Na co idą pieniądze w budżetach gmin? Inwestują czy przejadają?

Dziś zapadają decyzje o tym, gdzie w przyszłym roku powstaną nowe chodniki, drogi, wiaty przystankowe albo przeciwnie nie będzie nowych autobusów, obiecanego wodociągu czy kanalizacji. Miasta i gminy właśnie dopinają projekty budżetów na 2016 r. Na najbliższej Sesji radni je zatwierdzą.

- Analizowałem tegoroczne budżety miast i gmin naszego regionu.

Z danych dostarczonych przez Regionalną Izbę Obrachunkową wynika, że gminy różnie podchodzą do wydatków inwestycyjnych - mówi prof. UE Jan Czampas z Katedty Inwestycji uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach. Wystarczy powiedzieć, że wśród miast na prawach powiatu Siemianowice Śl. zaplanowały wydatki inwestycyjne jedynie na poziomie 5,5 proc. budżetu, podczas gdy Dąbrowa Górnicza rekordowe 51,8 proc. Podobne dysproporcje można było zaobserwować wśród gmin wiejskich i miejsko-wiejskich. A jaki jaki będzie 2016 r.?

W grudniu radni każdej gminy ostatecznie zdecydują o kształcie jej przyszłorocznego budżetu. Projekty uchwał są już gotowe. Można więc przyjrzeć się temu, jak głęboko miasta mają zamiar sięgnąć do kieszeni. Tendencje są dwie: albo ograniczanie kosztów, albo wielomilionowe inwestycje. Sporo może się jeszcze zmienić, bo ważą się wciąż losy projektów zgłoszonych w ramach nowej perspektywy unijnej.

Katowice więcej zarobią i więcej wydadzą

Najbardziej okazały budżet na 2016 rok ma mieć oczywiście stolica województwa. Dochody Katowic planowane są na poziomie 1,7 mld zł. To więcej niż w bieżącym roku. Wzrosną także wydatki, które oszacowano na 1,8 mld zł. Spośród wszystkich wydatków niespełna 390 mln złotych Katowice chcą wydać na inwestycje. Najbardziej znaczącymi będą m.in.: budowa węzłów przesiadkowych w Ligocie, Brynowie, centrum oraz Zawodziu, na co miasto chce przeznaczyć na niemal 80 mln zł oraz rozbudowa drogi krajowej 81, która ma w 2016 roku pochłonąć 54 mln złotyvh.

Gliwice ambitnie, ale skromniej niż przed rokiem

Katowicom niemal dorównują Gliwice. Ba, w kwestii wydatków na inwestycje nawet je przewyższają. Ale od początku. Projekt budżetu Gliwic na 2016 rok zakłada dochody na poziomie 1,04 mld zł, zaś wydatki mają sięgnąć 1,26 mld zł. Czyli podobnie jak Katowice wydadzą więcej niż zarobią. Na inwestycje miasto chce wydać w przyszłym roku ponad 420 mln zł. Najwięcej, bo ponad 160 mln na sport i kulturę fizyczną. Tu znajdują się takie zadania, jak dokończenie budowy hali Gliwice, modernizacja boisk i basenów oraz budowa hali curlin-gowej. Nieco mniej, 132 mln zł, pójdzie na drogi i transport. Tu oczywiście chodzi m.in. o budowę Drogowej Trasy Średnicowej, centrum przesiadkowego czy remonty i rozbudowę sieci drogowej. Warto jednak zaznaczyć, że imponujące wydatki na inwestycje i tak są znacznie skromniejsze niż w bieżącym roku, kiedy sięgnęły one ponad 800 mln zł.

Bielsko-Biała, Ruda Śląska i Bytom też z deficytem

Największe miasto południa województwa, a jest nim Bielsko-Białą również planuje spore wydatki. Z projektu budżetu na 2016 rok wynika, że dochody mają wynieść ponad 785 mln zł, a wydatki ponad 813 mln. W obu przypadkach są to kwoty o kilkadziesiąt milionów wyższe niż w tym roku. Deficyt w projekcie kształtuje się więc na poziomie ponad 27 mln zł. Na inwestycje miasto chce wydać 110 mln zł, czyli o ok. 12 mln zł więcej niż w 2015. Największą sferą wydatków inwestycyjnych będzie transport. Pochłonie 57 mln zł.
Projekt budżetu na 2016 roku dla Bytomia zakłada dochód w wysokości 654 mln zł, czyli o niecałe 7 mln zł więcej niż w tym roku. Wydatki wyniosą z kolei 702 mln zł, to jest o 18 mln zł więcej niż zapisano w uchwale budżetowej na 2015 rok. Spośród wszystkich wydatków 63 mln zł ma zostać przeznaczone na inwestycje.

Ruda Śląska z kolei planuje w 2016 roku dochody przekraczające 560 mln zł, a więc o ok. 20 mln zł mniej niż w tym roku. Wydatki mają wynieść 628 mln zł (ponad 40 mln zł więcej niż w 2015), z czego na inwestycje zostanie przeznaczone ponad 92 mln zł. Deficyt wyniesie ok. 68 mln zł. W 2015 roku budżet Rudy Śląskiej zamknął się z nadwyżką ponad miliona złotych.

Częstochowa i Rybnik na podobnym poziomie

Drugie co do wielkości miasto w województwie planuje budżet zbliżony do tegorocznego. Dochody własne Częstochowy mają być na poziomie prawie 997 mln zł, a wydatki mają wynieść 1 mld 21 mln zł. Z tej kwoty na inwestycje przeznaczone zostanie ok. 130 milionów zł. Najważniejsze zadania to zakończenie remontu ul. św. Rocha, dokończenie budowy pływalni oraz bloku komunalnego na 32 mieszkania przy ulicy Pułaskiego.

Natomiast projekt budżetu Rybnika na 2016 rok zakłada dochody na poziomie ponad 631 mln zł. To o 16 mln zł mniej niż w 2015 roku. Miasto planuje wydać 728 mln zł, czyli o 2 mln zł mniej niż w tym roku. Deficyt wynieść ma blisko 97 mln zł. Inwestycyjne wydatki miasta oszacowano w projekcie na ponad 133 mln zł. Lwią część z tej kwoty pochłoną inwestycje drogowe, przede wszystkim budowa trasy Pszczyna - Racibórz. W projekcie budżetu na przyszły rok 88 mln zł ma posłużyć wykupowi gruntów pod tę właśnie drogę. Poza tym realizowane będą dwa kolejne etapy przebudowy ul. Rudzkiej, najdłuższej drogi w Rybniku - wylotówki z miasta w stronę Rud i Raciborza.

Zabrze oszczędza i wyda mniej niż zarobi

Zgoła odmiennie prezentuje się projekt budżetu Zabrza na 2016 rok. Miasto, które przyzwyczaiło nas do wielomilionowych inwestycji (200 mln zł w 2015 roku, ponad 300 mln zł rok wcześniej) w przyszłym roku chce wydać na ten cel niespełna 85 mln zł. Projekt zakłada dochody na poziomie 745 mln zł (40 mln mniej niż w 2015) i wydatki rzędu 734 mln zł (aż 100 mln zł mniej niż w tym roku). Oznacza to, że jako jedyne z dużych miast w regionie wyda mniej niż zarobi. Projekt jednak może ulec zmianie. - Nie zapadły jeszcze decyzje dotyczące przyznania środków w ramach nowej perspektywy unijnej, do której Zabrze zgłosiło swoje projekty. Jeśli się to zmieni, to i projekt budżetu będzie być może wymagał uaktualnienia - mówi Piotr Barczyk, skarbnik Zabrza.

Skromne wydatki na inwestycje wynikają również z tego, że miasto zakończyło już wielkie i drogie zadania, jak np. modernizacja sieci kanalizacyjnej czy budowa DTŚ. Spośród zaplanowanych na 2016 roku 85 mln zł na inwestycje najwięcej, bo niemal 30 mln, pochłonie finansowanie budowy stadionu Górnika Zabrze. Blisko 8 mln zł pochłoną remonty szkół i budowy sal gimnastycznych, a prawie 4 mln rewitalizacja Sztolni Królowa Luiza.

Sosnowiec, jak zwykle, ma budżet zbilansowany

Po raz kolejny niemal idealnie zbilansowany budżet przygotowuje Sosnowiec. Zgodnie z planem dochody miasta w 2016 roku mają wynieść 730 milionów złotych, a wydatki 731 milionów złotych. W 2015 roku było to odpowiednio 808 i 806 mln zł. Wydatki majątkowe w projekcie na 2016 rok wynoszą niespełna 53 mln zł. Na jakie inwestycje znajdą się środki? M.in. na dokumentację dot. budowy nowego stadionu (3 mln zł), przebudowę dróg i mostów (400 tys. zł), budowę ścieżek rowerowych (950 tys. zł), budowę nowej komendy policji (500 tys. zł). Za 250 tys. zł miasto kupi projektor i ekran, by stworzyć kino studyjne w Muzie. 760 tys. zł zabezpieczono na poczet budowy basenu, za 755 tys. zł wyremontowany ma być budynek przy ul. Czołgistów, gdzie powstanie m.in. żłobek, a 260 tys. zł zabezpieczono na powstanie podobnej placówki przy ul. Białostockiej.

współpraca: LOTA, MANO, MN, KLM, JS, BR, KUB, TOS
Inwestycyjny budżet, czyli jaki?

Z prof. Janem Czempasem z Katedry Inwestycji Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach rozmawia Sławomir Cichy.

Charakterystyczne dla budżetów samorządowych jest to, że wydatki nie bilansują się z dochodami.
Wynika to z doświadczenia prezydentów i radnych. Nigdy nie udaje się zrealizować w stu procentach budżetu, zwłaszcza w części inwestycyjnej. Warto więc założyć wyższe wydatki w tym paragrafie i zaznaczyć, że to co przekracza zakładane dochody zostanie sfinansowanie np. z kredytu.

Po co zatem z góry zakładać inwestycje, które nie zostaną zrealizowane?
Pomijając kwestie polityczne, czyli że po 20 latach obietnic wypada wreszcie naprawić albo wybudować drogę, wiele inwestycji nie dochodzi do skutku z przyczyn leżących poza gminą. Oprotestowywanie przetargów przez firmy, które je przegrają jest naszym sportem narodowym, by nie powiedzieć specjalnością. Batalia sądowa trwa i trwa, a pieniądze zarezerwowane leżą na koncie gminy.

Większość inwestycji udaje się jednak przeprowadzić. Wiele z nich na kredyt. Czy w tym przypadku nadal można mówić o budżecie inwestycyjnym, jeśli budujemy nie za własne, ale pożyczone?
W inwestycjach na kredyt nawet spłacany w perspektywie kilku dekad nie ma nic złego. Warunek, że to inwestycje z których korzystać będziemy przez dziesięciolecia. Wówczas fakt, że kredyt będą spłacały nasze dzieci jest jak najbardziej uzasadniony. Gorzej jeśli kredyt zaciąga samorząd w celu łatania bieżących potrzeb. Stosowanie takie działanie na pewno nie wpływa na rozwój gminy.

CIS

Inwestycje czy zaciskanie pasa? Która strategia przy tworzeniu budżetu Wam odpowiada? Komentujcie

*Dramatyczny apel: Złodzieju, oddaj komputer ze zdjęciami mojej zmarłej żony
*Morderca kotów z Zabrza skazany! A to taki miły student stomatologii
*Jak zdobyć becikowe i 1000 zł na dziecko? ZOBACZ KROK PO KROKU
*Seksowne zabawy na Śląsku: Mistrzostwa Chippendales ZDJĘCIA
*Jesteś Ślązakiem, Zagłębiakiem, czy czystym gorolem? ROZWIĄŻ QUIZ