołajek. Były to np. orzechy i pomarańcze.

Popularność kultu św. Mikołaja była ogromna. Od XVI wieku jego wspomnienie znalazło się w kalendarzach protestanckich jako Dzień Mikołaja. Sto lat później rozważano, czy aby na pewno słuszne jest wręczanie dzieciom prezentów przez świętego biskupa. Duchowni luterańscy uważali, że to przejaw odrzuconego przez nich kultu świętych, więc zaproponowali, żeby prezenty przynosiło Dzieciątko Jezus w Boże Narodzenie. To najstarsza zarejestrowana próba przeniesienia wręczania prezentów dzieciom z 6 na 24 grudnia.

XX wiek przyniósł diametralne zmiany w kulcie św. Mikołaja wśród Chrześcijan. Sobór Watykański II powołał komisję, która zakwestionowała historyczne jestestwo świętego. W obronie kultu stanęli jednak wierni. Przełom przyniósł rok 1969, kiedy zniesiono święto 6 grudnia i zastąpiono je tzw. wspomnieniem dowolnym.

Życzenia na św. Mikołaja

Składanie życzeń na św. Mikołaja to zwyczaj zupełnie nowy, który przed laty nie był kultywowany. Ma on charakter świecki i bardzo nieformalny. Raczej wiąże się z zabawnymi wierszykami oraz drobnymi rymowankami, które ludzie przesyłają sobie w mediach społecznościowych.

Oto kilka przykładów życzeń Mikołajkowych:
"6 grudnia- jak dobrze wiecie,
chodzę po świecie.
Dźwigam wór niezmordowanie
Każdy prezent dostanie.
A kiedy rozdam już prezenty
Wrócę do nieba uśmiechnięty!"

"Już Mikołaj grzeje sanie,
czego pragniesz niech się stanie.
Każde z marzeń skrytych w głębi
święty Dziadek może spełnić"

"Dzień mikołajek,
To nie dzień bajek,
Tu wszystko stać prawdziwe się może,
Więc jeśli wierzysz w świętego Mikołaja
Możesz być pewny - on Ci pomoże!"

"Mikołajki są tuż tuż...
więc życzenie ślę ci już,
by prezentów cały wór
stanął jutro u twych wrót!"

Dziś bardzo dużą popularnością cieszy się imię Mikołaj. W związku z tym popularne są również życzenia imieninowe z tej okazji.