Prof. Jerzy Buzek dla DZ: Nagrodę Nobla dostało 500 mln Europejczyków, także Ty

Szef komitetu noblowskiego powiedział wczoraj: "Laureatem Pokojowej Nagrody Nobla została Unia Europejska, która od 60 lat decydująco przyczynia się do procesu pokoju, pojednania i praw człowieka w Europie". Jak pan zareagował na te słowa?
Ucieszyłem się, bo Unia od początku swojego istnienia, czyli od 60 lat zabiega aby pomiędzy krajami, narodami - panował pokój. Żeby budować równowagę, porozumienia, żeby rozmawiać ze sobą, a nie wojować. Takie porozumienie było powodem stworzenia Unii Europejskiej. A w ostatnich latach widzimy, jak bardzo zabiega ona o prawa człowieka, o przestrzeganie reguł demokracji, o rozwiązania pokojowe. A po to przecież jest ta nagroda.

To było priorytetem także dla pana, jako przewodniczącego Parlamentu Europejskiego?
Tak. W zeszłym roku odwiedziłem kilkakrotnie północną Afrykę: Tunis, Libię, Egipt. Tam było gorąco i obecności Europy była bardzo potrzebna. Witano mnie niezwykle przyjaźnie. Inaczej niż panią Hilary Clinton. Nawet próbowałem tłumaczyć, że wspieraliśmy ich walkę wolnościową razem, ale to nie docierało. Oni wolą Europę. Jako Europejczyk, jako Polak- przedstawiałem się tam w imieniu całego Parlamentu Europejskiego, w imieniu Unii. W Libii byłem dwa dni po śmierci Kadafiego. To był początek ich wolności. Tam ciągle była wojna. Chodziło o radę, nawiązanie kontaktów, tworzenie projektów. Ale nie tylko tam Unia jest skuteczna, ale też w zachodnich Bałkanach, gdzie jeszcze kilkanaście lat temu potrzebowaliśmy pomocy Amerykanów. Dzisiaj Serbia, Kosowo, Bośnia i Hercegowina - otworzyliśmy drzwi do ich integracji. Te kraje same porządkują sytuację w regionie. Wysyłają zbrodniarzy do Trybunału w Hadze. Oczekujemy, że jeśli chcą być wśród nas to muszą zachować pewne standardy - dokładnie te, o które chodzi w nagrodzie Nobla: nie wojować ze sobą, rozmawiać, budować porozumienia, chronić prawa człowieka, budować demokrację. Byłem również w Rosji dwa lata temu i w Chinach jako przewodniczący PE. Większa część rozmów dotyczyła przestrzegania reguł demokracji i praw człowieka. Bo Unia jest nośnikiem tych wartości w całym świecie. W Południowej Ameryce zawsze byliśmy wzorem do naśladowania. Miałem wiele ofert, żeby przyjeżdżać, pokazywać rozwiązania unijne. Wielu moich kolegów jest obecnych w takich miejscach i zawsze z przesłaniem, że trzeba się porozumiewać, działać pokojowo, a nie łapać za broń. To samo dotyczy wschodniej części Europy. Mamy partnerstwo wschodnie. Wszędzie byłem - od Mołdawii, po Azerbejdżan, z wyjątkiem niestety Białorusi, bo tam się pojechać nie dało. A więc mamy swoje osiągnięcia. Nobel Pokojowy nie jest przyznawany za jakieś szczególne sukcesy gospodarcze, czy równowagę finansową. Choć gospodarczo Unia nieźle stoi, ale teraz mamy problemy.

Nobel przyszedł w momencie kryzysu, wystąpień ulicznych w Grecji, Hiszpanii - czy nie jest on takim memento: "nie tylko gospodarka"?
Z punktu widzenia norm demokratycznych, czy zachowania pokoju nie ma w Unii wielkich naruszeń. Mamy problemy socjalne z bezrobociem. Wielkie problemy, ale ekonomiczne. Nie więźniowie polityczni, czy ludzie którzy chcą wolności prasy i wypowiadania się protestują na ulicach Aten, czy Madrytu. To ludzie, którym pogorszyła się sytuacja życiowa, ale ciągle jeszcze bogatsi niż my Polacy. Protestują, bo jest im gorzej niż dwa lata temu. Tam się nic zasadniczo złego nie dzieje. Ten protest ma charakter ekonomiczny, a przecież nagroda Nobla ma niewiele wspólnego z tego rodzaju problemami. One są na całym świecie. Grecja przez dziesięciolecia brała pomoc unijną i wykorzystała ją źle. Dzisiaj Grecy ponoszą koszty nieodpowiedzialności własnych polityków. Pomimo tego nadal przesyłane są im pieniądze, brzęcząca gotówka, w dziesiątkach miliardach euro w ciągu ostatnich dwóch lat. To niebagatelna pomoc. Nawet z tego punktu widzenia w jakimś sensie nagroda należy się Unii za solidarność. Bo pomimo, iż wiemy doskonale, że to państwa południa Europy zupełnie zawiodły nas wszystkich, że w pewnym sensie nas oszukali - posyłamy im pomoc. Proszę też pamiętać, że problemy w Unii były spowodowane przez zaledwie kilka państw. Przecież Niemcy, Finlandia, Austria, Holandia, Luksemburg - mają się bardzo dobrze. Także państwa spoza strefy Euro jak Polska, czy Czechy. Nie z powodu Euro, nie z powodu Unii mamy kryzys. Budżet Unii nigdy nie jest zadłużony. Aż 95 procent tego budżetu jest przeznaczonych na inwestycje, na tworzenie miejsc pracy. Ale to nie znaczy, że Unia nie ma teraz problemów. Ma je i to ogromne.

I to nie jest tylko kryzys gospodarczy. Sama idea integracji nie jest już tak popularna. Czy w związku z tym Nagroda Nobla może Unii pomóc?
To jest właśnie największa zaleta tej nagrody. Zapewne komitet noblowski też to miał na uwadze. Straciliśmy do siebie zaufanie. Najpierw zawiodły instytucje finansowe, amerykańskie, europejskie banki. Ten system - jak się okazało - był niewiarygodny. Zawiodły też niektóre państwa członkowskie. Jak się traci zaufanie - trudno się integrować. Musimy zaufanie odbudować. Nagroda Nobla może nam w tym pomóc. Bo pokazuje nam: Idziecie dobrą drogą. Macie trudny moment, wątpicie w swoją integrację, wątpicie w jej sens, ale idźcie tak dalej.

Kto tak naprawdę dostał nagrodę Nobla? Urzędnicy, czy my - mieszkańcy Unii?
Otrzymali ją Europejczycy. 500 mln obywateli Unii. Nie wiem czy kiedykolwiek w historii tę nagrodę przyznano tak wielkiej liczbie ludzi.

Czy wiadomo, kto konkretnie odbierze nagrodę w imieniu Unii?
Chciałbym, aby było to 27 Europejczyków, przedstawicieli 27 krajów.

A co stanie się z nagrodą? To zaledwie ziarenko piasku w unijnym budżecie, a np. dla Alesia Bialackiego, który również był kandydatem do pokojowej nagrody - ogromne pieniądze na działalność?
Zapewne będzie to przedmiotem rozważań. Pomysłów na pewno będzie wiele.

*Plebiscyt Młoda Para 2012 ZOBACZ ZDJĘCIA KANDYDATÓW i ZAGŁOSUJ
*Budowa dworca w Katowicach: Hala, perony ZDJĘCIA i WIDEO
*Marsz Autonomii przeszedł przez Rybnik. Zobacz ZDJĘCIA
*Wielka Debata o Śląsku: Semka kontra Smolorz ZDJĘCIA i WIDEO