Naturalny, lekki i keto – ten słodzik miał być taki zdrowy! Tymczasem zwiększa ryzyko zakrzepów, zawałów i udarów

Ksylitol to związek z grupy alkoholi cukrowych (polioli), który ma o 60 proc. mniej kalorii niż sacharoza (dostarcza 240 g w 100 g) i niski indeks glikemiczny (IG 8). Ponieważ minimalnie wpływa na poziom glukozy we krwi, do tej pory uznawano go za zdrowszą i bezpieczną alternatywę dla cukru stołowego. Niestety, spożywanie ksylitolu wiąże się z wyższym ryzykiem wystąpienia zawału serca lub udarów, co wynika z najnowszych badań opisanych w „European Heart Journal”.

Ksylitol to zamiennik cukru odpowiedni w dietach niskowęglowodanowych (low carb) czy keto. Stosuje się go w wielu produktach, od gum do żucia, przetworów owocowych i słodyczy, po pasty do zębów. W Polsce bardzo często kupowany jest w postaci kryształków podobnych do cukru stołowego i używanych zamiast niego.

Ksylitol występuje naturalnie w niewielkich ilościach w owocach i warzywach, a przemysłowo pozyskiwano go pierwotnie z drewna brzozy czy innych drzew, ale obecnie przeważa produkcja na drodze biofermentacji. Niestety, w produktach komercyjnych stężenie ksylitolu jest około 1000 razy wyższe niż to występujące naturalnie, podobnie jak w potrawach i napojach słodzonych wyłącznie tym słodzikiem w swojej czystej postaci. To właśnie sprawia, że działa szkodliwie na organizm.

Badanie nad ksylitolem przeprowadzili naukowcy z Cleveland Clinic w Ohio pod przewodnictwem dr. Stanleya Hazena, którzy w ubiegłym roku badali inny, odkryli zwiększone ryzyko chorób sercowo-naczyniowych w przypadku spożywania innego, spokrewnionego zamiennika cukru – erytrytolu.

W ramach badań sprawdzali poziom ksylitolu we krwi 3,3 tys. dorosłych uczestników ze Stanów Zjednoczonych i Europy zaraz po ich przebudzeniu. W wyniku analiz odkryli, że u 1/3 osób o najwyższym poziomie ksylitolu występowało o 57 proc. większe zagrożenie wystąpieniem zawału serca lub udaru mózgu.

Co więcej, przeprowadzono także dalsze eksperymenty z wykorzystaniem ludzkich płytek krwi, które biorą udział w procesie jej krzepnięcia, oraz na myszach. Jak wykazało, ksylitol może przyczyniać się do szybszego krzepnięcia krwi, co zwiększa prawdopodobieństwo zaburzeń w dopływie krwi do serca i mózgu i w konsekwencji – do zdarzeń sercowo-naczyniowych.

Ostatni etap polegał na obserwacji aktywności płytek krwi u dziesięciu osób po podaniu im wody słodzonej taką samą ilością ksylitolu, jak wcześniej. W ciągu 30 minut odnotowali oni tysiąckrotny wzrost poziomu ksylitolu w osoczu krwi. Wzrosty też wszystkie wskaźników gotowości płytek krwi do krzepnięcia, co obserwowano szczególnie u osób z najwyższymi poziomami ksylitolu.

Wyniki tych prac mogą sugerować, że warto zrezygnować z ksylitolu i zawierających go produktów, a przynajmniej nie wybierać ich na co dzień. Nie ma jednak idealnej alternatywy, choć najmniej niekorzystnymi substancjami słodzącymi wydają się naturalny słodzik stewia i półsyntetyczna sukraloza. Zaburzają jednak równowagę mikroflory jelitowej, co może prowadzić do zaburzeń masy ciała i innych. Pozytywny wpływ na bakterie jelitowe mają natomiast naturalne słodziki, takie jak syrop z agawy, a także syrop klonowy.

– To badanie pokazuje pilną potrzebę badania alkoholi cukrowych i sztucznych słodzików – powiedział dr Stanley Hazen. – To nie znaczy, że należy wyrzucić pastę do zębów, jeśli zawiera ksylitol, ale powinniśmy być świadomi, że spożycie produktu zawierającego wysokie poziomy tego słodzika może zwiększyć ryzyko zdarzeń związanych z krzepnięciem krwi.

Źródło: Xylitol is prothrombotic and associated with cardiovascular risk European Heart Journal