Wpływ lokalnych czynników politycznych na dynamikę przemocy w miastach na przykładzie miast Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii

Międzynarodowe spotkania z wybitnymi naukowcami z czołowych uniwersytetów na świecie oraz prowadzenie wspólnych projektów i badań stanowią fundament aktywnej współpracy Akademii WSB z Górnośląsko-Zagłębiowską Metropolią. Ta owocna relacja opiera się na wykorzystaniu Metropolitalnego Funduszu Wspierania Nauki, dzięki któremu w uczelni niedawno gościł profesor Eduardo Moncada z Columbia University w Nowym Jorku – uczelni znajdującej się na 8. miejscu w prestiżowym Rankingu Szanghajskim, uwzględniającym najlepsze uniwersytety na świecie w 2022 roku.

Ponad trzy lata temu Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia powołała Fundusz Wspierania Nauki, zdając sobie sprawę z kluczowej roli, jaką pełnią uczelnie wyższe w rozwoju Metropolii. Bogata oferta naukowa i edukacyjna przyciąga mieszkańców, zachęcając ich do związywania przyszłości prywatnej i zawodowej z danym regionem, oferując szerokie perspektywy rozwoju. Celem Metropolitalnego Funduszu Wspierania Nauki jest wzmacnianie potencjału badawczego oraz tworzenie sprzyjających warunków do współpracy między uczelniami a sektorem biznesu. Dzięki temu inicjatywa ta pozwala zapraszać do akademickiego środowiska naukowców o światowej renomie, którzy prowadzą wykłady dla studentów i pracowników naukowych. W roku 2022 GZM rozszerzyło zakres funduszu, wprowadzając wsparcie dla nowoczesnych metod kształcenia oraz finansowanie badań młodych naukowców, stanowiąc tym samym silne wsparcie dla rozwoju nauki i edukacji w regionie.

- Cieszę się, że to właśnie w naszym regionie powstał i działa Fundusz Wspierania Nauki - pierwszy taki w Polsce. Jest to wyraźny dowód na obiecującą przyszłość współpracy pomiędzy samorządem a środowiskiem akademickim w kontekście rozwoju nauki. Studenci i wykładowcy zaangażowani w międzynarodowe projekty już teraz czerpią korzyści z tej współpracy. Działania te przyczynią się do wzbogacenia oferty uczelni wyższych w naszym regionie oraz wykształcenia najlepszych ekspertów, którzy następnie będą aktywnie działać na rzecz rozwoju biznesu w Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii - podkreśla prof. Zdzisława Dacko-Pikiewicz, Rektor Akademii WSB.

Dotychczas Akademia WSB zrealizowała już 10 znaczących projektów w ramach Metropolitalnego Funduszu Wspierania Nauki. Dzięki tym inicjatywom uczelnia nawiązała owocną współpracę z naukowcami z czołowych uniwersytetów na świecie, takich jak Harvard University, Stanford University, University of Oxford, University California San Diego czy University College London. Jednym z tak ważnych projektów było niedawne spotkanie z profesorem Eduardo Moncadą z Columbia University, które miało miejsce w dniach 15-26 maja 2023 roku w Akademii WSB.

W ramach wizyty Profesora Moncady rozpoczęły się naukowe konsultacje z dr Pauliną Polko, które skupiały się na porównaniu przejawów przestępczości w Polsce z badaną przez Profesora przestępczością w Ameryce Łacińskiej. Spotkanie to miało kluczowe znaczenie dla nakreślenia tła do planowanych wspólnych badań naukowych podczas wizyty. Kolejne konsultacje naukowe odbyły się z udziałem dr Karola Kujawy. Naukowcy podczas spotkania porównywali przestępczość w Ameryce Łacińskiej z przestępczością w Turcji. W toku dyskusji zauważono wiele podobieństw w charakterze przestępczości w obu obszarach. Efektem tych konsultacji była współpraca naukowców przy przygotowaniu wspólnego artykułu naukowego. Trzecie spotkanie naukowe odbyło się z młodą naukowczynią z Akademii WSB – mgr Wiktorią Kolaną. Podczas tego spotkania omawiane były aktualne prace w dziedzinie nauk o bezpieczeństwie, a także działalność Międzynarodowego Koła Naukowego Bezpieczeństwa "Save the World", którego mgr Kolano jest liderką. Profesor Moncada został również zaproszony do udziału jako prelegent podczas międzynarodowej konferencji "The local dimension of Energy Security" organizowanej w Akademii WSB.

Kolejne dni wizyty upłynęły na spotkaniach naukowych z doktorantami, którzy przygotowują rozprawę doktorską z zakresu nauk o bezpieczeństwie. Doktoranci mieli możliwość skonsultowania przygotowanych części swoich prac z Profesorem Moncadą oraz dyskutowania o postawionych tezach w przygotowywanych dysertacjach.

Nie tylko studenci i naukowcy, ale wszyscy zainteresowani mieli okazję uczestniczyć w dwóch wykładach prowadzonych przez Profesora. Pierwszy z nich, zatytułowany "Criminal Wars? Breaking Down the Barriers Between Political and Criminal Violence", kwestionował tradycyjny podział między politycznymi a kryminalnymi formami przemocy. Profesor Eduardo Moncada argumentował, że identyfikacja sposobów, w jakie te dwie formy przemocy działają na podobnych zasadach, ma znaczenie dla studentów, uczonych, badaczy i decydentów. Omówił on wzorce przemocy, bodźce aktorów politycznych, społecznych i zbrojnych oraz konsekwencje tych form przemocy dla instytucji politycznych i rozwoju gospodarczego. Temat wywołał żywą dyskusję wśród słuchaczy.

Drugi wykład, zatytułowany "The Methodological Challenges and Opportunities of Studying Violence", skupiał się na przedstawieniu doktorantom różnych metod analizy stosowanych w badaniu przemocy w naukach społecznych. W ostatnich latach wiele dyscyplin nauk społecznych zaczęło badać polityczne, społeczne i ekonomiczne źródła oraz konsekwencje różnych form przemocy politycznej i kryminalnej. Wykład ten pozwolił studentom zapoznać się z różnymi innowacjami metodologicznymi w badaniu przemocy, poznać ich mocne strony i ograniczenia oraz zidentyfikować przyszłe potrzeby w zakresie lepszego zrozumienia fenomenu przemocy.

Wizyta Profesora Eduardo Moncady to nie tylko seria wykładów i konsultacji, ale także konkretna realizacja wspólnych badań naukowych wraz z dr Pauliną Polko z Akademii WSB. Naukowcy z powodzeniem przeprowadzili pierwszą fazę badań, skupiających się na "Wpływie lokalnych czynników politycznych na dynamikę przemocy w miastach na przykładzie miast Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii". W ramach tego projektu dokonano analizy trendów przestępczości w miastach Metropolii, opierając się na dostępnych danych statystycznych. Dodatkowo, przeprowadzono wywiady eksperckie z prezydentami miast: Katowic - Marcinem Krupą, Dąbrowy Górniczej - Marcinem Bazylakiem oraz Sosnowca - Arkadiuszem Chęcińskim.

Podczas wywiadów, prezydenci miast podzielili się swoimi obserwacjami na temat specyfiki bezpieczeństwa w zarządzanych przez siebie miejscach oraz dokonali ogólnej oceny poziomu bezpieczeństwa. Ponadto, omówili największe wyzwania związane z zapewnianiem bezpieczeństwa i wskazali obszary, które stanowią największe wyzwanie dla ich miast. Pytani byli również o ocenę zakresu swoich kompetencji w obszarze bezpieczeństwa oraz o współpracę z policją i innymi podmiotami, które nie podlegają władzom samorządowym, ale odgrywają kluczową rolę w zapewnianiu bezpieczeństwa dla mieszkańców. W trakcie dyskusji poruszono również temat poszerzenia kompetencji i uprawnień prezydentów i burmistrzów w zakresie bezpieczeństwa.

Kolejne etapy badań będą obejmować analizę porównawczą z wybranymi miastami w Ameryce Łacińskiej. Wnioski z tych badań zostaną uwzględnione w raporcie oraz planowanych publikacjach naukowych. Projekt ten ma na celu dostarczenie wartościowych informacji na temat wpływu czynników politycznych na dynamikę przemocy w różnych kontekstach miejskich.

Profesor Eduardo Moncada jest adiunktem na Wydziale Nauk Politycznych w Barnard College na Uniwersytecie Columbia. Jego badania koncentrują się na przestępczości, polityce miejskiej i analizie porównawczej. Większość badań prowadzi w Ameryce Łacińskiej, ale jego zainteresowania skupiają się również na budowaniu nowych teoretycznych, koncepcyjnych i empirycznych modeli walki z przestępczością w innych regionach świata. Jest autorem trzech książek i kilkunastu artykułów naukowych.

W pierwszej książce, Cities, Business and the Politics of Urban Violence in Latin America (Stanford University Press, 2016), analizuje i wyjaśnia metody, w jaki sposób główne miasta rozwijającego się świata próbują radzić sobie z wyzwaniem, którym jest przemoc w miastach. Z kolei w najnowszej publikacji, Resisting Extortion: Victims, Criminals, and States in Latin America (Cambridge University Press, 2021), skoncentrował się na zjawisku wymuszeń przestępczych w Ameryce Łacińskiej, wprowadzając opór wobec wiktymizacji przestępczej do powstających badań nad polityką przestępczości.

Projekt „Wpływ lokalnych czynników politycznych na dynamikę przemocy w miastach na przykładzie miast Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii” został dofinansowany przez Górnośląsko-Zagłębiowską Metropolię w ramach Programu „Metropolitalny Fundusz Wspierania Nauki” w latach 2022-2024.